TEMMUZ-AĞUSTOS 2024 / ÖZEL HABER
IPARD III Programı ile destekler ülke geneline yayılacak
Kırsal kalkınma çalışmaları için yeni bir dönem IPARD 3 başladı. Verilecek destekler ile tarım, hayvancılık, gıda, su ürünleri, kırsal altyapı, turizm gibi sektörlere yeni yatırımlar kazandırılacak. Yeni IPARD 3 programı ile yenilikleri ve sektörlere yönelik destekleri Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Başkanı Dr. Ahmet Antalyalı ile görüştük.
Bilmeyenler için IPARD Programı nedir? Kurumunuzun yürüttüğü IPARD Programları ile ülkemize dolayısıyla tarıma ve kırsal kalkınmaya neler kazandırıldı? Destek miktarları ile ilgili neler söylersiniz?
Ülkemiz Avrupa Birliği’ne aday ülkelerden biri olması nedeniyle Avrupa Birliği’nin aday ülkelere sağladığı hibe nitelikli mali yardımlardan faydalanıyor. Ülkemizde bu kapsamda uygulanan destek programlarından biri de IPARD Programı, kırsal bölgelerimizde tarım veya tarım dışı alanlarda yapılacak yatırımlara Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ortak finansmanı ile yüzde 50-75 oranında hibe desteği sağlanıyor.
Türkiye-AB mali iş birliğinin bir yansıması olan IPARD Programı ile AB’nin Ortak Tarım Politikasına ilişkin müktesebatı ve kırsal kalkınma yaklaşımları, gerçekleştirilen yatırımlarla ülkemize aktarılıyor ve işletmelerimizin AB standartlarında üretim yapmasına ciddi katkılar sunuyor.
IPARD Programı’nın amacı, tarım ve gıda işletmelerinin modernizasyonu, AB standartlarına ulaştırılması ve kırsal alanlarımızdaki ekonomik faaliyetlerin çeşitlendirilerek geliştirilmesidir. Bu bağlamda; hayvansal ürünlerin üretimi, tarım ve balıkçılık ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanması, çiftlik faaliyetlerinin çeşitlendirilmesine yönelik olarak geniş bir yelpazede hibe desteği veriliyor. Yeni destek alanlarının ilave edilmesiyle birlikte IPARD III döneminde desteklenen sektör sayısı 20’ye ulaştı.
IPARD Programı kapsamında, kırsal alanlarda yatırım yapan kadınlarımıza ve gençlerimize pozitif ayrımcılık yapılıyor ve bu kişilerin sunacakları projelere ilave destekler verilerek puanlamada avantaj sağlayacak öncelik tanınıyor.
Haber Görseli
Dr. Ahmet ANTALYALI Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Başkanı
HİBELER İLE 96,9 MİLYAR TL YATIRIM YAPILDI
Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK), IPARD Programı’nın uygulanması amacıyla 2007 yılında kuruldu. 2011 yılında Avrupa Komisyonu tarafından yetkilendirilerek kırsal kalkınma projelerini desteklemeye başladı. 2011 yılından itibaren IPARD-I ve II Programı kapsamında 28 başvuru çağrı ilanına çıkıldı. Bugüne kadar 25 bin 506 projeye toplam 45,5 milyar TL hibe desteği verildi ve bu hibeler sayesinde 96,9 milyar TL yatırım yapıldı.
Tarım-sanayi entegrasyonuna katkı sağlayan TKDK, katma değeri yüksek üretim altyapısının güçlenmesine ve yeni istihdam alanları oluşmasına vesile oldu. 102 bin 400 istihdam sağlanmasına katkıda bulunuldu.
Bu yıl itibarıyla uygulamaya alınan IPARD III’ün diğer IPARD Programlarından farkları temel olarak ne? Yenilikler sektörler bazında neleri kapsamakta?
IPARD III Programı’yla birlikte programın coğrafi kapsamı ülke geneline yayıldı. 42 ilde kullandırılan IPARD destekleri 81 ilin yatırımcısı ve çiftçileri ile buluşacak. Tarımsal işletmelerin fiziki varlıklarına yönelik yatırımlar, tarım ve balıkçılık ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanması ile ilgili fiziki varlıklara yönelik yatırımlar, kırsal altyapı ve çiftlik faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi ve iş geliştirme tedbirleri için yüzde 25 olan ulusal katkı oranı yüzde 50’ye çıkarıldı.
Ziraat Odaları Birliğinin veya İl/İlçe Ziraat Odalarının tüm tedbirlerden faydalanmasının önü açıldı. Tarımsal işletmelerin fiziki varlıklarına yönelik yatırımlar tedbiri kanatlı eti üretimi sektöründe tüm alt sektörler için yalnızca mevcut, aktif ve kapasite artırımı yapmayan işletmeler destek kapsamında olacak. Süt, kırmızı et, kanatlı eti ve yumurta üretimi sektörlerinde organik üretim de belirli kapasiteler ile programa dâhil ediliyor.
Tarım ve balıkçılık ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanması ile ilgili fiziki varlıklara yönelik yatırımlar tedbirinde sıvı ve toz yumurta, işleme ve çiftlik faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi ve iş geliştirme tedbirinde solucan gübresi üretimi ve yem bitkileri yetiştiriciliği alt sektörleri destek kapsamına alındı.
Su ürünleri yetiştiriciliği sektöründe tuzlu sularda yetiştiricilik 150-500 ton/yıl kapasite ile destek kapsamına alındı. Ayrıca yenilenebilir enerji sektörü kapsamında yapılacak fotovoltaik güneş enerjisi ve konsantre güneş enerjisi yatırımları için 300 kW kapasiteye kadar olan yatırımların desteklenmesi yönünde sınırlama getirildi.
BAZI ALANLARDA YÜZDE YÜZ HİBE DESTEĞİ VERİLECEK
2025 yılı itibarıyla bazı alanlarda ve sektörlere yüzde yüze yakın hibe destekleri sağlanacağı öngörülüyor. Bununla ilgili bilgileri sizden alabilir miyiz?
Tarım-çevre, iklim ve organik tarım tedbiri ile yerel kalkınma stratejilerinin uygulanması-leader yaklaşımı tedbirlerinde yüzde 100 hibe veriliyor. Bu kapsamda toprağın erozyondan korunması amacıyla pilot bölge olarak Ankara Beypazarı’nda uygulanıyor. Aynı tedbir kapsamında biyoçeşitlilik ise pilot olarak Ankara Polatlı’da uygulanacak.
Leader yaklaşımı tedbirinde kırsalda yerel eylem gruplarına (YEG) destek veriliyor (Kamu kuruluşları, özel sektör ve sivil toplum temsilcileri gibi kişi ve kurumlar birleşerek dernek statüsünde yerel eylem grubu oluştururlar). Bu kapsamda, YEG’ler yerel kalkınma stratejilerini kırsal turizm, katma değerli yerel ürün geliştirme, toplumun sosyal yaşamını geliştirme gibi öncelikleri temel alarak hazırlar. YEG’lere, stratejilerine uygun şekilde gerçekleştirdikleri faaliyetler ve cari harcamaları için yüzde 100 hibe desteği sağlanıyor.
Yaş kriteri ile belli yaşın altındaki gençlere, kadınlara veya organik ürün üretenlere yönelik çeşitli avantajlar sağlanıyor. Bu avantajlarla ilgili bilgi alabilir miyiz?
IPARD III Program döneminde üretici örgütlerine, gençlere, organik ürün sertifikasına sahip yatırımcılara ve kadınlara yönelik çeşitli avantajlar sağlanıyor. Bu grupta yer alanlara yönelik hibe oranlarını tedbirler bazında belirtmemiz gerekir.
Tarımsal işletmelerin fiziki varlıklarına yönelik yatırımlar tedbiri için baz kamu katkısı toplam uygun harcama tutarının yüzde 60, üretici örgütlerinin yapacağı ortaklaşa yatırımlar ve sertifikalı organik çiftçiler için yüzde 70 olacak. Ayrıca destek oranlarına ek olarak başvurunun sunulduğu tarihte, başvuru sahibinin (başvuru sahibi gerçek kişi ise kendisi, üretici örgütü ise üretici örgütünü temsil ve ilzama yetkili kişi/kişiler) 40 yaşın altında olması durumunda destek oranı yüzde 5 artacak. Yatırım, IPARD Programı’nda tanımlanan şekilde dağlık bir alanda yapılıyorsa destek oranı yüzde 5 artacak. Bu tedbirle aynı şekilde atık su ve atık yönetimi ile ilgili yatırımlar veya atık yönetimiyle bağlantılı yenilenebilir enerji veya döngüsel ekonomi tipi yatırımlar için ekstra yüzde 10 kamu desteği verilecek.
Tarım ve balıkçılık ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanması ile ilgili fiziki varlıklara yönelik yatırımlar tedbiri için baz kamu katkısı toplam uygun harcama tutarının yüzde 50’si oranında. Üretici örgütlerinin yapacağı ortaklaşa yatırımlar için yüzde 70 olacak. Ayrıca, atık su arıtma, atık maddelerin verimli kullanımı (döngüsel ekonomi) ve yenilenebilir enerji yatırımını içeren yatırımlar için ilave yüzde 10 destek sağlanacak.
Üretici örgütleri için başvuru sahibi gerçek kişi veya üretici örgütü veya üretici örgütünün hâkim ortak (ortaklık payının yüzde 50’den fazla) olduğu bir tüzel kişilik ise tedbirine göre 15 ila 20 puan alınabilecek.
Başvuru sahibinin genç çiftçi olması hâlinde de 10 ila 20 puan arasında tedbire göre ekleme yapılacak. Yine kadın yatırımcıların tarımsal işletmelerine pozitif ayrımcılık sağlanıyor. Başvuru sahibi veya tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili kişiler kadın ise yine tedbirine göre 10 ila 15 puan arasında avantaj sağlanacak.
İleri dönemde çağrıya çıkılacak ilanlar ile şu andaki güncel ilanlarınızla ilgili bilgi alabilir miyiz?
2030 yılına kadar uygulayacağımız IPARD III Programı için 2024 yılı çağrı takvimi kurumumuz web sitesinde (www.tkdk.gov.tr) yayınlandı. Söz konusu takvim çerçevesinde 21 Mart 2024 tarihinde Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması ile İlgili Fiziki Varlıklara Yönelik Yatırımlar tedbirinden çağrıya çıkıldı. 28 Haziran 2024 tarihinde Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme-Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme tedbirinden çağrıya çıkıldı.
Ayrıca Tarımsal İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yönelik Yatırımlar tedbiri ve “Açık Alanda Bitkisel Üretim Projelerine Yönelik Makine Ekipman Destekleri” için Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme tedbirinden yıl içerisinde çağrı ilanları yayınlanarak proje başvuruları kabul edilecek.