Yrd. Doç. Dr. Şüheyda Hepşen TÜRKAY    

Evsel atıkların büyük bir kısmını organik mutfak atıkları ve ambalajlar oluşturuyor. Evsel atıklar genellikle çöpe atılıyor. Ancak organik atıklar yarayışlı organik gübre olarak değerlendirilebilir. Çöpe attığımız yığınlar halindeki organik atıklar çevre kirliliğine neden oldukları gibi çöp dağlarına da sebep oluyor. Çöp olarak gördüğümüz mutfak atıklarını çok basit bir yöntemle çiçeklerimiz için organik gübreye dönüştürmek mümkün. 

Kimyasal gübre ve ilaçların kullanımının azaltılması, güvenilir gıda ve küresel ısınma gibi kavramlar artık günlük hayatta her an karşılaştığımız konular. Tüketim alışkanlıklarının arttığı dolayısıyla atıkların da arttığı büyükşehirlerde meyve sebze atıklarının çöp olmadığı fikri her geçen gün yaygınlaşıyor.

Özellikle sürdürülebilir yaşam kavramı ile mutfak atıkları, kağıt ve benzeri ambalajların değerlendirilerek organik gübreye dönüştürülmesi sağlanabilir. Evde, balkonda veya bahçede bunu gerçekleştirmek hem maliyetsiz hem de çok kolay. Mutfaktan çıkan bütün meyve ve sebze atıkları ve her türlü kâğıt malzemeler nemli, havalandırılabilir koşullarda faydalı bir gübreye dönüştürülebilir.

EVDE NELER KOMPOSTLANAMAZ?

• Yemek artıkları,
• Et ve süt ürünleri,
• Plastik ve organik olmayan ürünler,
• Yağlı artıklar,
• Soğan, sarımsak gibi antibakteriyel ürünler.

EVDE KOMPOSTLAMA NASIL YAPILIR?

Evde çöpe atacağınız organik atıkları bir kova ya da varil gibi bir kap içerisinde biriktirin. Atıklar bir süre sonra çürümeye başlayacaktır. Çürüme döneminin ilk zamanlarında koku oluşabilir.  Ancak doğru havalandırma ve nemlendirme sağlanırsa bu süreç çok kısalır. Apartman dairesinde oturanlar sistemlerini balkona koyarak kokunun yayılmasının önüne geçebilirler. Müstakil ve bahçeli bir evde ikamet ediyorsak bahçemizin küçük bir köşesinde kompostlama yapılabilir. Balkon koşullarında malzemenin hava alabileceği ancak sineklenmenin de önüne geçebilecek tül örtülerle konteynırın ağzı kapatılabilir.

Kompostlama yaparken havalanabilir bir kutu kullanılmalı veya zaman zaman karıştırılarak havalandırılmalı. Ortam kuru kalmamalı, malzemeler mümkün olduğunca küçük parçalar halinde katılmalıdır. Atıkların üzerine bir miktar toprak katılırsa organik gübreye dönüşümü daha hızlı olur. Şartlar sağlanırsa kompostlama hızlı bir şekilde gerçekleşir. Atıklar bir süre sonra kahverengine dönüşmeye başlayınca kokusu da toprak gibi kokmaya başlar. Bu, atıklarımızın gübreye dönüştüğünün iyi bir göstergesidir. Mutfağımızda işe yaramaz olarak gördüğümüz organik atıklar artık çiçeklerimiz için iyi bir organik gübreye halini almıştır. Elinizde güvenle kullanabileceğiniz yüzde yüz kendi üretiminiz olan organik gübreyi çiçeklerinize kullanabilirsiniz. Eğer severseniz ticarete dönüştürmenizde de hiçbir engel yok.

HANGİ ATIKLAR DEĞERLENDİRİLEBİLİR?

Evsel organik atıklar denilince ilk akla gelen mutfak atıkları olsa da kahverengi atık dediğimiz tüm kağıt ve karton malzemeler de organik kompostlanabilir malzemelerdir.