Hülya OMRAK    

Ülkemizde hindi üretimi en çok hangi alanlarda yoğun olarak yapılıyor?

Hindi yetiştiriciliği amacıyla ülkemizde son on yılda modern, hijyenik ve biyogüvenlik standartları yüksek kümesler inşa edilmeye başlandı. Bununla birlikte  ekstansif (ilkel) üretimden entansif (modern) yetiştiriciliğe geçildikçe, arka bahçe (backyard) hindi yetiştiriciliği de giderek azaldı. Bu tip hindi yetiştiriciliği özellikle 2005 yılındaki kuş gribi krizinin yaşanması ile en düşük seviyelerine geriledi.

Günümüzde üretim; entegre firmaların Tarım ve Orman Bakanlığı uzmanları tarafından sürekli denetlenen tesislerinde, damızlık kümeslerinden kuluçkahaneye, ham madde üreticisinden yem fabrikasına, çiftliklerden kesimhaneye, kesimhaneden marketteki buzdolabına kadarki tüm süreçlerde “Gıda Güvenliği” ilkelerine uygun olarak, uluslararası normlar çerçevesinde gerçekleştiriliyor. Ticari hindi yetiştiriciliği Marmara, Kuzey Ege ve Bolu çevresinde yoğun olarak yapılıyor.

SON 17 YILDA 53 BİN TONLUK ÜRETİM ARTIŞI GERÇEKLEŞTİ

Yıllar içinde hindi üretim miktarımızda nasıl bir değişim söz konusu?

Değişen dünyada beslenme alışkanlıkları da farklılaşıyor. Sağlıklı ve doğru beslenmeye olan ilgi gün geçtikçe artıyor. Beslenme konusunda yağ ve kolesterol düzeyi düşük olan ve değerli protein kaynaklarından biri olan hindi etine olan talep son yıllarda istediğimiz düzeyde olmasa da artış gösterdi.

1990 yılında 500 tonluk üretim 2017 yılına gelindiğinde 54 bin 700 tona ulaştı. 2025 yılında hedefimiz ise 120 bin ton hindi eti üretmek. Ancak sektöre verilecek destekler doğrultusunda bu rakam daha yukarı çıkabilir.

YAKLAŞIK 7 BİN TON HİNDİ ETİ İHRAÇ EDİYORUZ

Hindi ihracatında ne durumdayız?

2000 yılında hiç hindi eti ihracatımız yoktu. Bugüne gelindiğinde rakam 7 bin 234 ton oldu. İhracat yapılan ülkelerin başında; Tacikistan, Ürdün, Azerbaycan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan geliyor.

HİNDİ TÜKETİMİ YILLAR GEÇTİKÇE ARTIYOR

İç tüketim üreticiyi memnun ediyor mu?

Toplumumuzun sağlıklı beslenebilmesi için et tüketiminin artırılması gerekiyor. Bu artışı sağlamada beyaz et sektörü önemli bir alternatif. Kişi başına tüketimi 600 gram olan hindi etinin, Avrupa Birliği’nde olduğu gibi ülkemizde de 6-7 kg’a çıkma potansiyeli mevcut.

Önümüzdeki dönemde hedefimiz hindiyi süreklilik arz eden bir sürece dönüştürerek, üretimle birlikte hindi eti tüketimini artırmaktır. Sağlıklı bir alternatif olan hindi etinin sadece yılbaşı gibi dönemsel zamanlarda tüketimi değil, yılın diğer günlerinde de tüketilmesi önemli. BESD-BİR Derneği olarak hedeflenen üretim, tüketim ve ihracat rakamlarına ulaşabilmek için tüketiciyi eğitici ve yönlendirici çalışmalara önem veriyoruz. Hindi eti de en az piliç eti kadar besleyici ve yüksek protein değerine sahip, düşük yağ içeren sağlıklı bir seçenek olduğunu anlatmak üzere çalışmalar yapıyoruz.

Kırmızı etin, özellikle kuzu etinin alternatifi olması nedeniyle, kırmızı et sorununa önemli katkı sağlayacak olan hindi eti tüketiminin artırılması konusunda Tarım ve Orman Bakanlığından ciddi destekler bekliyoruz.

Hindi üreticisinin sektörden beklentileri nedir? Bu beklentiler yeterince karşılanıyor mu?

Hindinin etlik piliçlere göre çok daha uzun sürede kesime gelmesi nedeniyle işletme sermayesi ihtiyacı da çok fazla. Entegre firmalar yetiştiricilerin her türlü gereksinimlerini karşıladığı gibi, gelirlerini en yüksek seviyede tutma çabası içerisinde.

Hindi üreticisi devlet tarafından destekleniyor mu?

T.C. Ziraat Bankası AŞ ve Tarım Kredi Kooperatiflerince Tarımsal Üretime Dair Düşük Faizli Yatırım ve İşletme Kredisi mevcuttur. Tarım ve Orman Bakanlığının “Hayvancılık Desteklemeleri”ne, Broiler (piliç) yetiştiriciliğinde olduğu gibi, dahil edilmedi ama Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında hibe desteği veriliyor.

HİNDİ ÜRETİMİ MODERN TESİSLERDE YAPILIYOR

Hindi üretimi Türkiye’de daha çok büyük tesislerde mi yoksa küçük aile işletmelerinde mi gerçekleşiyor?

2000’li yıllara kadar aile işletmeciliği yoğun olan sektör entegrasyon modeli ile modern bir üretim sürecine girdi. Küçük aile işletmeleri sayısına dair elimizde çok fazla veri bulunmuyor. Ancak eski tip kümeslerin oranının yüzde 10’dan daha az olduğunu söyleyebiliriz. Bu kümeslerin çoğu ise yılbaşına endeksli üretim yapıyor.

Beyaz et üretim ve tüketiminde hindi hangi sırada yer alıyor?
Ülkemizde beyaz et üretim ve tüketiminde en büyük payı piliç eti alıyor. 2017 yılı piliç eti üretimi 2 milyon 170 bin ton iken hindi eti 54 bin 700 ton olarak gerçekleşti. Beyaz et üretiminin yüzde 93,4’ü piliç etidir. Tüketim de ise yine aynı yıl verilerine bakıldığında kişi başı piliç eti tüketimi 22,6 kg iken hindi eti 0,6 kg’dır.

Besin değeri açısından hindi etini ve tavuk etini karşılaştırır mısınız?
Hem hindi etinin hem de piliç etinin çok değerli hayvansal protein kaynakları olduğunu söyleyebiliriz. Kaliteli protein, düşük yağ ve vitamin-mineral zengini tavuk ve hindi eti, insan sağlığına yararlı olduğu kadar doğru beslenmedeki önemiyle de dikkat çekiyor. Bu durum, Türkiye’nin genç nüfus yapısı da düşünüldüğünde daha önemli bir hale geliyor.

Dünyada yapılan araştırmalar gösteriyor ki tavuk ve hindi eti sağlıklı ve dengeli beslenme, bedensel ve zihinsel gelişim için tüketilmesi gereken hayvansal protein kaynaklarının başında geliyor. Kısa lifleri nedeni ile kolay sindirilen, besin maddelerini yüksek düzeyde içeren beyaz et,  yalnız sağlıklı mutfaklar için değil diyetetik hastane mutfakları için de ideal bir gıda maddesidir. Özellikle derisiz göğüs eti düşük kolesterol seviyesi ile son derece cazip bir besindir.