EYLÜL-EKİM 2023 / TARIM TEKNOLOJİLERİ
Otomatik dümenlemeyle arazilerin her santimetresi değerlendiriliyor
Birçok alanda olduğu gibi tarımsal üretimde de teknoloji kullanımı her geçen yıl artıyor. Gübreden tohuma, yakıttan suya tarım girdilerini ve doğal kaynakları verimli kullanarak birim alandan daha fazla verim alınmasını sağlayan bu teknoloji ürünleri, aynı zamanda üreticinin çalışma konforunu artırıyor. Otomatik Dümenleme Sistemi de bunlardan biri. Konuyla ilgili sorularımızı Mana Havacılık Satış Uzmanı Ziraat Mühendisi Burak Aygül cevapladı.
Otomatik dümenleme sistemi nedir, açıklar mısınız?
Otomatik dümenleme sistemi, traktör ve traktör gibi kendi yürüyebilen tarım makinelerinin otomatik olarak gitmesini sağlayan bir sistem. Otonom sistem sürücü yeteneğine ihtiyaç duymadan aracın kullanılmasını sağlıyor. Bu, fonksiyonları farklı çeşitli parçalardan oluşan bir paket. Paketin içeriğinde elektrik motorlu direksiyon, küresel konum belirlemeyi sağlayan çift GNSS anten, kamera, eğimli arazilerde dengeyi sağlayacak sensörler ve endüstriyel tablet var. Bir de programın yazılımı var tabii ki. Sistemin işleyişi şu şekilde oluyor. Elektrikli direksiyonu traktörün direksiyonunu sökerek onun yerine takıyoruz. Sensörlerin hepsini traktöre yerleştiriyoruz. En önemli parçalarımızdan birisi de çiftli anten. Bu anten uydudan verileri alıyor daha sonra endüstriyel tablette tarlanızı Tapu Kadastro Müdürlüğünün sisteminde olduğu gibi gösteriyor. Tapu Kadastronun TUSAGA adında bir sistemi var, biz onu kullanıyoruz. Türkiye Ulusal Temel GNSS Ağı-Aktif (TUSAGA-Aktif) Sistemi, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ve Harita Genel Müdürlüğü ortak mülkiyetinde işletilen ve uydu bağlantısını sağlayan bir sistem. Arazinin görüntülerini uydu aracılığıyla aktarıyor, otomatik dümenleme paketindeki tablet ile üreticinin faydalanmasını sağlıyor. Sistemi kurduktan sonra traktörünüzle tarlaya giriyorsunuz, gittiğiniz hattın başlangıç ve sonu kaydediliyor. Böylece traktörünüzün gidip geleceği hattı belirliyorsunuz: Bir A ve B hattı. Yani başlangıç ve sonlanma hattı. Tamamen bir navigasyon cihazı gibi düşünülebilir. Tarlanın bir krokisi oluşuyor. Ayarlarınızı buna göre yaptıktan sonra sistem sürücü müdahalesine gerek kalmadan çalışıyor.
Haber Görseli
Burak Aygül
Mana Havacılık Satış Uzmanı
Otomatik dümenleme sisteminin Türkiye’de kullanımı hakkında neler söylersiniz? Tüm traktörlerde kullanılabilir mi?
Pazarın içinde olduğum için iyi biliyorum. Ülkemizde geçmişi çok eski olmamasına karşın hızlı yaygınlaşıyor. Piyasada değişik markalar ve fiyatlar var. Bayilerimizin taleplerinden de değerlendirme yapabiliyoruz. Özellikle büyük arazilerin olduğu Trakya, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde, Orta Anadolu’da Konya, Karaman gibi illerde çok tercih ediliyor. Arazi yapısı parçalı ve küçük olan illerden daha az talep alıyoruz. Geleneksel yöntemlerin daha yoğun kullanıldığı yerlerde çiftçinin algısını kırıp teknolojik araçları kullanmaya ikna etmek zor ama yine de böyle yerlerde de bu yıl satış yapmaya başladık.
Bu sistem hidrolik direksiyonu olan tüm traktörlere kurulabiliyor ve kullanılıyor. Sadece traktör değil, biçerdöverlere de uyumlu bir yazılım. Traktör kadar biçerdöverlerin hassas çalışması önemli, bir yıl boyunca çiftçinin verdiği emeği en az kayıpla toparlayıp ürünün hasadını sağlıyor. Üretici bu paketi aldıktan sonra, her yıl uydu kirası karşılığı olarak belirli bir ücret ödeyerek sistemi kullanmaya devam ediyor.
Bu sistem tarımda hangi işleri yapmak için kullanılabilir?
Sistem, toprak işleme, ekim, çapalama, gübreleme, ilaçlama, hasat işlerinin tamamında kullanılabiliyor. Sözünü ettiğimiz işlerin hassasiyetle yapılması ve aralıkların eşit olması önemli. Başka bir deyişle traktör manuel olarak kullanıldığında bu aralıkları dengelemek zordur hatta belirli bir hattın dışına çıkıldığını sürücü fark edemez bile. Çünkü arazi yapısı, toprak özellikleri vs. belirli bir hatta kalmayı zorlaştırır. Asfaltta araba kullanır gibi direksiyon hakimiyeti olmaz. Bu nedenle arazi kayıpları oluşur. Otomatik dümenleme sistemi arazi kayıplarını ortadan kaldırıyor. Sistem haritayı oluşturduktan sonra, direksiyon otomatik olarak hareket ediyor. Çok hassas çalışıyor, belirlenen hattan sapma oranı en fazla 2,5 cm. Böylece arazinin her tarafına aynı oranda ulaşılıyor, atlanan yer olmuyor. Ekim, gübreleme, ilaçlama ve hasat planlandığı şekilde gerçekleştiriliyor. Diğer yandan bu sistemle traktör ya da biçer döver hat sonlarında u dönüşünü kendisi yaparak düz bir hat üzerinde hareket ettiği için yakıt giderini azaltıyor. Araziye göre eğrisel, düz ya da dairesel hareket edebiliyor.
Otomatik dümenleme sistemini hangi çiftçiler almalı?
Bu sistemi tarımla ilgili her türlü işlemde kullanıldığı için tüm üreticiler alıyorlar. En fazla talep sıraya ekim yapılan şeker pancarı, mısır, soğan, ayçiçeği, pamuk, yer fıstığı gibi ürünleri yetiştiren üreticilerden geliyor. Tabii ki tek neden ürün çeşidi değil. Traktörün hızı ve aralık ayarları kullanıcı tarafından yapılıyor, sistemin ona göre otomatik işliyor olması büyük rahatlık. Çiftçimizin yaş ortalaması yüksek. Yaşı ilerleyip daha az zahmetle rahat çalışmak isteyenler de tercih ediyorlar. Çünkü hem çiftçi daha az yoruluyor hem de daha verimli çalışıyor. Sürücü emek yoğunluğunu azaltıyor, konforunu artırıyor.
Sistemi tamamen sürücüsüz kullanmak mümkün mü?
Teknik olarak sürücüsüz kullanmak mümkün ancak biz önermiyoruz. Araziye hayvan girebilir, taş olabilir. Öngörülemeyen başka riskler oluşabilir. Hava durumuna bağlı olarak ya da jammer etkisine bağlı olarak uydu bağlantısı kesilebilir. Güvenlik açısından sürücü araçta bulunmalı. Sistem çalışırken bu sözünü ettiğimiz risk faktörleri yoksa sürücü koltuğunda telefonuna bakabilir, başka bir şeyle oyalanabilir. Direksiyona dokunulduğu zaman otomatik moddan çıkarak traktör kontrolünü ele alabilir.
Biz sattığımız paketin kurulumunu yaptıktan sonra bir gün boyunca arazi üzerinde çiftçiye gerekli eğitimi veriyoruz. Nasıl kullanacaklarını öğretene kadar iletişimde oluyoruz. Bunlar teknolojik aletler olduğu için sürekli güncelleme yapılıyor. Bizim markamız T- ROVER’ın yazılımı kendi firmamıza ait.
Çiftçiye maliyeti nedir?
Türkiye pazarında 150-300 bin tl aralığında çok cihaz bulunuyor. Bir de daha lüks kategoride traktöre takılan ekipmanla entegre olarak çalışan modeller var. Bunların fiyatları daha yüksek. Fonksiyonlar arttıkça fiyatlar değişiyor. Örneğin Trimble marka piyasaya ilk giren ve en iyi cihaz olduğu için daha pahalı. Piyasada bilinen yaklaşık 10 tane firma var, biz bu grupta 3 ya da 4’üncü sıradayız.