MART-NİSAN 2024 / KAPAK KONUSU
“Vizyonumuz; Türkiye’yi bölgesinde lider, dünyada küresel aktör hâline getirmek”
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı tarafından açıklanan ve 2024-2028 yıllarını kapsayan Hayvancılık Yol Haritası, hayvancılık sektörünün tüm paydaşları tarafından heyecanla karşılandı. Ülke hayvancılığını geliştirmeye yönelik birçok yeni projenin yer aldığı yol haritasının detaylarını Hayvancılık Genel Müdür Vekili Salih Çelik dergimize anlattı. Çelik, amaçlarının gıda ve tarım alanında; üretici ve tüketici memnuniyetini en üst düzeyde sağlamak olduğunu belirterek, “Türkiye’yi bölgesinde lider, dünyada küresel aktör hâline getirmek vizyonuyla çalışarak hedeflerimize ulaşmayı planlıyoruz” dedi.
İlk olarak Hayvancılık Yol Haritası’nın temel amacı nedir?
Hayvancılıkta temel amacımız verimli, kaliteli, sağlıklı ve sürdürülebilir bir üretim modelini sağlamak. İklim değişikliği, coğrafi kısıtlılıklar, doğal kaynakların etkin kullanımı ve gelecek nesiller için hayvansal üretiminin garanti altına alınması adına sürdürülebilir bir üretim modeli oluşturulması amacıyla; üretim kapasitesi, ihtiyaç analizleri, iç ve dış pazar potansiyelleri göz önüne alınarak; suyu merkeze alan doğal ve genetik kaynakların korunduğu, hayvan sağlığı ve refahının ön planda tutulduğu, biyoteknolojik ıslah yöntemlerinin kullanılarak verimin artırıldığı, aile işletmeleri ile genç ve kadın üreticilerin desteklendiği, birbirini tamamlayıcı faaliyetleri kapsayan politikalar hazırladık.
SÖZLEŞMELİ ÜRETİM YAYGINLAŞACAK
Üretim planlaması Bakanlığımızın çok önem verdiği bir konu, hayvancılıkla ilgili bu yol haritasında üretim planlaması ile ilgili nasıl bir yol izlenecek?
Suyu merkeze alacak şekilde; kaba yem üretim kapasitesini, mera varlığı ve yapısını, hayvan varlığını, hayvansal ürün işleme kapasitelerini ve pazarlama imkânlarını dikkate alarak üretim planlaması yapıyoruz. Alıcı ve satıcıyı güvence altına alan sözleşmeli üretim modelini yaygınlaştırıyoruz.
Hayvansal üretimin planlanmasında; ülke ihtiyaçları doğrultusunda stratejik önem arz eden hayvansal ürünleri belirlemeyi, belirlenen stratejik ürünlerin nerede ne kadar üretileceğini planlamayı, küresel iklim değişikliğine uyum sağlayarak sürdürülebilirliği temin etmeyi, doğal kaynakları korumayı ve optimum düzeyde faydalanmayı, ülkemizin hayvansal ürün ihtiyacını karşılayarak ihracat odaklı büyümeyi amaçlıyoruz.
Üretim planlaması ile üretimin maliyet, kapasite, pazarlama imkânları doğrultusunda planlanması; sürdürülebilir hayvansal üretim için stratejik ürünler olarak planlama kapsamına alınan kırmızı et, beyaz et, süt ve yumurtanın bölgesel bazlı nerede ne kadar üretileceğine dair üretim modeli oluşturulması; suyu merkeze alan doğal ve genetik kaynakların korunduğu sürdürülebilir hayvancılığın sağlanması; mera ve kaba yem üretim alanlarının planlanarak verimli kullanımının sağlanması hedefleniyor.
Haber Görseli
Salih Çelik Hayvancılık Genel Müdür V.
Hayvansal Üretim Planlaması kapsamında usul ve esasları içeren bir rehber hazırlandı. Rehber doğrultusunda 81 ilde Bakanlığımızın ilgili birimlerine eğitimler verilerek eğiticilerin eğitimi yapıldı. Yönetmelik kapsamında illerimizde kurulan İl Teknik Komiteleri tarafından 3 yıllık hayvansal üretim planları Ocak 2024 itibarıyla hazırlanarak Genel Müdürlüğümüze gönderildi. İl Teknik Komitelerce hazırlanan İl Hayvansal Üretim Planları ülkesel bazda değerlendirilerek Hayvansal Üretim Planı hazırlanıp Üst Kurul onayına sunulacak. Hayvansal üretim planlamamız Üst Kurul kararının ardından tüm paydaşlarımız ve kamuoyuyla paylaşılacak.
İLK DEFA GENÇ VE KADIN ÜRETİCİLERE İLAVE DESTEK
Desteklerin hedeflerine ulaşmadığı ya da hedef analizlerinin yapılamaması yönünde sektörde eleştiriler vardı. Buna yönelik desteklemelerde ne tür değişiklikler yapılacak? Desteklemelerin verim odaklı ve yönlendirici olması söz konusu sanıyorum. Destek konusunun detaylarını öğrenebilir miyiz?
Hayata geçireceğimiz yeni destekleme modelimiz; “Temel hayvancılık desteği ve ürün geliştirme desteği” başlığı altında, “temel, yönlendirici ve verimlilik” kriterleri kapsamında yapılacak.
Bu bağlamda bütün üreticilerimizi temel desteklerden yararlandırıyoruz. Aile işletmelerine ilave destek sağlıyoruz. Hayvancılıkta ilk defa genç ve kadın üreticilere ilave destek veriyoruz. Sınırlama olmaksızın üretilen her buzağı, oğlak ve kuzuya destek ödemesi yapıyoruz. Ari işletmelerimizi desteklemede ön plana çıkararak hem damızlık ihtiyacımızın yerli işletmelerden temin edilmesini hem de kaliteli süt üretimini artırmayı hedefliyoruz. Hayvancılık işletmelerinin ekonomik açıdan güçlü, dirençli ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşması hedefiyle sübvansiyonlu kredilerde; kadınlara, gençlere ve planlı üretim bölgelerine ilave indirim uyguluyoruz. Bu sayede geleceğimizin teminatı gençlerimiz ve ailemizin temel direği olan kadınlarımızın üretimde kalmalarına imkân sağlanmış olacaktır.
Hayvancılıkta hastalıklarla mücadele çok önemli. Bu konuda yeni projeler ve hastalıktan ari işletmeler ile yol kontrol noktalarıyla ilgili detaylar nelerdir?
Hayvancılık yol haritamız ile hastalıklarla mücadelede konusunda Gıda Kontrol Genel Müdürlüğümüz ile ortak çalışmalar yaparak yeni tedbirler alıyoruz. Bu kapsamda hastalıktan ari işletme sayısını iki katına çıkarıyoruz. Koruyucu aşı uygulamalarını yaygınlaştırıyoruz. Hayvan hareketlerini kontrol altına almak için Veteriner Yol Kontrol İstasyonlarının sayısını artırıyoruz. Ulusal Aşı Üretim Tesisini kuruyoruz. Veteriner Tıbbi Ürün Kontrol Merkezi oluşturuyoruz. Küçük işletmelerde buzağı, kuzu ve oğlak sağlığını koruyucu tedbirlere ağırlık vererek koruyucu aşı desteği sağlıyoruz. Aşı ve ilaçlarda soğuk zincir izleme sistemini hayata geçiriyoruz.
Genomik Test Merkezleri ile ilgili bilgi verir misiniz?
Sektör paydaşlarının katılımı ile oluşturulan Ulusal Hayvan Islahı Komitesinin de çalışmaları doğrultusunda hazırladığımız, Islah Eylem Planı’nı hayata geçiriyoruz. Bu kapsamda Genomik Test Merkezini Haziran 2024’te Ankara’da açıyoruz. Genomik seleksiyon ve embriyo transferi yöntemiyle, yüksek genetik kapasiteli yerli boğaları Ocak 2025’te üretmeye başlıyoruz. Yerli sperma üretim ve kullanımını teşvik ediyoruz. Böylelikle yetiştiricilerin ihtiyacı olan genetik kapasitesi yüksek damızlıkların ülke içinden karşılanmasını ve sperma kullanımında ithalatın azaltılmasını hedefliyoruz.
Yol Haritası’nın diğer ana başlıkları ile ilgili detaylardan da bahseder misiniz?
Bahsettiğimiz hususlar dışında Hayvancılık Yol Haritamız ile damızlık hayvan üretimini artırıyoruz. Hastalıktan ari işletmelerde dişi buzağılara ilave destek veriyoruz. TİGEM ve ESK iş birliği ile yeni bir proje geliştiriyoruz. TİGEM işletmelerinde damızlık üretimini artıracağız. Aile işletmelerine damızlık tedarik edeceğiz.
Çiğ Süt Eylem Planı’nı uyguluyoruz. Sektörün üzerinde uzlaştığı yeni bir maliyet modeli geliştiriyoruz. 19-21 Ocak tarihlerinde yapılan Ulusal Çiğ Süt Çalıştayı’nda alınan karar gereği çiğ süt maliyetleri tüm paydaşların (akademisyenler, kamu temsilcileri, üretici temsilcileri ve süt sanayisi) katılımı ile oluşturulan komisyonca üç ayda bir güncellenerek açılanacak. Nisan ayından itibaren açıklanan maliyete uygun bir marjla çiğ süt tavsiye fiyatı belirlendi.
Damızlık süt işletmelerinde sürü sağlığı ve sürü yönetimi programlarını yaygınlaştırıyoruz. Aile işletmelerine süt kalitesine yönelik altyapı destekleri veriyoruz. Süt üretiminde tip sözleşmelerle hem tarafları koruyor hem de kaliteyi artırıyoruz.
Kayıtlılığı artırıyoruz. Tarım sayımı sürecini başlattık, 2026 yılına kadar bitiriyoruz. Üretici örgütlerini vermiş olduğu hizmetlere göre planlamaya tabi tutuyoruz ve derecelendiriyoruz.
“ÜRETİCİ VE TÜKETİCİ MEMNUNİYETİ ÇOK ÖNEMLİ”
Yol Haritası ile 5 yılın sonunda Türkiye hayvancılığında bizi nasıl bir manzara karşılayacak?
Başta da söylediğimiz üzere hayvancılıkta temel amacımız verimli, kaliteli, sağlıklı ve sürdürülebilir bir üretim modelini sağlamak. Ayrıca gıda ve tarım alanında; üretici ve tüketici memnuniyetini en üst düzeyde sağlamak. Türkiye’yi bölgesinde lider, dünyada küresel aktör hâline getirmek vizyonuyla çalışarak hedeflerimize ulaşmayı planlıyoruz.
Verimli, kaliteli, sağlıklı üretimi artırmayı merkeze alarak uzun değerlendirmeler neticesinde oluşturduğumuz 2024-2028 Hayvancılık Yol Haritası’nın çiftçilerimize, üreticilerimize ve ülkemize hayırlı olmasını diliyorum. Bakanlık olarak hayvancılık sektörümüzü daha da iyi noktalara getirmek için var gücümüzle çalışıyoruz ve çalışmaya devam edeceğiz.