Ülkemizde 2022 yılı itibarıyla 74 ilimizde örtü altı üretim yapıldı. Örtü altı yetiştiriciliği yapılan iller sıralamasında Antalya (308 bin dekar) ilk sırada yer alıyor. Antalya'yı 227 bin dekar ile Mersin 127 bin dekar ile Adana takip ediyor (TÜİK).
Antalya, Mersin, Adana, Muğla, Burdur, İzmir, Aydın ve Hatay illerindeki örtü altı varlığı toplam örtü altı varlığımızın yaklaşık yüzde 92’sini oluşturuyor.
Sera alanlarımızın yüzde 91'inde sebze, yüzde 8'inde meyve ve yüzde 1’inde ise süs bitkileri yetiştiriliyor. Seralarda sebze üretimi sera yapısına, iklim ve diğer çevre faktörlerine bağlı olarak tek mahsul, ilkbahar ve sonbahar olmak üzere üç değişik dönemde yapılıyor.
Örtü altında sebze üretimi 2022 itibarıyla 8,2 milyon ton, meyve üretimi yaklaşık 1,2 milyon ton olmak üzere toplam 9,4 milyon ton olarak gerçekleşti. Sebze üretiminde domates 4,1 milyon ton üretim ile ilk sırada, hıyar 1,2 milyon ton ile ikinci sırada yer alırken bu ürünleri biber ve karpuz takip etti. Meyvelerde ise 866 bin ton üretim ile muz ilk sırada yer aldı (TÜİK, 2022).
Topraksız tarım sebze yetiştiriciliğinde en başta domates ve biber, son zamanlarda ise çilek ve marul yetiştiriciliği yapılıyor. Ülkemizde geleneksel örtü altı işletmelerinde yetiştirilen ürünlerin yüzde 85’i iç piyasada tüketilirken, modern seralarda üretilen ürünlerin yüzde 90’ı ihraç ediliyor.
JEOTERMAL SERALARDA YILIN 11 AYI ÜRETİM YAPILABİLİYOR
Seralarda ısıtma sistemleri ve enerji kaynakları bakımından ülkemizin avantajları mevcut mu? Jeotermal OSB’ler konusunda Tarım ve Orman Bakanlığı olarak hangi çalışmalara ağırlık veriliyor?
Ülkemizde jeotermal ısıtmalı seracılığa olan ilgi her geçen gün artıyor. Jeotermal seralarda yaklaşık olarak yılın 11 ayı üretim yapılabiliyor. Jeotermal akışkan, kış aylarında sera işletmesinin ısıtılmasında, yaz aylarında ise seranın soğutulmasında kullanılıyor.
Ülkemiz jeotermal kaynak potansiyeli açısından Avrupa’da birinci, dünyada yedinci sırada yer almakla birlikte, bu potansiyelini tarım sektörüne yakın zamanda yönlendirmeye başladı. Hâlihazırda ülkemizde, jeotermal enerji ile ısıtılan sera varlığı 9 bin 943 dekar. Yüzeye çıkarılmış olan jeotermal akışkanın ise 30 bin dekar serayı ısıtma potansiyeli bulunuyor.
Jeotermal kaynağın bulunduğu lokasyonlarda sera yatırımları tesis edilerek buralarda doğal kümelenme oluşuyor. Günümüzde kurulu işletmeler Ege, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde tesis edilirken Adıyaman, Afyonkarahisar, Ağrı, Aksaray, Aydın, Denizli, Balıkesir, Eskişehir, İzmir, Kırşehir, Kütahya, Konya, Manisa, Nevşehir, Sakarya, Şanlıurfa, Uşak, Van ve Yozgat illerinde önemli sayıda sera yatırımları yapılıyor.
Örtü altı yetiştiricilikte yatırım ve üretime dair hangi destekler sağlanıyor?
Örtü altı yetiştiricilik yapmak isteyen üreticilerimize, “yatırım aşamasında sağlanan destekler”, “indirimli tarımsal krediler”, “tarıma dayalı yatırımlarının desteklenmesi kapsamında verilen destekler” ve “üretim aşamasında verilen destekler” bulunuyor. Yatırım aşamasında seracılık organize ihtisas bölgelerinin kurulumuna yönelik çalışmalar, tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgeleri kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yürütülüyor. Millî Emlak Genel Müdürlüğünce yayımlanan 324, 335 ve 393 sıra sayılı Millî Emlak Tebliğleri uyarınca teknolojik ve jeotermal sera yatırımı yapacak müteşebbislere belirli kriterler çerçevesinde hazineye ait taşınmazların kullanma izni veya irtifak hakkı tesis edilebiliyor.
Mera Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde Jeotermal kaynaklı teknolojik seralar için ihtiyaç duyulan yerlerin tahsis amacı değişikliği yapılabilmekte. Seracılık yatırımlarında, devlet yardımları hakkında karar çerçevesinde bölgelere göre değişen oranlarda teşvikler de sağlanıyor.