EYLÜL-EKİM 2024 / HAYVANCILIK
Hayvan yetiştiriciliğinde aşı maliyeti tedavi maliyetinden düşük
Hayvan yetiştiriciliğinde hayvan hastalıkları ile mücadele büyük bir özen gerektiriyor. Yetiştiricilikte en önemli konulardan biri hastalıkların tedavisi kadar hastalıklardan korunma ve erken teşhistir.
Bu çerçevede zoonoz hastalıkların önlenmesi ve ekonomik kayıplar yaşamamak için aşılama büyük önem arz ediyor. Biz de çiftlik hayvanlarının aşılanması konusunda ülkemizde gerçekleştirilen faaliyetleri öğrenmek üzere Hayvan Sağlığı ve Karantina Daire Başkanı Hüseyin Eş ile bir araya geldik. Eş, aşı uygulama maliyetinin, hastalanan hayvanların tedavi maliyetinden katbekat daha düşük olduğuna işaret ederek yetiştiricilerin hayvanlarına programlı aşıları mutlaka yaptırmaları gerektiğini vurguladı.
Ülkemizde büyükbaş ve küçükbaş hayvanlara yapılan aşılamalarda Bakanlığımızın rolü ile ilgili bilgi verir misiniz?
Her yıl Bakanlığımız tarafından ülke genelinde epidemiyolojik incelemeler ve hastalık vakaları değerlendirilerek aşılama programı belirleniyor. Aşılama programı kapsamında İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri tarafından aşı uygulamaları gerçekleştiriliyor.
2024 yılında büyükbaş hayvanlarda yılda 3 kez şap aşısı, 3-6 aylık buzağılarda brusella aşısı, Bakanlıkça belirlenen illerde sığır nodüler ekzantemi aşısı, son 5 yıl içerisinde şarbon hastalığı görülen bölgelerde küçükbaş ve büyükbaş hayvanlara anthraks aşısı, kedi ve köpeklere kuduz aşısı, küçükbaş hayvanlarda kuzu ve oğlaklara brusella ve koyun keçi vebası aşısı, tüm küçükbaş hayvanlara koyun keçi çiçeği aşısı ile Trakya bölgesinde küçükbaş hayvanlara yılda bir kez şap aşısı program kapsamında uygulandı ve uygulanmaya devam ediyor.
Programlı aşılamalar dışında ilk kez aşı yapılan hayvanlara rapel aşılama ve hastalık tespit edildiği durumlarda hastalık çıkan bölgelerde mihrak aşılama çalışmaları yapılıyor.
“EN BÜYÜK KORUNMA YOLU AŞILAMA”
Ülkemizde ihbarı mecburi hayvan hastalıkları nelerdir ve bunları önlemeye yönelik aşıların önemi hakkında neler söylersiniz?
Ülkemizde 34 adet kara hayvanı ve 17 adet su hayvanı hastalığı ihbarı mecburi hastalıklar kategorisinde yer alıyor. Bu hastalıklar ile ilgili koruma, kontrol, kordon ve karantina işlemleri mevzuatlar çerçevesinde Bakanlığımız tarafından titizlikle yürütülüyor. Söz konusu hastalıklarla mücadele aşamasında en büyük korunma yolu aşılamadır. Bu amaçla Bakanlığımız programlı aşılama çalışmaları yapıyor, birçok zoonoz hastalığa karşı önlemler alıyor, bu yönde destekler sağlıyor. Örneğin Bakanlığımız kuduz hastalığı ile mücadele etmek ve yaban hayatı kaynaklı bulaşma riskini en aza indirmek amacıyla kuduz hastalığına karşı yaban hayvanlarına yönelik havadan atım yoluyla oral aşı uygulamasını gerçekleştiriyor.
Aşı gerek hayvan sağlığı gerekse insan sağlığı için çok önemli bir mücadele aracıdır. Aşı sayesinde hastalıkların önlenmesi ve eradikasyonu sağlanmaktadır. Hayvan hastalıklarının önlenmesi veya yok edilmesi halk (insan) sağlığının korunmasında büyük öneme sahiptir.
Haber Görseli
Hüseyin Eş Hayvan Sağlığı ve Karantina Daire Başkanı
Zorunlu aşılar hangileridir? Ülkemiz aşılama konusunda hangi noktada?
Şap, koyun keçi vebası, koyun keçi brusella, koyun keçi çiçeği, anthraks (şarbon), sığır brusella, kuduz, mavidil ve sığır nodüler ekzantemi aşıları Bakanlığımız tarafından zorunlu yaptırılması gereken aşılar. Yıllık olarak düzenlenen aşılama programı İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerimizde görevli personel tarafından takip ediliyor, uygulamalar ülkemizin en ücra yerlerine kadar ulaşılarak, zor şartlarda, bin bir emekle ve büyük bir mücadele ile yapılıyor.
Ülkemizde hayvan hastalıklarından korunmak amacıyla yapılan programlı aşı uygulamaları Bakanlığımızın belirlediği stratejik hedefler doğrultusunda yakalanan yüksek aşılama başarı oranlarıyla ileri düzeyde gerçekleşiyor. Ülkemiz her hastalıkla başa çıkabilecek bilgi, beceri ve deneyime sahip. Bakanlığımız son SAT-2 serotipi şap hastalığı pandemisinde de görüldüğü üzere en kısa sürede aksiyon sağladı. Veteriner Kontrol Enstitülerimiz ve Şap Enstitümüzün gerek analiz ve teşhis gerekse aşı üretimi ve geliştirilmesi çalışmalarındaki başarıları ile İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerimizde görevli personelimizin mesai mefhumu gözetmeksizin aşılama çalışmalarını yürütmeleri ülkemizin aşı üretimi ve uygulaması konusunda yetkinliğini gösteriyor.
“VETERİNER BİLGİ SİSTEMİ AKTİF KULLANILIYOR”
Aşı yaptırmayanlara yönelik bir yaptırım söz konusu mu? Aşı yapılıp yapılmadığı nasıl denetleniyor, bilgi verir misiniz?
Programlı aşılar zorunlu yaptırılması gereken aşılar olduğundan, yaptırılmadıklarında idari yaptırımlar ve cezai işlemler uygulanıyor. Ayrıca hayvancılık desteklemelerinde (buzağı desteği, kuzu ve oğlak desteği) aşı zorunluluğu bulunuyor ve uygulama yapılmadığı takdirde yetiştiricilerimiz desteklemelerden yararlanamıyor.
Bakanlığımızın hayvan hastalıkları ile mücadele çalışmalarında hastalık, numune ve analiz, aşılama ve epidemiyolojik araştırma verilerinin kaydedilerek takibinin yapıldığı Veteriner Bilgi Sistemi gerek İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerimizde görevli personel gerekse serbest faaliyet gösteren veteriner hekimlerce aktif olarak kullanılıyor. Bu sistemle ülkemizdeki hastalıklara ilişkin tüm veriler, hayvanların numune ve analiz işlemleri, aşı ve biyolojik ürün uygulamaları, epidemiyolojik araştırma verileri ve raporlamalar kayıt altına alınarak rahatlıkla takip edilebiliyor. Aşı uygulamalarını takiben İl/İlçe Müdürlüğü personeli tarafından bu sisteme aşı kayıtları gerçekleştiriliyor. Sistem kullanım yetkisi bulunan personel yetkisi dâhilinde aşı uygulamalarının her zaman ve her yerde takibini yapabiliyor. Vatandaşlarımız ise “Tarım Cebimde” uygulaması ile bakım ve beslemesini yaptıkları, alım veya satımlarını gerçekleştirdikleri hayvanların aşılarını takip edebiliyor.
Ayrıca aşıların etkinliği ve yapılıp yapılmadığının kontrolü amacıyla zaman zaman serosurvey taramaları yapılıyor. Bu sayede aşının koruyuculuğu ve hastalığın seyri ile ilgili bilgi sahibi olunuyor.
“PROGRAMLI AŞILAR MUTLAKA YAPILMALI”
Yetiştiricilerin aşılama konusunda dikkat etmeleri gereken hususlar nelerdir?
Hayvanlarını hastalıklardan korumaları ve ekonomik kayıplara maruz kalmamaları için öncelikle yetiştiricilerimizin karşılaştıkları hastalıkları İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerimize bildirimde bulunmaları erken teşhis yönünden önem arz ediyor.
Hastalıklardan korumayı sağlayan aşı uygulamalarının maliyeti, hastalanan hayvanların tedavi maliyetinden katbekat daha düşük bir maliyet oluşturuyor. Bu amaçla yetiştiricilerimize hayvanlarına Bakanlığımızın uygulamakta olduğu programlı aşılarını mutlaka yaptırmaları tavsiye ediyoruz. Ayrıca bu konuda İl/İlçe Müdürlüğü personeline yardımcı olmalarını rica ediyoruz.
Hayvanlarını hastalıklardan korumak amacıyla mutlaka programlı aşılar dışında kalan diğer hastalıklara karşı da bir aşılama programı yaparak söz konusu aşılamalarını mutlaka yaptırmalarını öneriyoruz.
Aşı üretimi konusunda hangi noktadayız?
Bakanlığımıza bağlı Etlik Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitü Müdürlüğünde koyun keçi vebası, anthraks, mavidil aşıları ile tüberküloz ve ruam test antijenleri; Pendik Veteriner Kontrol Enstitü Müdürlüğünde sığır brusella, koyun-keçi brusella, koyun keçi çiçeği aşıları; Şap Enstitüsü Müdürlüğü tarafından ise şap aşısı üretimi gerçekleştirilerek aşılama çalışmalarında bu aşılar kullanılıyor. Ayrıca Pendik Veteriner Kontrol Enstitü Müdürlüğünde programlı aşılar dışında ektima, bulaşıcı keçi ciğeri ağrısı, agalaksi, basiller hemoglobinüri, botulismus, infeksiyöz nekrotik hepatitis, enterotoksemi gibi hastalıkların aşıları ile serum ve antiserumlar da üretilmekte.