EYLÜL-EKİM 2024 / ÖNDER ÇİFTÇİ
Hedefimiz aronyayı herkesin tüketebileceği bir forma dönüştürmek
Üzümsü bir meyve olan aronya, ülkemizde son yıllara kadar pek bilinmiyordu. Antioksidan yönünden zengin olan aronya insan sağlığı için de oldukça faydalı. Pek bilinmeyen bu meyveyi Türkiye’ye tanıtan Aylin Kalafatoğlu’ndan girişimcilik hikâyesini ve aronya ile ilgili merak edilenleri dinledik.
Öncelikle kendinizden ve Aronya meyvesi ile ilgili girişimcilik hikâyenizden bize biraz bahseder misiniz? Ülkemizde pek bilinmeyen bir meyve olan aronyayı nasıl tercih ettiniz?
Dr. Aronia markasının kurucusuyum. Pazarlama, iletişim, işletme ve uluslararası ticaret, linguistik (dilsel sistemin bilimi) eğitimlerimi Türkiye, İngiltere ve Amerika’da tamamladım. Ulusal ve uluslararası firmalarda yöneticilik yaptım. Dünyadaki yenilikçi girişimleri takip ederek ülkemizde uygulamaktan mutluluk duymaktayım. Farklı modeller geliştirmeyi, denemeyi ve bunları paylaşmayı çok seviyorum. Markamızın doğuş hikâyesi de bu ilgimden ortaya çıkan bir sonuç. Ticaret yapan bir babanın kızıyım. Eşim ve ailem bu süreçte her zaman destekçim oldu. Eşimle beraber yaklaşık 10 yıl önce tarım sektöründe çalışmalara başlama kararı aldık. Yıllar önce satın aldığımız arazide ne tür bir tarım faaliyeti yapacağımız konusunda düşünürken berry ailesine olan ilgimizle karşılaştık. İlk başta yaban mersini bizi cezbetmiş olsa da daha sonra keşfettiğimiz aronya ile ilgilenmeye karar verdik. Özellikle aronyanın insan sağlığına faydaları bizi etkiledi. Ancak o dönemde Türkiye'de aronya hiç bilinmeyen bir meyveydi. Cesaretimizi toplayıp, büyük bir montanlık (yüksek ve dağlık alanlar) alanda kendi bahçemizi kurarak işe başlamaya karar verdik.
Biz aronya fidanlarını Türkiye’ye getirdiğimizde aronyanın adı bilinmiyordu. Şu an Türkiye’nin dört bir yanında yetiştiriciliği yapılıyor. Sağlık açısından faydaları ve yüksek getirisi nedeniyle son zamanların ilgi odağı olan aronya, yapılan çalışmalarla Türkiye’de tıbbi bitki sınıfına giriyor.
ARONYA YETİŞTİRİLEN BAHÇEDE TEK ÇEŞİT DİKİM YAPILMALI
İlgiden bahsetmişken aronya meyvesinin yetiştirme şartları ile ilgili ne söylersiniz?
Aronya meyvesini en doğru ve kaliteli şekilde yetiştirmek için doğru adımların atılması gerekiyor. Aronya yetiştiriciliği dikkat ve özen gerektiren bir süreç. Doğru adımlar atılarak hem yüksek verim elde edilir hem de meyvenin sağlık açısından faydaları en üst düzeye çıkarılabilir.
Bahçe kurulumunda toprak analizi yaptırmak önemli. Kireç oranı ve diğer elementlerin olup olmaması büyük önem taşıyor. Toprak analizinde pH, besin elementleri ve organik madde miktarı belirlenmelidir. Toprak analizi olmayan bir bahçede asla aronya yetiştirilmemelidir, zira toprak analizi meyvenin kalitesini de gösterdiği için çok önemli bir adımdır.
Sağlıklı, hastalıksız ve sertifikalı aronya fidanları tercih edilmelidir. Aronyanın karacenka çeşidi peyzaj ürünüdür ve kesinlikle tüketime uygun değildir. Aronya yetiştiriciliğinde Viking ve Nero çeşitleri tercih edilmelidir. Bahçede tek çeşit dikim yapılması gerekir.
Toprak hazırlığı dikkatle yapılmalı, dikim aralıkları (sıra üstü, sıra arası) özenle hesaplanmalıdır. Bir dönüme 350 ile 400 adet fidan dikimi gelir dengesi oluşturulmalıdır. Bitkiler arasında yeterli aralık (genellikle 1-1.5 metre) bırakmak, hava sirkülasyonunu sağlar ve hastalık riskini azaltır.
Bitki zararlılarına karşı düzenli kontrol yapılmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır. Toprak analizine göre uygun gübreleme yapılmalı, organik gübreler tercih edilmelidir. Yanlış toprak türü veya yetiştiriciliğe uygun olmayan iklim şartları bitkilerin verimliliğini olumsuz yönde etkileyebilir.
Tecrübelerinize dayanarak üreticiler bu meyveyi yetiştirirken nelere dikkat etmeli? AR-GE çalışmalarınız nelerdir?
Aronya yetiştiriciliği diğer meyvelere göre daha fazla sabır ve özen gerektirir. Erken hasat yapmak meyvenin kalitesini ve verimini düşürür.
Biz ürünlerimizi tesisimizde üretim mühendisi, gıda mühendisi, akademisyen, sağlık uzmanları, fitoterapistler ve diyetisyenlerden oluşan profesyonel kadromuzun danışmanlığında hazırlıyoruz. Şimdi yeni bir oluşumun içerisindeyiz. 2024 yılında üretimde yeni adımlar atacağız. Ayrıca, Gebze'de bulunan TÜBİTAK Marmara Teknokent'te karşılıklı olarak imzaladığımız sözleşme ile gıda ve tarım alanında AR-GE çalışmalarımıza devam ediyoruz.
Ürünün işlenip satılması, ürünün pazara ulaştırılması konusunda bir sorun var mı? Ürünlerinizde kullandığınız aronyanın tamamını siz mi üretiyorsunuz?
Biz, Türkiye’de aronya konusunda çalışmalara başlayan ilk kurumsal markayız. Profesyonel bir proje yaklaşımıyla aronya bahçe kurulumları gerçekleştiriyoruz. Kaliteli ürünler elde etmek için uluslararası standartlarda aronya meyvesine ihtiyacımız olduğunun bilincindeyiz. Yatırımcılarımızla birlikte çıktığımız yolda; uluslararası lisanslı, Avrupa Birliği fidan pasaportuna sahip organik sertifikalı aronya fidanları kullanarak birinci sınıf aronya bahçeleri kuruyoruz. Kurduğumuz aronya bahçelerinden elde ettiğimiz aronya meyvelerini satın alarak, yüzde yüz aronya içerikli işlenmiş ürünler üretip tüketicilerle buluşturuyoruz. Aronya konusunda A’dan Z’ye tüm uzmanlığımızı, bilgi ve tecrübemizi paylaşarak çalışmalarımıza devam ediyoruz.
Şu anda portföyümüzde 20'den fazla ürün bulunmakta. Bu ürünleri hem kendi web sitemizde hem de çeşitli e-ticaret platformlarında satışa sunmaktayız. Ürün gamımız arasında meyve özü, sirke, krema, tuz, meyve kurusu, bal, reçel, marmelat, Türk kahvesi, form çayı, sağlık çayı, Aronya Kids gibi çeşitli ürünler yer alıyor. Ar-Ge çalışmalarını tamamladığımız ancak henüz raflarda yer almayan yeni ürünlerimiz de bulunuyor. Öncelikli hedefimiz, aronyayı herkesin tüketebileceği bir forma dönüştürmek. Reçel tüketemeyenlerin meyve kurusu, meyve suyu içemeyenlerin sirke veya çay/kahve olarak tüketebilmesi için yüzde yüz aronya içeriğini kullanarak herkesin günlük yeme rutinine kolayca ekleyebileceği bir ürün hâline getiriyoruz.
Bugüne kadar sunduğumuz ürünler arasında aronya çayı, en yenilikçi diyet ürünü ödülü aldı. Ayrıca, Aronya balı, aronya özütü ve aronya tuzu, en yenilikçi ürün bileşenleri olarak finale kalan ilk 3 üründen biri oldu.
Aronya üretimi kârlı bir üretim mi? Örneğin son yıllardaki yatırımlarınızdan beklediğiniz kârı elde edebildiniz mi?
Performansımızdan oldukça memnunuz. Şu anda aronya ile özdeşleşen bir marka olduk. Başlangıçta belirlediğimiz hedeflere ulaşsak da her attığımız adımdan sonra hedeflerimizi yeniden büyütüyoruz. Hedefimizin üzerinde ürün satışı gerçekleştirdik. Aynı zamanda geçtiğimiz yıl elliden fazla çiftçiye danışmanlık hizmeti vererek kendi bahçelerini kurma imkânı sağladık. 2023 yılında yüzde 300 oranında büyüme elde ederek yılın başında hedeflediğimiz rakamlara ulaştık.
2023 yılında markamız adına çok güzel bir ivme yakaladık. Yaşanan pandemi ve şimdi de maruz kaldığımız virüsler nedeniyle bağışıklığımızı güçlü tutmak ve iyi gıda tüketmek çok büyük bir önem kazandı. Doğal ve sağlıklı olana ilgi artınca aronyanın da keşfedilmesi ve tercih edilmesi kaçınılmazdı. Dr. Aronia olarak üretimimizi yüzde 300 artırarak önemli bir gelişme kaydettik. Uluslararası kalitede kurduğumuz aronya bahçe sayısı ve aronya meyve üretim hasadımız ciddi artış gösterdi. 2024 yılında da aynı büyümeyi sürdürülebilmek önceliğimiz. Amacımız aronya içerikli ürünlerin sayısını artırarak insanlığın sağlıklı gelişimi için aronyayı olmazsa olmaz hâline getirebilmek. İç pazarda sürdürülebilir büyümeyle eş zamanlı olarak hedefimiz yurt dışında da kapsamlı şekilde varlık göstermek. Önceliğimiz Amerika, Avrupa ülkeleri, Rusya ve Arabistan.
2024 yılında dünyada yaklaşık 200 milyar dolarlık gıda takviyesi, sağlıklı ürünler ve sağlıklı atıştırmalıklar talebi oluştu. Biz de ürettiğimiz ürünlerle bu pazarda yer almak istiyoruz. İnovatif çalışmalarımızla globalde markamızın bilinirliliğini daha çok arttırmayı planlıyoruz. Yatırımcılarla işi global platforma taşımak ve aronya meyvesinin her eve girdiğini görmek bir kadın girişimci olarak en büyük arzum.
Son olarak üreticilere önerilerinizi alabilir miyiz?
Aronya yetiştirmek oldukça önemli bir konu. Ancak maalesef ülkemizde bu konuda ciddi bir bilgi kirliliği bulunuyor. Bu durum, çözüm bekleyen sorunların her geçen gün artmasına neden oluyor. Bahçe kurulumlarında yapılan hatalar, yetersiz eğitim, yanlış uygulamalar, doğru gübrelerin kullanılmaması ve meyvenin doğru zamanda hasat edilmemesi gibi konularda sorunlar yaşanıyor.
Aronya yetiştirmeyi düşünenlerin öncelikle detaylı bir araştırma yapmaları gerekiyor. Ekonomik koşullarımızda kimsenin vaktini ve parasını boşa harcayacak durumu yok. Biz, bu konuda sahip olduğumuz tecrübeyi ve doğru bilgiyi herkese aktarıyoruz.
Özellikle şartları uygun olanların tarım sektöründe yer alması gerektiğini vurgulamak isterim. Toprak analizi uygun olsa bile işe gereken özeni göstermeyecek kişilere aronya yetiştirmeyi tavsiye etmiyorum. Aronya meyvesine hak ettiği değeri verecek, işini sahiplenecek kişilerin aronya yetiştiricisi olması önemli.