KASIM-ARALIK 2023 / BİTKİSEL ÜRETİM

Hedef zeytin ve zeytinyağı üretiminde dünya lideri olmak


Hülya OMRAK    

22.02.2024 


Coğrafyanın uygunluğu, ürün çeşitliliğinin fazla olması ve kaliteli üretim ile Türkiye tam bir zeytin ülkesi. Her geçen yıl üretim potansiyelindeki artış ve kalite Türkiye’yi zeytin ve zeytinyağında markalaştırıyor. Türkiye’deki zeytin çeşitleri, zeytin ve zeytinyağı üretimi üzerine Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürü Dr. Ünal Kaya’dan önemli bilgiler aldık.

Türkiye zeytin ve zeytinyağı üretiminde dünyanın öncü ülkelerinden. Ülkemizdeki mevcut zeytin ve zeytinyağı üretim rakamlarını bizimle paylaşır mısınız?
 
Resmî istatistiklerimize göre; geçtiğimiz sezon tarihi bir rekor ile 407 bin ton zeytinyağı ve 938 bin ton sofralık zeytin üretimimiz oldu. İçinde bulunduğumuz sezonda ise periyodisite nedeni ile bunun yarısı civarında bir ürün olacağı tahmin ediliyor.
 
Son üretim rakamlarına bakıldığında Türkiye, diğer ülkelerle karşılaştırıldığında hangi noktada?
 
Ülkemiz 2005 yılında alınan bir kararla dünya zeytinciliğinde ikinci sırayı hedeflemişti. Günümüz itibarıyla hedeflerimize ulaştık. Önümüzdeki yeni hedef ise, İspanya'yı da geride bırakarak birinci sıraya yerleşmek. Kaliteli Türk zeytin ve zeytinyağı imajı ile tüm dünyada zeytin ve zeytinyağı dendiğinde ilk sırada yer almak.
 
TÜRKİYE’DE TESCİLLİ 100 ADET ZEYTİN ÇEŞİDİ VAR
Ülkemizde kaç çeşit zeytin üretimi yapılıyor, en çok yetiştirilen çeşitler hangileri, yeni çeşitler üzerinde çalışmalar yapılıyor mu?
 
Ülkemizde tescilli 100 adet zeytin çeşidi vardır. Gemlik, Ayvalık, Memecik, Domat, Uslu ve Kilis yağlık çeşitleri en çok yetiştirilen çeşitlerden. Yeni çeşit geliştirmek üzere Enstitümüzde melezleme ve seleksiyon çalışmaları yapılıyor. Melezleme ıslahı ile 2015 yılında Hayat ve 2019 yılında Arsel zeytin çeşitleri geliştirildi. Islah çalışmaları ile yeni çeşitlerin geliştirilmesine devam ediliyor.
 
TÜRKİYE’NİN NEREDEYSE 7 BÖLGESİNDE ZEYTİN YETİŞEBİLİYOR
Zeytin üretiminde en çok hangi bölgeler ön plana çıkıyor? Yıllar içerisinde yaşanan bir değişim var mı? 
 
Ülkemizde zeytin üretimi Mardin'den Gaziantep, Osmaniye, Adana, Mersin, Hatay, Antalya'ya; oradan Muğla ve Aydın'la birlikte İzmir ve Manisa'ya; Oradan da Balıkesir ve Çanakkale üzerinden Bursa'ya kadar uzanan bir hatta yapılıyor. Bir miktar Sinop, Samsun ve Artvin'de de üretim var. 
 
Son yıllarda belki iklim değişikliğinin de etkisi ile Tekirdağ, Uşak, Eskişehir, Isparta, Karaman, Adıyaman, Kahramanmaraş gibi şehirlerimizde de önemli üretim miktarları söz konusu.
 
ZEYTİNE VE ZEYTİNYAĞINA İLGİ ARTTI
Türkiye iç pazarında zeytin ve zeytinyağı istenilen düzeyde ilgi görüyor mu? 
 
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de sağlıklı yaşama bakış açısı pandemi ile birlikte değişti. Sağlıklı yaşam ve sağlıklı beslenmenin vazgeçilmez bir parçası da zeytin ve zeytinyağı diyebiliriz. Ülkemizde de bu alandaki gelişmelere paralel olarak üretimde olduğu gibi tüketimde de hem ürüne hem de kaliteye olan ilgi arttı.
 
ÜLKEMİZ ZEYTİNİN ANAVATANI
Diğer zeytin üreticisi öncü ülkelerle kıyasladığımızda zeytin ve zeytinyağı kalitemiz hakkında neler söylersiniz?
 
Coğrafyamız zeytinin anavatanı olması, ekolojik ve iklimsel koşulların uygunluğu nedeniyle çok yüksek potansiyelli bir zeytin üretim bölgesi. Bu üretimden daha yüksek kazanç sağlamanın en önemli yolu ise üretim miktarını artırmak kadar kaliteyi de artırmaktan geçiyor. Üreticilerimiz son 20 yılda bu konuda da önemli mesafeler kat etti. Şu anda dünyanın en önemli kalite yarışmalarında ödüller alan ve bunu geleneğe dönüştüren markalarımız var.
 
Tarım ve Orman Bakanlığının zeytin üreticisine sağladığı önemli destekler var. Bu desteklemelerle ilgili neler söylemek istersiniz? 
 
Desteklemeler tarımsal üretimde devletin üreticisinin yanında olduğunun bir göstergesidir. Diğer tarımsal aktivitelerde olduğu gibi devletimiz zeytin üreticisinin de yanında olduğunu desteklemeler ile göstermektedir. Sertifikalı fidan kullanımı ile bahçe tesisine verdiği desteklerle başlayan süreç üretime verilen primlerle devam etmektedir.

zeytin zeytinyağı