OCAK-ŞUBAT 2025 / BİTKİSEL ÜRETİM
Turunçgiller toplam meyve ihracatının yüzde 15’ine sahip
Ülkemizdeki uygun iklim koşulları neticesinde birçok turunçgiller çeşidi üretilebiliyor. İç ve dış piyasada önemli bir ticari değer olarak karşımıza çıkan turunçgiller üretimi ve ihracatı ile ilgili güncel verileri Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Tarla ve Bahçe Bitkileri Daire Başkanlığında Ziraat Mühendisi olarak çalışan Mehmet Taşçan’dan aldık.
Yurt genelinde ne kadar bir alanda turunçgiller tarımı yapılıyor? En çok nerelerde üretim yapılıyor? Ne kadar üreticimiz turunçgiller tarımı ile uğraşıyor?
Turunçgiller tarımı, ülkemiz özelinde Akdeniz iklimine uygun bölgelerde yoğunlaşıyor. 2023 yılında 1,8 milyon hektar alanda 7,8 milyon ton turunçgiller üretimi yapıldı. 2024 yılında ise bir önceki yıla göre üretim yüzde 30,4 azalarak 5,5 milyon ton olarak gerçekleşti. 2025 yılında Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı yaklaşık 1200 greyfurt üreticisi, 21 bin limon üreticisi, 24 bin portakal üreticisi ve yine 24 bin civarında da mandarin üreticisi bulunuyor.
Türler bazında değerlendirmek gerekirse limon üretimi 2022 yılında 1,3 milyon, 2023 yılında 2,3 milyon ton ve 2024 yılında 1,7 milyon ton olarak gerçekleşti. Limon üretiminin en fazla yapıldığı iller Mersin, Adana, Hatay, Muğla ve Antalya olarak ön plana çıkıyor.
Portakal üretimi 2022 yılında 1,3 milyon ton, 2023 yılında 2,3 milyon ton ve 2024 yılında 1,6 milyon olarak gerçekleşti. Portakal üretiminin en fazla yapıldığı iller: Antalya, Adana, Hatay, Mersin, Muğla ve Aydın.
Mandarin üretimi ise 2022 yılında 1,8 milyon ton, 2023 yılında 2,9 milyon ton ve 2024 yılında 1,99 milyon ton olarak gerçekleşti. Mandarin üretiminin en fazla yapıldığı yerler: Adana, Hatay, Mersin, İzmir ve Balıkesir illeridir.
Greyfurt (altıntop) üretimi 2022 yılında 198 bin ton, 2023 yılında 284 bin ton ve 2024 yılında 150 bin ton olarak gerçekleşti. Greyfurt üretiminin en fazla yapıldığı iller ise sırasıyla Adana, Mersin, Hatay ve Muğla olarak karşımıza çıkmakta. Genel itibarıyla baktığımızda Akdeniz ve Ege Bölgesi kıyı şeridi turunçgiller üretiminde önemli bir yer tutuyor.
Haber Görseli
Mehmet Taşçan Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Ziraat Mühendisi
TURUNÇGİLLER ÜLKEMİZ İÇİN ÖNEMLİ BİR İHRAÇ ÜRÜNÜ
İhracat ve ithalat rakamları konusunda neler söylersiniz? Turunçgiller üretiminde hangi ülkeler ön plana çıkıyor?
Turunçgillerde en fazla ihracat yaptığımız ülkeler; Irak, Ukrayna, Romanya, Polonya ve Suriye gibi yakın coğrafyamızda yer alan ülkelerdir.
Turunçgiller, ülkemiz için önemli bir ihracat ürünü. Limonda 2022 yılında 593 bin ton, 2023 yılında 658 bin ton ve 2024 yılında 577 bin ton ihracat yapıldı. Portakalda 2022 yılında 316 bin ton, 2023 yılında 213 bin ton ve 2024 yılında 234 bin ton ihracat rakamına ulaşıldı. Mandarin ihracatı ise 2022 yılında 881 bin ton, 2023 yılında 969 bin ton ve 2024 yılında 696 bin ton olarak gerçekleşti.
2023 FAO verilerine göre limon üretiminin en fazla yapıldığı ülkeler: Hindistan, Meksika, Çin ve Türkiye. Portakal üretimin en fazla yapıldığı ülkeler: Brezilya, Çin, Meksika, Hindistan ve Mısır. Mandarin üretiminin en fazla yapıldığı ülkeler ise Çin, Hindistan ve Türkiye’dir.
Turunçgiller üretiminin ekonomiye katkısı nedir?
Turunçgillerin ülkemiz için önemli bir ihracat ürünü olduğunu belirtmiştim. 2024 yılında turunçgillerin toplam meyve ihracatındaki payı yüzde 15,3. Üreticilerimiz 2022 yılında 900 milyon dolar, 2023 yılında 1,1 milyar dolar ve 2024 yılında 1 milyar dolar ihracat yaparak ekonomiye döviz kazandırdı.
Üreticilere yeni planlama modeli ile hangi destekler sağlanıyor? Sektördeki rekabet gücünün korunması ve sürdürülebilirlik için neler yapılıyor?
Tarımsal Üretimin Planlanması Hakkında Yönetmelik ile ürünlerin arz ve talep miktarı dikkate alınarak tarım havzası veya işletme bazında hangi ürün veya ürün gruplarının üretileceğinin belirlenmesi, stratejik ürünlerde arz güvenliğinin korunması, ülke ihtiyacına göre asgari ve azami üretim miktarlarının tespit edilerek ürün fazlası veya eksikliğinin oluşmasının önüne geçilmesi amaçlanıyor.
Üreticilerimize verimli ve piyasa koşullarından en az etkilenecek şekilde bir üretim yapabilmeleri için neler önerirsiniz?
Hem üreticiler hem de tüccarlar/ihracatçılar tarafından önemli gider kalemleri arasında gösterilen işçilik maliyetlerinin düşürülmesi makineli hasada uygun çeşitler ile üretimin artırılması yararlı görünüyor. Bakanlığımızın da bu konuda makine desteği bulunuyor.
Turunçgiller üretim periyodunun belirli bir döneme sıkışmasını engellemek için sezonun uzatılmasına olanak sağlayabilecek turunçgiller çeşitlerinin üretime kazandırılması yararlı olacaktır.
Küresel iklim değişikliği ile birlikte kuraklık sorununa karşı basınçlı sulama sistemlerine geçilmesinin de uygun olacağı değerlendirilmektedir.