Türkiye’de artan nüfus, sanayileşme, iklim değişikliği ve kısıtlı su kaynakları; su yönetimini stratejik bir öncelik hâline getirdi. Bu çerçevede, IV. Tarım Orman Şûrası kapsamında oluşturulan Su Yönetimi ve Verimliliği Çalışma Grubu, ülkemizin su kaynaklarının sürdürülebilir, verimli ve etkin bir şekilde yönetilmesine yönelik bilimsel temelli değerlendirmeler yaparak çözüm önerileri geliştirdi.
Çalışma grubu, beş ana başlık altında faaliyetlerini yürüttü. Bunlar; su yönetiminde veri takip mekanizmalarının güçlendirilmesi, su kaynaklarının geliştirilmesi, su verimliliğinin artırılması, kurumsal yapıların ve hukuki düzenlemelerin iyileştirilmesi ve havza bazlı yönetim modellerinin yaygınlaştırılması.
Çalışmalara kamu kurumları, üniversiteler, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarından oluşan geniş bir katılımcı profili ile toplam 132 uzman katkı sunarken, grup toplam 13 toplantı gerçekleştirdi.
Çalışma grubu, Türkiye’nin su kaynaklarının etkin korunabilmesi için havza bazlı yönetim anlayışının benimsenmesini, kurumsal koordinasyonun güçlendirilmesini ve kritik mevzuat düzenlemelerinin, özellikle Su Kanunu’nun hayata geçirilmesini önerdi. Ayrıca tarımsal sulamada kapalı ve basınçlı sulama altyapılarının yaygınlaştırılması, hacim esaslı su tarifeleriyle su tasarrufunun teşvik edilmesi ve veri temelli, gerçek zamanlı izleme ve değerlendirme sistemlerinin güçlendirilmesi gibi uygulamaya yönelik somut hedefler ortaya konuldu.
Çalışmalarda öne çıkan bir diğer konu, Yapay Zekâ Destekli Dijital Sulama Yönetim Sistemleri’nin (DSYS) kurulması ve sulama otomasyon projelerinin yaygınlaştırılması oldu. Bu sistemlerle, sulama suyunun verimliliğinin ve etkinliğinin artırılması, çiftçilerin su yönetiminde daha bilinçli kararlar alabilmesi hedefleniyor.
Sonuç olarak geliştirilen bu strateji ve politikalarla, iklim değişikliği ve artan su talebi gibi tehditlere karşı ülkemizin su kaynaklarının dayanıklılığının artırılması ve tarımsal üretimde sürdürülebilirlik ve verimlilik ilkelerinin etkin bir biçimde uygulanması amaçlanıyor. IV. Tarım Orman Şûrası’nda çerçevesinde oluşturulan vizyonla tarım, gıda ve ormancılık sektörlerinde Türkiye’nin su kaynaklarını güvence altına alacak güçlü ve sürdürülebilir bir yol haritası sunuluyor.
Şûra sonuç bildirgesinde su yönetimi ve verimliliği yönünde alınan bazı kararlar şu şekilde:
-
“Su Kanunu” ve “Taşkın Kanunu” mevzuat altyapısı tamamlanmalı,
-
Su ile ilgili kurum ve kuruluşların yetki, görev ve sorumlulukları yeniden gözden geçirilmeli; su yönetimi, merkezî ve entegre bir yapıya kavuşturulmalı,
-
Yağmur suyu hasadı, gri su, arıtılmış atık su gibi alternatif su kaynakları değerlendirilmeli ve buna ait yasal altyapı geliştirilmeli,
-
Su tasarrufu ve verimliliği artırılarak 2030 yılına kadar kişi başı günlük su kullanımı 150 litreden 120 litreye düşürülmeli,
-
Açık kanal sulama sistemleri kapalı basınçlı sistemlere dönüştürülmeli ve sulama randımanı 2030 yılına kadar yüzde 60’a çıkarılmalı,
-
Taşkın ve kuraklık gibi aşırı hava olaylarına karşı tahmin ve erken uyarı sistemleri ve 25 havzada “Kuraklık Karar Destek Sistemleri” kurulmalı ve yaygınlaştırılmalı,
-
Ülke genelinde sektörel su tahsisi çalışmaları tamamlanmalı, takibi ve güncellenmesi sağlanmalı,
-
Nehir havzalarının tamamında “Ulusal Taşkın Tahmini ve Erken Uyarı Sistemi” kurulmalı ve etkin bir şekilde yönetilmeli,
-
2030 yılına kadar içme suyu şebekelerindeki kayıplar yüzde 32’den yüzde 25’e indirilmeli,
-
Yer altı suyu rezervleri korunmalı, su kullanım etkinliği artırılmalı.