MART-NİSAN 2024 / DÜNYADA KOOPERATİFÇİLİK

Küresel ısınma karşısında sigorta sisteminin kurtarıcısı: Kooperatifler


Dr. M. Erhan EKMEN    

06.06.2024 


Tarımın esas materyali canlıdır. Bu nedenle doğal, ekonomik ve sosyal riskler açısından son derece hassas ve diğer sektörlerin çoğundan daha yüksek düzeyde etkilenen kendine özgü yapıya sahiptir. Bu yapıda üreticinin emeğinin, canının ve malının güvenceye alınması ciddiyet gerektiren zor bir iştir. Tarım alet ve makinelerinin; tarımsal yapıların; su ürünleri ve arıcılık dâhil olmak üzere hayvansal ve bitkisel üretimin kuraklık, don, sıcak rüzgâr ve sıcak hava dalgası, aşırı nem, aşırı yağış, dolu, fırtına, hortum, yangın, heyelan, sel ve su baskını, deprem, güneş çarpması, zehirlenme, her türlü kaza, vahşi hayvan saldırısı, hastalıklar ile yılan ve böcek sokması gibi onlarca riske karşı sigorta kapsamında teminat altına alınması hem zahmetli hem de yüksek maliyetlidir.

Son yıllarda etkisi giderek artan küresel ısınmaya bağlı olarak iklimlerde görülen ani ve ciddi değişiklikler yukarıda sıralanan risklerin tehdidini çok daha fazla artırmıştır. Bu durumda çiftçi daha yüksek prim ödemek zorunda kalmakta ve sistem tıkanmaktadır. Dünya çapında birçok devlet küresel ısınma karşısında sigorta sistemini içine düştüğü darboğazdan kurtaracak yöntemler aramaktadır. Özellikle gelişmiş ülkeler her alanda olduğu gibi tarım sigortacılığı alanında da uzun yıllardır kurdukları sistemle daha önce karşılaştıkları buhranlarda olduğu üzere bu sorunu da yine kooperatifleri sayesinde çözebilmiştir.
 
Bu hikâyemizde sistemin gelişmekte olan ülkelerde bile kooperatifler üzerinden nasıl başarıyla işletilebildiğine şahit olacağız. Asya’nın güneydoğusunun en uzak köşesinde, Pasifik Okyanusu’nda irili ufaklı 7 bin 641 adet ada ve adacıktan oluşan Filipinler’e gideceğiz. Hikâyeyi Randy Abalos adlı çiftçinin gözünden göreceğiz.
 
Ülkede 1971 yılında CLIMBS Hayat ve Genel Sigorta Kooperatifi kurulmuş. Kooperatifin ismi, “Hep birlikte Bağlanalım, Liderlik edelim, İlham verelim, Motive edelim, Kuralım ve Sürdürelim” kelimelerinin baş harflerinden oluşturulmuş. İş yapma biçimi olarak kooperatif ilkelerini sürdürerek ülkenin en büyük ve lider holdinglerinden biri durumuna ulaşılmış. Ticari sigorta şirketlerinin sunduğu sigorta ürünlerine maddi gücü yetmeyen veya bu ürünlere kolayca erişemeyen düşük gelirli çiftçiler, balıkçılar, çalışanlar ve işçiler kooperatifin ortakları olmuş. Zamanla kooperatiflere ve ilgili ortaklarına finansal çözüm sağlayıcısı olmuşlar. Özellikle tarım alanında önemli başarılar sağlanmış. Tarım kooperatifleri ve çiftçi ortakları için akıllı tarım tasarımında katma değerli faydalar sunan ve hava koşullarına karşı korumayı artıran Hava Koşullarına Karşı Koruma Sigortası oluşturulmuş. CLIMBS Kooperatifi, sadece bu sigorta kapsamında 80 ilde, 107 kooperatifin katılımıyla, tarım girişimcisi 38 bin çiftçiye ulaşarak, 4,8 milyon ABD doları tutarında sigorta gerçekleştirmiş. Kooperatif, sistemin ölçek büyütme girişimleri için yürüttüğü faaliyetlerin üçüncü yılı olan 2024 yılında tarımda 500 kooperatif ile 72 bin çiftçiye ve 17 milyon ABD doları sigorta bedeline ulaşmayı planlıyor. 
 
Ülkemizde 2005 yılında çıkarılan kanunla bu alanda üreticinin korunmasına ve devletin verdiği prim ile sistemin yürütülmesine destek olunmaya çalışılmaktadır. Bizde de iklim değişikliğinin etkileri ciddi sorunlar yaratmaktadır. Bugüne kadar belli bir başarı düzeyi ile sürdürülen ve 2022 yılında bütün şirketlerimizin toplam sigorta bedelinin 14 milyon ABD dolarına ulaştığı sistemimizin bundan sonra çok daha etkili şekilde yürütülebilmesi açısından bu hikâyenin yol gösterici olabilmesini umuyorum.
 
FIRTINANIN ORTASINDA UMUT BULMAK
 
Filipinler uzun süredir şiddetlenen fırtınalardan, uğultularla savrulan rüzgârlara kadar iklim değişikliğinin esiri olmuş. Ülke, içine sıkıştığı zorluklardan kurtulmak için mücadeleler verirken bir de tayfunlar, seller, depremler ve heyelanlar gibi felaketler büyüyen ekonomisinin dokusunu, doğal güzelliklerini ve içinde barındırdığı hazinelerini yok etmiş. Filipinliler için tarım gelecek için umut tohumlarını ekmiş önemli bir sektörmüş. Ama ekonomideki sürekli istikrar arayışı ve hiç bitmeyen gelişme çabası, işleri daha da zorlaştırmış.
 
Küçük ölçekli Filipinli bir çiftçi olan Randy Abalos’a göre bugün ekilen bir ürün, yarının açlığını ortadan kaldırdığı için çok anlamlıymış. Fakat onun ana geçim kaynağı çiftçilik ile doğanın kendi bildiği yolunda gitmesinin yarattığı çatışmanın neden olduğu belirsizlikleri ve engelleri çaresiz kabullenmiş. Randy, mahsul zararlıları ve hastalıklardan, ani sel ve kuraklığa kadar geçimini korumak için dişiyle tırnağıyla mücadele etmiş. Ama sonuçta güçlü rakipleri karşısında tüm çabaları yetersiz kalmış.
 
Eski bir öğretileri onlara “İnsanların sosyal yaratıklar olduğunu hiç kimsenin yalnız ve izole bir şekilde yaşamaması gerektiğini” söylüyormuş. Bu felsefe hatırlanınca ülkede “iş birliğinin” gerçek özü tekrar doğmuş. Uzun zamanda bile hiçbir insanın tek başına yapamayacağı şeyleri başarmak için iş birliği ve karşılıklı destek olmak gerektiğini idrak etmişler. Bu düşüncenin temelinde her bir ortağın kaynaklarını bir araya getirmesini ve ortak hedeflerine ulaşmak için birlikte çalışmasını içeren kooperatif ideolojisi yatıyormuş.
 
Bu gelişmelere bağlı olarak pek çok ileri görüşlü lider, karşılıklı fayda sağlayan gruplar oluşturmaya başlamış. 1971 yılında merhum kurucu Av. Aquillino Pimental ve Av. Mordino Cua tarafından CLIMBS Hayat ve Genel Sigorta Kooperatifi kurulmuş. Kooperatifin kurulduğu ilk zamanlarda tüm üyeler Av. Cua'nın evini geçici bir merkez olarak kullanıyorlarmış.
 
Şu anda CLIMBS Kooperatifi, Randy gibi çiftçilere yönelik Hava Koşullarına Karşı Koruma Sigortası da dâhil olmak üzere her ortağının ihtiyaçlarına uygun özel sigorta ürünleri sunan bir sigorta kooperatifi olarak gelişmeye ve büyümeye devam ediyor. 
 
Kooperatif, bünyesine katılan kooperatifler ve bunların çiftçi ortakları için akıllı tarım tasarımında katma değerli faydalar sağlayarak gelişmiş bir Hava Koşullarına Karşı Koruma Sigortası oluşturmuş. Bunun için CLIMBS Kooperatifi üyesi olduğu ve kendisi de yine bir kooperatif olan Ilocos Konsolide Kalkınma Bankası’na ödemeler yapmışlar. Böylelikle Randy gibi çiftçilerin, çiftliklerinde sağlıklı ve verimli bir üretimle bol miktarda bitki ve sebze hasadı yapabilmeleri ve mahsullerini özellikle zararlılardan ve hastalıklardan koruyabilmeleri için yabancı ot ve böcek ilaçları temin etmişler. 
 
Hava Şartlarına Karşı Koruma Sigortası, iklim finansmanı sektöründe sigorta planlarını ön plana çıkararak tarımda dayanıklılık ve sürdürülebilirliğin zeminini oluşturmuş. Dijital teknolojilerle birleştirilen akıllı ve yenilikçi çözümleri, çiftçilerin aşırı yağış, şiddetli rüzgârlar ve kuraklık koşulları gibi yıkıcı olayların tetiklediği parametrelerin ciddiyetine göre ödeme alabilmesi için uygun bir yol sağlamış.
 
Böylece Randy'nin hikâyesi, büyük hayaller kurmaya cesaret eden ve statükoya rağmen çok çabalamaya devam eden insanların hayatlarında kooperatiflerin dönüştürücü gücünün bir kanıtı olmuş. Tarım sektörü gelişmeye devam eden CLIMBS Kooperatifi, gelecek nesiller için daha sürdürülebilir ve müreffeh bir geleceğe giden yolu yönlendirerek yarınlara kalıcı bir miras bırakmayı hedefliyor.

kooperatifçilik