Tarım ve Orman Bakanlığı her yıl Kurban Bayramına 1,5 ay kala 81 il müdürlüğünden kurbanlık mevcudu hakkında verileri topluyor. 2022 yılında 1 milyon 198 bin büyükbaş, 3 milyon 494 bin küçükbaş hayvan; 2023 yılında 1 milyon 80 bin büyükbaş, 3 milyon 205 bin küçükbaş kurbanlık hayvan mevcudu ile kurban dönemine girilen ülkemizde, bu yıl ise 1 milyon 72 bin büyükbaş ve yaklaşık 3 milyon 300 bin küçükbaş kurbanlık hayvan mevcudunun bulunduğu tespit edilmiş durumda. Bu çerçevede kurbanlık hayvan varlığı ile ilgili bir sıkıntı yaşanmayacağı, kurbanlık hayvan varlığının yeterli olduğu değerlendiriliyor.
Türkiye’de geçen yıl kesilen kurbanlık büyükbaş hayvan sayısı 846 bin 613, küçükbaş hayvan sayısı ise 2 milyon 771 bin 245 olarak gerçekleşti.
HAYVAN SAĞLIĞI İLE İLGİLİ ÖNLEMLER
Bakanlıkça belirlenen, kurbanlık hayvanların sağlığı, nakil, kesim gibi konularda alınan önlemlerle ilgili kararlar ise şöyle:
Menşelerinde salgın veya bulaşıcı hayvan hastalığı bulunan, kayıt altına alınmamış, kulak küpesiz, sığır cinsi hayvanlar için pasaport; koyun ve keçi türü hayvanlar için ise nakil belgesi bulunmayan hayvanların sevklerine, alınıp satılmalarına ve kesilmelerine hiçbir surette izin verilmeyecek.
Kurbanlık hayvanların taşınmasında kullanılacak araçlar, nakil öncesi ve sonrasında il/ilçe tarım ve orman müdürlüklerince temizlenecek ve dezenfekte edilecek.
Hayvan refahının sağlanması için nakil vasıtalarına aşırı hayvan yüklenemeyecek, hayvanların nakliye sırasında yaralanma veya gereksiz yere acı ve ıstırap çekmelerine neden olabilecek nakil vasıtaları ile sevklerine izin verilmeyecek.
Kurbanlık olarak sevk edilecek hayvanların resmî veteriner hekimler tarafından muayene ve gerekli kontrolleri yapılacak. Sağlıklı olduğu tespit edilen hayvanlar için veteriner sağlık raporu düzenlenerek iller arası nakle izin verilecek. Veteriner sağlık raporu olmadan iller arası kurbanlık nakleden hayvan ve araç sahiplerine ilgili mevzuat uyarınca işlem uygulanacak.
Kurbanlıklar, özellikle hastalığın görüldüğü bölgelerde Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığının taşıyıcısı keneler yönünden detaylı bir şekilde muayene edilip gerekli tedbirler alındıktan sonra sevk edilecek.
Hayvancılık işletmelerinden doğrudan yapılan satışlar hariç kurbanlık hayvanlar, hayvan pazarı ve canlı hayvan borsasının yanı sıra Kurban Hizmetleri Komisyonlarınca alınan kararlar doğrultusunda belirlenen kurbanlık hayvan satış yerlerinde ve özel kurbanlık kesimi yapılacak işletmelerde alınıp satılabilecek. Önceden belirlenen yerlerin dışında kurbanlık hayvan alım ve satımlarına müsaade edilmeyecek.
Trakya bölgesinin şap hastalığından arınmışlık statüsünün devamı açısından, İstanbul'un Avrupa yakasında belirlenmiş hayvan satış ve kesim yerleri hariç, bu bölgeye şap ve koyun-keçi vebası hastalığına duyarlı hayvan sevklerine bugüne kadar olduğu gibi Kurban Bayramı döneminde de izin verilmeyecek. Bu çerçevede İstanbul başta olmak üzere bölgeye giriş ve geçiş yolları üzerindeki köprüler, feribot ve diğer deniz nakil araçlarının faaliyet gösterdiği iskeleler ile balıkçı barınakları dâhil tüm noktalarda deniz ve karadan denetimler artırıldı.
KURBAN SEÇİMİ
Vatandaşların kurban alırken nelere dikkat etmesi gerektiği ile ilgili uyarılar ise şöyle:
-
Sığır ve manda ile koyun ve keçinin küpesinin olup olmadığına bakılmalı.
-
Çok zayıf, gebe ya da yeni doğum yapmış hayvanlar olmamalı.
-
Hayvanın kılları düzgün ve parlak, bakışları ve dış görünümü canlı olmalı.
-
Yüksek ateş, salyası ve gözde akıntısı olmamalı.
-
Pis kokulu ishali ve burun akıntısı olmamalı.
-
Öksürük ve nefes darlığı yaşamamalı.
-
Çevreye karşı aşırı tepkili veya çok duyarsız olmamalı.
-
Yara, şişlik ve ödemi olmamalı.
-
Cinsiyet organları ve memede kötü kokulu akıntısı bulunmamalı.
-
Hayvan varlığının devamı açısından öncelikle erkek hayvanlar kurban olarak tercih edilmeli.
Hayvanların yaşlarının tayininde düzgün tutulmuş çiftlik kayıtları kesin sonucu verir. Kayıtlar yok ise en iyi yaş tespiti diş gelişimine bakılarak tayin edilir. Sığır veya mandanın alt çenesinin önünde gelişimini tamamlamış iki kalıcı kesici dişin bulunması o hayvanın iki yaşını doldurduğunu göstermektedir. Koyunların dış görünüşüne bakılarak, altı aydan büyük ve anası veya erişkin bir koyun kadar olması kurban edilebilmesi için yeterli sayılmaktadır. Keçilerin kurban edilebilmesi için bir yaşını doldurmuş olması gerekir. Sığırlarda olduğu gibi keçilerde de yaş tayini, ön kesici süt dişlerinin çıkıp yerlerini kalıcı dişlerinin alması esasına dayanmaktadır. Devenin kurban edilebilmesi için beş yaşında değişen ikinci kesici süt dişlerinin çıkıp yerlerini kalıcı dişlerin alması gerekir. Ayrıca kurbanlık hayvanların tür, ırk, cinsiyet ve yaş bilgileri Bakanlıkça geliştirilen “TARIMCEBİMDE” isimli mobil uygulamadan da küpe numarasıyla sorgulanabiliyor.
KURBAN KESİMİ VE MUHAFAZASI
Kesimden sonra kurbanlık hayvanlardan elde edilen etler için soğutma işlemi vakit geçirilmeden başlatılmalıdır. Sakatatlar 3 santigrat derecede, diğer etler 7 santigrat derecede veya daha düşük sıcaklıklarda soğutulmalı ve bu sıcaklıklarda muhafaza edilmelidir.
Taze etler buzdolabında bir hafta bozulmadan tazeliğini muhafaza eder. Uygun büyüklüklerde ambalajlanıp buzlukta bir ay, şoklandıktan sonra -18 santigrat derecede 6 ay saklanabilir. Etlerin diğer bir saklama şekli de kavurma yapmaktır. Kavurma yapılan etler uygun şartlarda bir yıl saklanabilir. Etlerin daha uzun süre saklanması bozulmaya, besleyici değerinin azalmasına, lezzet ve aroma kaybına neden olur.
İşkembe ve bağırsaklar çok iyi temizlendikten sonra değerlendirilmelidir. Temizlik için sağlığa zararlı kimyasal maddeler kullanılmamalıdır. Sakatat ise çok çabuk bozulduğu için kısa sürede tüketilmelidir.