Türk mutfağı dünya mutfakları arasında ne kadar önemli bir yere sahipse, Afyonkarahisar yemekleri de Türk mutfağında bir o kadar önemli yere sahip. Afyonkarahisar mutfağı geleneksel lezzetleriyle son derece zengin bir mutfak. Özellikle şehre adını veren ve hamur işlerinin vazgeçilmezi haşhaş ve haşhaş yağının kullanımı oldukça yaygın. Haşhaşlı lokul, haşhaşlı lokum, haşhaş ezmesi, haşhaş helvası bunlardan bazıları. Ayrıca Afyonkarahisar mutfağında pek çok farklı yemeği yapılan patlıcan da büyük bir öneme sahip. Geleneksel “patlıcan böreği” de bunların başında gelen lezzetlerden biri. Afyonkarahisar’da “sıra yemekleri”, halk kültürünün kendine özgü çeşitliliğini ortaya koyan yemekler. Belli bir sırayı takip etmesinden dolayı bu isimle anılır. Afyon’da sıra yemekleri genellikle; doğum ve ad koyma, ölüm (taziye), zinardı, oğlan kınası, güveyi koyma, el öpme ve çeyiz indirme, sünnet düğünü, hacı yemeği, gezek davetlerinde misafirlere ikram edilir. Sıra yemeklerinde “meydan sofrası” denilen 12 kişilik büyük bir sofra hazırlanır. Sofraya “peşkir” denilen uzun kumaş peçeteler sıralanır. Meydan sofrasında herkes aynı kaptan yemek yediği için ayrı ayrı tabaklar kullanılmaz. Bu sofranın etrafına misafirler yaşları dikkate alınarak otururlar. En az 40-50 kişilik sıra yemeği hazırlanan davet evinde iki-üç sofra kurulur ve her sofraya misafirlere ikramda bulunmak üzere (buyur etmek için) ev halkından birer kişi oturur. Sıra yemekleri şu sıra ile misafirlere ikram edilir: Pirinç çorbası, bütüm et (Bütün et), musakka (nohutlu patlıcan ya da kabak musakkası), muhallebi, paça veya nohutlu tavuk yahnisi, taze fasulye, baklava veya kaymaklı ekmek kadayıfı, bamya, mevsimine göre meyve.
Özellikle sünnet düğünü ve hac öncesi veya sonrası verilen davetlerde çorbanın ardından Afyon kebabı, pilav üstü kavurma gibi et yemekleri servis edilir. Daha sonra mevsime göre sebze çeşitleri, börek ve vişne hoşafı, kaymaklı ekmek kadayıfı, baklava, irmik helvası, hurma tatlısı gibi tatlılarla sıra yemeğine devam edilir. Sıra yemekleri bamya, meyve ya da sütlü tatlı yenilmesi ve yemek duası yapılmasıyla sona erer. Sonraları sıra yemeklerinden paça ve nohutlu tavuk yahnisi çıkarılmıştır. Yakın zamanlarda sıra yemeklerinde, çorba, Afyon kebabı, musakka, dolma (yaprak sarma), muhallebi, taze fasulye, tatlı (ekmek kadayıfı, baklava, tel kadayıf) ve bamya ikram edilmeye başlanmıştır. Sıra yemeğinde verilen yemeklerin fazla sayıda olmasının yaratacağı sindirim sorunlarını gidermek amacıyla yemeklerin sonunda bamyanın ikram edilmesi Afyonkarahisar yemek kültürünün önemli bir farklılığıdır. Afyonkarahisar sofralarının vazgeçilmezi Afyon Kebabı’nın tarifi ise şöyle:
MALZEMELER:
1 kg kuşbaşı dana eti
2 adet kebaplık pide
1/4 demet maydanoz
1 tatlı kaşığı tuz
1 çay kaşığı karabiber
(Arzu edilirse üzerine süzme yoğurt ve salçalı yağ da yapılabilir.)
HAZIRLANIŞI:
Kuşbaşı et suyunu çekene kadar kavrulur. Üzerini örtecek kadar su konulup tuzu ilave edilerek düdüklü tencerede lokum kıvamında pişirilir. Diğer tarafta pideler kare şeklinde doğranır. Pideler arzuya göre fırında ısıtılabilir. Pişen kuşbaşı etin suyu süzülür. Et suyu pideleri ıslatmak için kullanılır. Islatılan pideler servis tepsisine alınır daha sonra üzerine pişirilen et konulur. Doğranmış maydanoz, biber ve domatesle süslenerek sunumu yapılır. İsteğe göre üzerine karabiber ilave edilebilir.