MART-NİSAN 2024 / KAPAK KONUSU
Bulaşıcı hastalıklar ve kontrolsüz hayvan hareketleri önlenecek
Hayvancılık Yeni Yol Haritası ile Gıda Kontrol Genel Müdürlüğüne yeni görev ve sorumluluklar verildi. Gıda Kontrol Genel Müdür Vekili Dr. Ersin Dilber’den verilen bu yeni görevlerin detayları ve kurban bayramı öncesi yapılan hazırlıklar üzerine bilgiler aldık.
Tarım ve Orman Bakanı tarafından açıklanan 2024-2028 Hayvancılık Yol Haritasında Gıda Kontrol Genel Müdürlüğünün rolü nedir?
Bakanımız Sayın İbrahim Yumaklı’nın bizzat açıkladığı 2024-2028 Hayvancılık Yol Haritası Genel Müdürlüğümüze hâlihazırda devam eden rutin görevler dışında yeni görev ve sorumluluklar verdi. Bunlardan ilki, bulaşıcı ve salgın hayvan hastalıklarının yayılmasında büyük risk oluşturan hayvan hareketlerinin kontrolü amacıyla Veteriner Yol Kontrol ve Denetim İstasyonları kurulması. İlk olarak Erzurum, devamında Elazığ’da açılan istasyonlarımıza ek olarak hayvan hareketlerinin yoğun olduğu ve risk arz eden güzergâhlar üzerinde ilave beş adet istasyonu hizmete alacağız.
İkincisi ise hastalıkların önlenmesi ve kontrolünün, etkin ve en ekonomik seçeneği olan veteriner aşıları ve diğer veteriner tıbbi ürünlerin kontrol altyapısını güçlendirmek adına Veteriner Tıbbi Ürün Kontrol Merkezi (VETKOM) kurulması. Kurulacak bu Merkez ile ülkemiz, bu alanda dünyada ileri imkânlara sahip az sayıdaki ülkeler arasında yer alacak. VETKOM ile daha etkin ve güvenli veteriner aşıları ve ilaçlarının piyasaya arzı sağlanacak ve bu durum hayvan hastalıkları ile mücadele kapasitemizi güçlendirecek, veteriner tıbbi ürünlerin ticaretinde, ihracat yönüyle karşılaştığımız sorun ve engellerin çözümüne katkı verecek, antimikrobiyal direnç ve izlenmesi konularında halk sağlığına fayda sağlayacak. Ayrıca VETKOM altyapısı, ülkemizde yeni geliştirilecek aşıların AR-GE aşamasındaki hayvan çalışmaları yönüyle altyapı sorununa çözüm oluşturacak.
Dünya Bankası finansmanıyla “Türkiye İklim Akıllı ve Rekabetçi Tarımsal Büyüme Projesi” (TUCSAP) yürütülüyor. TUCSAP altında VETKOM ile birlikte Erzurum, Adana, Elazığ, Konya, Samsun, İstanbul ve İzmir’de bulunan Veteriner Kontrol Enstitüsü Müdürlüklerinin biyogüvenlikli laboratuvar ve cihaz altyapısı güçlendirilecek, taşra teşkilatımızın ve hayvan sağlığı hizmetlerinde sahada çalışan personelin tanı, numune alma ve gönderme kapasitesi artırılacak. Bunun neticesinde de hayvan hastalıklarının erken aşamada hızlı ve güvenli teşhis ve analizi ile izlenmesi mümkün hâle gelecek.
Haber Görseli
Dr. Ersin Dilber Gıda Kontrol Genel Müdür Vekili
Ulusal ölçekte sığır, koyun ve keçilere Bakanlığımızca şap, brusella, LSD ve koyun-keçi vebası gibi hastalıklara yönelik aşı uygulaması yapılıyor. Bunların dışında buzağı kayıplarını azaltmak amacıyla kayıplara neden olan belirli hastalıklara yönelik bölgesel düzeyde 200 bin gebe sığırı 2024 yılı içinde aşılamayı hedefliyoruz. Buzağı ve kuzu kayıplarını azaltmak amacıyla her bir ilçemizde eğitimler düzenliyoruz. Bu yıl ve gelecek yıl içinde 100 bin yetiştiriciye yönelik eğitim ve farkındalık çalışmaları yapacağız. Yine kuzu kayıplarını azaltmak amacıyla, ülke genelindeki tüm küçükbaş hayvanlara bu yıl içinde koyun-keçi çiçek aşısı, yeni doğan tüm küçükbaş hayvanlara ise koyun-keçi vebası aşısı uygulayacağız.
Pendik Veteriner Kontrol Enstitüsü Müdürlüğü, Etlik Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ve Şap Enstitüsü Müdürlüğünün aşı üretim şartlarının iyileştirilmesi ve kapasitesinin arttırılması çalışmalarımız sürüyor. Buna ek olarak Bakanlığımızca uygulanan aşıların İyi Üretim Uygulamaları (GMP) şartlarında ve yüksek kapasitede üretimine yönelik aşı üretim merkezi kurulması planlanma çalışmalarını yürütüyoruz.
KONTROLSÜZ HAYVAN HAREKETLERİ AZALDI
Veteriner Yol Kontrol ve Denetim İstasyonları ile ne amaçlanıyor?
Kontrolsüz hayvan hareketleri, hayvan hastalıklarının yayılmasına neden olurken hayvansal üretim ve ticarette sorunlar ile ekonomik kayıpları da beraberinde getiriyor.
Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü olarak 2023 yılının son döneminde ülkemizde ilk defa hayvan hareketlerinin kontrolü amacıyla Erzurum’da Veteriner Yol Kontrol ve Denetim İstasyonunu faaliyete geçirdik. Devamında ise 2024 yılı içerisinde Elazığ ilinde kurulan istasyon faaliyete geçti. Bu iki istasyonumuzda ve burada görevli personelimizin istasyona alternatif yol güzergâhları üzerinde gerçekleştirdiği kontrol ve denetimler neticesinde kontrolsüz hareketlerin azaldığını gözlemliyoruz.
İstasyonlarımız haftanın 7 günü, 24 saat boyunca hizmet veriyor. Ülkemizde 2 adet olan Veteriner Yol Kontrol ve Denetim İstasyonu sayısını 2024 yılında, özellikle ülkemizin doğusundan batısına hayvan hareketliliğinin yoğun olduğu farklı noktalarda yenilerini faaliyete geçirerek yediye çıkarmayı planlıyoruz.
VERİLEN EĞİTİMLERLE BUZAĞI KAYIPLARININ ÖNÜNE GEÇİLİYOR
Buzağı ve kuzu kayıplarına yönelik eğitimleri nasıl veriyorsunuz?
Bakanlığımız 81 İl ve İlçe Müdürlüklerimizde görevli veteriner hekimlerimizin katılımları ile “Buzağı Kayıplarının Önlenmesi İçin Eğiticilerin Eğitimi” adı altında bir toplantı gerçekleştirildi. Eğitici veteriner hekimlerimiz görev yaptıkları bölgedeki yetiştiricilere bu eğitimde aldıkları bilgileri aktarmak için toplantılar düzenlediler.
Genel Müdürlük olarak buzağı kayıplarının önüne geçebilmek için yetiştirici bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmalarına devam ediyoruz. Farkındalığın artırılması amacıyla liflet ve afiş dağıtıyoruz. Ayrıca yürütmüş olduğumuz koruyucu hekimlik uygulaması ile hayvan sahipleri ve veteriner hekimler arasındaki irtibatı artırmayı hedefliyoruz.
Bununla birlikte İl Müdürlüklerimiz il bazında mevcut durum tespiti yaparak buzağı kayıplarının azaltılmasına yönelik kendi illerine özgü stratejik planlarını hazırlamaktalar. İllerde hazırlanan stratejik plan neticesinde bölgesel olarak mücadele gerçekleştirilerek buzağı kayıplarının önlenmesi amaçlanıyor. Yapılan bu uygulama ile yıllar bazında buzağı ve kuzu ölüm oranlarında azalmalar görüldü.
Sayın Bakan yeni yol haritasını açıklarken hayvan hastalıklarından korunmak amacıyla kullanılan aşıların ve ilaçların üretimden uygulama aşamasına kadar geçen süreçte soğuk zincir izleme sisteminin bu yılın ilk yarısında kurulacağını söyledi. Bu sistemin detaylarını anlatır mısınız?
Hayvan hastalıkları ile etkin mücadelede aşılar çok önemli bir role sahip. Hayvanların aşılanması ile zoonoz nitelikte olanlar dâhil çok sayıda hastalıkla mücadele mümkün. Bu mücadelede aşıların yüksek standartlarda geliştirilmesi ve üretimi önemli olduğu gibi uygulama aşamasına kadar doğru muhafazası ve nakli de önemli. Aşıların muhafaza ve naklinde de soğuk zincir önemli yer tutuyor. Uygun şartlarda muhafaza edilmeyen aşılar uygulama sonrasında beklenen etkinliği vermezken aksine istenmeyen etkiler de oluşturabiliyor.
Bakanlığımızca soğuk zincir izleme sistemi projesi ile uygulama aşamasına kadar aşıların muhafaza şartları izleniyor. Proje ile taşra birimlerimizde soğuk hava deposu, biyolojik ürün dolabı, aşı nakil kabı, el termosu ve jeneratörler kullanıma alındı. Soğuk zincir altyapısına yönelik ihtiyaçlar sürekli izleniyor, bu ihtiyaçlar gideriliyor, muhafaza ve nakil kalitemiz korunuyor ve bu konuda herhangi bir aksaklığa meydan vermiyoruz.
BİN 125 BÜYÜKBAŞ, 16 KÜÇÜKBAŞ İŞLETMESİ HASTALIKTAN ARİ SERTİFİKASI ALDI
Hayvancılık Yol Haritasında anılan hastalıktan ari işletmelerde durumunuz ve hedefleriniz nedir?
Hayvancılık işletmelerimizde arilik, bruselloz ve tüberküloz hastalıkları üzerinden yürütülüyor. Bu işletmelerdeki hayvanlardan belirli periyotlarda örnekler alınıyor, hastalığın görülmediği işletmelere ise sertifika veriliyor. Ülkemizde hâlihazırda bin 125 büyükbaş, 16 küçükbaş işletmesi ari sertifikası aldı. Bin 125 büyükbaş işletmesinde toplamda 355 bin 788 baş sığır, tüberküloz ve brusellozdan; 16 küçükbaş işletmesinde de 9 bin 252 baş hayvan brusellozdan ari durumda. Toplam ari işletme sayısının 2024 yılında iki bin, 2025 yılında ise 2 bin 500 adede çıkmasını hedefliyoruz.
Yaklaşan kurban bayramına yönelik hazırlıklarınız neler?
Önümüzdeki haziran ayında Kurban Bayramı var. Buna bağlı olarak hayvan hareketlerinde bir artış olacak. Biz de hastalık çıkışını ve hastalık yayılımını önlemek için hem yurt içi hayvan hareketlerinin kontrollünü hem de sağlık kontrollerini artıracağız. Yetiştiricilerimiz hayvanlarını küpeleterek kayıt altına aldırmalı ve aşılarını eksiksiz yaptırmalıdır. Yetiştiricimizden mağdur olmamaları adına bu konulara dikkat etmelerini bekliyoruz.