KASIM-ARALIK 2023 / ÖZEL HABER
Eceabat tarımı renkleniyor
Sevcan BAZİKİ
S. BAZİKİ -
H. AYKIZ -
S. USLU -
M. ATAY
Çanakkale’nin şirin ilçesi Eceabat’ın tarla ve bahçeleri, Eceabat İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün hazırladığı ve Tarım ve Orman Bakanlığının desteklediği projelerle renkli görüntülere kavuştu. Lavanta, Antep fıstığı ve aronya tarımı yapılan ilçede, kadın üreticiler ve önder çiftçiler projelerin yüzü oldu.
Çanakkale Savaşları’nın gerçekleştiği tarihi Gelibolu Yarımadası’nda yer alan Eceabat ilçesi; Şehitler Abidesi, 57. Alay Şehitliği, Seyit Onbaşı Anıtı ve Anzak Koyu gibi çok sayıda önemli anıtsal mekâna ev sahipliği yapıyor. Bu nedenle her yıl yüz binlerce yerli ve yabancı turist ilçeyi ziyaret ediyor. Tarım ve Orman Bakanlığının projeleri ile elde edilen tarımsal ürünler, üreticilerin turizmden de kâr payı almasını sağlamaya başladı.
Son on yılda çok sayıda projenin gerçekleştiği Eceabat ilçesi, sürdürülebilir tarımsal üretim için olumlu bir örneğe dönüştü. Tarım arazilerinin parçalı yapısı ve genç nüfusun köyden kente göçüyle birlikte artan iş gücü talebi, küresel iklim değişikliğiyle beraber tarımı tehdit eden kuraklık, üretimdeki zorluklar ve artan maliyetler üreticileri birim alandan daha az su ve girdi kullanarak daha kârlı üretim yapma arayışına yönlendirdi. Bu ihtiyaçlar doğrultusunda oluşturulan Bakanlık projeleri, (“Turkuazdan Mora Eceabat”, “Antep fıstığı Avrupa’da” ve “Aronya Dikiyor, Şifa Topluyorum”) üreticiler tarafından ilgiyle karşılandı.
“TURKUAZDAN MORA ECEABAT”
Eceabat İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Turkuazdan Mora Eceabat”, Kadın Çiftçiler Tarımsal Yeniliklerle Buluşuyor Projeleri kapsamında kabul görerek desteklendi. Bakanlığın tamamı hibe olan projesini 2020 yılında hayata geçiren kadın girişimci Özgür Tokgöz yaşadıkları değişimi, “İstanbul’dan Çanakkale’ye taşındık, çocuklarımız burada istediğimiz doğal hayatı yaşıyor. İyi ki böyle bir karar almışız, hayatımız tamamen değişti” diyerek dile getirdi. Daha önce eşi ile birlikte İstanbul’da yaşayan ve özel sektörde çalışan Özgür Tokgöz, büyük şehrin stresinden ve zorluklarından sıkıldıklarını ve daha iyi bir gelecek kurmak için Çanakkale’ye taşındıkların söyledi. Burada Eceabat İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün Turkuazdan Mora Eceabat projesinden haberdar olan Özgür Tokgöz, ailelerine ait tarlaya lavanta dikti. Alçıtepe Köyü’nde 12 dekarlık tarlada lavanta üretimine başlayan kadın girişimci, iki yıldır mahsul alıyor. Üretimden elde ettiği lavantayı pek çok ürüne dönüştüren Tokgöz, markalaşma adımını da gerçekleştirerek projeyi nihai hedefine ulaştırdı. Tokgöz’ün lavantadan elde ettiği lavanta yağı, aerosol, lavanta keseleri ve hediyelik pek çok ürün ilçeyi ziyaret eden turistler tarafından rağbet görmeye başladı. Aynı zamanda köyün görsel anlamda cazibe merkezi olmasını sağlayan lavanta tarlası, bölgenin diğer kadın üreticilerine de örnek teşkil etti. Tokgöz, yerli ve yabancı turistlerin gözde fotoğraf çekme mekânına dönüşen tarlasında lavanta balı da üretiyor. Tokgöz, “Eşim ile birlikte Fransa seyahatimizde gördüğümüz lavanta tarlalarından çok etkilenmiştim. Bu proje sayesinde bir hayalimiz gerçek oldu” dedi.
“ANTEP FISTIĞI AVRUPA’DA!”
Katma değeri yüksek ürünlerin ilçede yaygınlaşmasını sağlayarak çiftçilerin gelir düzeylerini arttıran projelerden “Antep fıstığı Avrupa’da!” kuraklığın arttığı günümüzde emsal meyve yetiştiriciliğine oranla daha az su kullanarak tasarruflu bir üretim modeli oldu. Bakanlığın "Tarımsal Yenilikleri Yaygınlaştırma Projeleri’’ kapsamında 2022 yılında kabul gören proje, ormanlık alanlarda bulunan yabani formların aşılanması için damızlık parsel oluşturacak.
Proje kapsamında Çanakkale ili Eceabat ilçesi Kumköy ve Yalova köylerinde 3 önder çiftçinin bahçesinde, Eceabat İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından, 2022 yılında toplam 12 dekarlık alanda örnek kapama Antep fıstığı bahçeleri tesis edildi.
Projenin uygulayıcılarından Kumköy Muhtarı ve önder üretici Hasan Sülün: "64 yaşındayım. Kendimi bildim bileli çiftçilik yapıyorum. Babam da bu köyde çiftçiydi. Köyümüzün etrafında yabani fıstık ağaçları vardı, babam onları hep aşılardı. O ağaçlar çok güzel meyve verirdi, içleri dolu dolu olurdu. Onları toplar tuzlayıp tepsiyle ekmek fırınına atar kavururduk. Tadına doyum olmazdı. Sonra neden bilmem içlerini doldurmamaya başladılar. 2021 yılında yaşadığımız yangında zaten sayısı az olan ağaçlarımızı da kaybettik. İlçe Tarım Müdürlüğümüz geçtiğimiz yıllarda bizi Çanakkale’nin Ayvacık ilçesinde Antep fıstığı Hasat Şenliğine götürdü. Orada yabanilerin aşılandığını ve çok güzel meyve verdiğini gördük. Ben, iki çocuk üç torun sahibiyim. İsterim ki babamdan bana kalan lezzetli hatırayı çocuklarım ve torunlarıma da bırakayım. İlçe Müdürlüğümüzün projesini duyunca hemen talip olduk. 3 dönüm bir bahçe kurduk. Şimdi heyecanla fidanların büyümesini bekliyoruz’’ dedi.
Projeyi 23 yaşındaki kızı Zeynep ve 20 yaşındaki oğlu Cemali için geleceğe yatırım olarak gören Erdal Hamarat da Kumköy’de 7 dekarlık bir alana Antep fıstığı dikti. Projeyi sahiplenen genç kadın çiftçi Zeynep Karagöz Hamarat, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları bölümünden mezun olduktan sonra bir süre kendi mesleğinde çalışmış. “Çiftçiliğe ilgi duymam ailemden gördüklerimle başladı. Daha sonrasında ülkemizde tarımın azalmasından kaynaklı çiftçiliğe yöneldim. Çiftçiliğin geleceğin mesleği olduğunu düşünüyorum. Kardeşimle beraber baba mesleğimizi sürdürmek istiyoruz. Antep fıstığı projesi bizim için çok güzel proje oldu’’ diyen Hamarat, Antep fıstığının güçlü kökleri sayesinde kurak alanda bile yetişebiliyor olmasının çiftçiler için büyük avantaj olduğunu söyledi. Hamarat’ın Antep fıstığı yetiştiriciliği projesinden beklentisi ise bölgede yaygınlaşması ve daha çok insana iş olanağı sağlaması yönünde.
“BİZ ÜRETMEZSEK KİM ÜRETECEK?”
Projenin uygulayıcılarından bir diğeri ise Yalova köyü Muhtarı Tuğrul Onan. 54 yaşındaki üretici hem tarla tarımı hem de hayvancılık yapıyor. Tuğrul Onan, 22 yaşındaki oğlunun başka işlerde maaşlı çalışması yerine köyünde kendi işinin başına geçmesini ve üretimi devralmasını istiyor. Onan, "Bir kızım, bir oğlum var. Biz üretmezsek kim üretecek? Çocuklarımız ve ülkemiz için üretmek zorundayız! Son birkaç yıldır İlçe Tarım Müdürlüğümüz bu konu ile ilgili çalışmalar yapıyor. Proje hayata geçince biz de içinde yer almak istedik’’ dedi.
“ARONYA DİKİYOR ŞİFA TOPLUYORUM!”
Tüm dünya olarak pandemi ile birlikte yediğimiz besinlerin kalitesini ve antioksidan değerlerini sorgulamaya başladık. Bağışıklık sistemini güçlendirmek için tavsiye edilen gıdalar her geçen gün daha değerli hale geldi. Bu ürünlerin önemli bölümünde ise antioksidan kaynağı olarak aronya kullanılıyor. Bu kadar önemli bir bitkiyi neden Eceabat’ta yetiştirmeyelim fikriyle ortaya çıkan “Aronya Dikiyor Şifa Topluyorum!” projesi, 2022 yılında Kadın Çiftçi Projeleri kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığınca destek gördü.
Proje kapsamında Eceabat İlçesi, Kilitbahir Köyü’nde kadın girişimci Melis Malki Yüksel’in 6 dekarlık bahçesine aronya dikildi. Yükseköğrenimini Amerika’da yapan Melis Malki Yüksel, aronya meyvesi ve proje hakkındaki görüşlerini şöyle açıkladı:
“Aronya’yı Amerika’da öğrencilik yıllarımdan iyi tanıyordum. Yerlilerin zamanında ilaç olarak kullandığı, sonrasında özellikle bebek mamalarında, yoğurtlarda, pastalarda, meyve barlarında sıklıkla yer aldığına şahit oldum. Yüksek antioksidan ve birçok vitamin barındırdığı için bu meyvenin faydaları saymakla bitmez. Eşimin yedi göbek dedelerinden kalan denize nazır geniş bahçemizde iklim ve toprak koşullarının uygunluğu aronya yetiştirme isteğimizi daha da pekiştirdi. Eceabat İlçe Tarım Müdürlüğünün sonsuz katkı ve destekleri ile geçen yıl bize sunduğu Kadın Girişimci Projesi ile ekimimizi gerçekleştirdik. Bu konuda daha çok yeni olmamıza rağmen ilerleyen zamanda önce yakın çevremizle yetiştirdiğimiz ürünü paylaşıp daha sonra diğer üreticilerle birlikte Türkiye’de bu konuda üretim alanlarının genişletilmesi, ihracatın artırılması, verimlilik ve bilinirliği artırma çalışmalarında bulunmayı hedefliyoruz.”