Canan YALÇIN SEVER    

Birçok alanda meteorolojik tahminler yapıyorsunuz. Bu tahminlerde hangi teknolojileri kullanıyorsunuz? Dünyada kullanılan teknolojilerle karşılaştırırsak neler söyleyebilirsiniz? Tahminlerinizin tutma oranı nedir?

Genel olarak hava tahmin raporlarımız meteoroloji mühendislerimiz tarafından yer ve yüksek atmosfer gözlemleri, sayısal hava tahmin modelleri, uydu ve radar verileri ile meteorolojik harita analizleri sonucunda hazırlanarak son kullanıcıya sunuluyor.

Bunun haricinde www.mgm.gov.tr sayfamızda da görebileceğiniz gibi “Deniz Yolu Tahmin Sistemi”, “Karayolları Tahmin Sistemi” ve “Stadyum Tahminleri” gibi doğrudan model ürünleri ve bunların işlenmesiyle oluşturulan hizmetlerimiz de mevcut.

Genel Müdürlük olarak meteoroloji alanında dünyadaki son teknolojiyi kullanıyoruz ve 18 adet meteorolojik radarımız ile ülkemizi sürekli olarak takip ediyoruz.

Bu anlamda dünyadaki en önemli ulusal meteoroloji servisleri içinde yer alıyoruz ve en önemli uluslararası kuruluşların üyesiyiz. Halen, Dünya Meteoroloji Teşkilatı (WMO), Avrupa Orta Vadeli Hava Tahminleri Merkezi (ECMWF), Avrupa Meteoroloji Uyduları İşletme Teşkilatı (EUMETSAT) ve Avrupa Sınırlı Alan Model Konsorsiyumu (ALADIN) gibi önemli uluslararası kuruluşların üyesiyiz

Sayısal hava tahmin modellerimizi ise yüksek başarımlı hesaplama(YBH) sistemleri üzerinde çalıştırıyoruz. 4032 çekirdekli YBH sistemi ile performans olarak yüksek bir kapasiteye kavuştuk. Bu sistem üzerinde çalıştırılan sayısal hava tahmin modelleri ile kamu ve özel sektörün ihtiyaç duyduğu yüksek çözünürlüklü tahmin ürünleri ve verileri elde ediyoruz.

Tahminlerimizin tutarlılık oranı 24 ve 48 saatlik periyotlar için yüzde 90’ın üzerinde diyebilirim. Bu oranı daha da artırmak için teknolojik yatırımlarımız ve eğitimlerimiz devam ediyor.

ÜLKEMİZDE 1866 ADET METEOROLOJİ GÖZLEM İSTASYONU BULUNUYOR

Ülkemizde kaç tane meteoroloji istasyonu bulunuyor? Acil durumlardaki süreçlerin nasıl işlediğinden söz edebilir misiniz?

Meteoroloji Genel Müdürlüğünün gözlem sistemleri ağı toplamda bin 866 adet istasyon, radar ve diğer sistemlerden oluşuyor.
Uzun etüt ve planlama çalışmaları sonucunda oluşturulan bu ağ sayesinde tahminlerin hazırlanması ve doğrulanması, iklim ve iklim değişikliği, zirai meteoroloji faaliyetleri başta olmak üzere birçok alanda araştırma çalışması yapılıyor.

Bunların bin 635 adedini “Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu’’, 74 adedini “Havaalanı Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu”, 83 adedini de “Deniz Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu” oluşturuyor.
18 adet “meteoroloji radarı” ve iki adet “deniz radarı” yanında ayrıca, 10 adet “yüksek atmosfer gözlem sistemi”, 41 adet “yıldırım tespit ve takip sistemi”, 1 adet “alçak seviye rüzgâr kırılımı uyarı sistemi” ve 2 adet de “toz gözlem sistemi” mevcut.

Herhangi bir gözlem sistemimizin arızalanması veya belli bir yerde belli bir süre için geçici bir gözlem talebinin olması durumunda ise gözlem sistemlerimizin mobil olanlarını kullanarak hizmetin aksamamasını ve sürekliliğini sağlıyoruz.

TARIMSAL HAVA DURUMU WEB SAYFASI AÇILACAK

Yaptığınız zirai tahminler çiftçiler için çok önemli. Bu tahminleri çiftçilere nasıl ulaştırıyorsunuz?

Öncelikle hafta içi her gün “5 Günlük Zirai Tahmin Raporu” hazırlanıyor ve internet sayfamızdan yayınlanıyor. Bu rapor ayrıca, Meteorolojinin Sesi Radyosunda günde 3 defa okunuyor. Ben özellikle tüm çiftçilerimize, ürünlerini koruyabilmeleri ve en yüksek verimi alabilmeleri için bizi her gün düzenli olarak takip etmelerini ve Meteorolojinin Sesi Radyosunu sürekli dinlemelerini öneriyorum. Ayrıca Meteoroloji olarak bir Web TV kurduk ve test çalışmalarını başlattık. Önümüzdeki günlerde Web TV’miz üzerinden de hava tahmin rapor ve değerlendirmelerimizi tüm kamuoyuna ulaştıracağız.

Hazırladığımız zirai raporlar ayrıca, tarımsal haber siteleri ve televizyonları ile tarımla ilgili pek çok kurum, kuruluş ile sivil toplum örgütü tarafından da düzenli olarak yayınlanıyor.

Ayrıca Genel Müdürlüğümüz Türkiye Ziraat Odaları Birliği(TZOB) ile iş birliğine giderek çok önemli bir projeye imza attı. Bundan böyle yapacağımız erken uyarılar ile ekili ve dikili alanlara zarar verebilecek her türlü kuvvetli meteorolojik hadiseler, TZOB aracılığıyla önceden milyonlarca çiftçinin cep telefonuna anında SMS olarak bildirilecek.

Ayrıca Tarım Kredi Kooperatifleri ile bir protokol imzalama aşamasına geldik. Bu proje ile çiftçilerimize özel “Tarımsal Hava Durumu Web Sayfası” ve cep telefonu uygulamaları geliştiriyoruz. En kısa sürede çiftçilerimizin kullanımına sunacağız.

METEOROLOJİYE YAPILAN 1 DOLARLIK YATIRIM TARIMDA 15 DOLAR FAZLA GELİR DEMEK

Sayın Bakanımız sektörlere özel hava tahmini yapılması konusunda bize talimat verdi. Bu talimat üzerine biz de tarım sektöründe geleceğe dönük tahminler konusunda çalışmalar başlattık. Bakanımızın da belirttiği gibi “meteoroloji, tarımda bir katalizör” aslında. Geleceğe yönelik yapacağımız bu tahminler ile tarımda tedbir almak daha kolay. Dünya Meteoroloji Örgütünce yapılan istatistikler gösteriyor ki; meteorolojiye yapılan 1 dolarlık yatırım ile tarımda 15 dolar fazladan gelir elde edilmesi mümkün.

74 HAVALİMANINDA HİZMET VERİYORUZ

Havacılık sektörü için de yaptığınız uyarılar hayati önem taşıyor. Bu noktadaki fonksiyonunuz nedir?  Havacılık sektörüyle nasıl bir iş birliğiniz var?

Havacılık, meteorolojik desteğe en fazla ihtiyaç duyan sektörlerin başında gelir. Meteorolojik gözlem, tahmin ve uyarılar dikkate alınmadan bir uçuş planlamasının yapılması düşünülemez bile. Aksi takdirde uzun süreli rötarlar, uçuş iptalleri veya uçuşun farklı bir havaalanına yönlendirilmesi gibi problemler yaşanır. Havacılık alanında ekonomik kayıpların en aza indirilmesi ve uçuşların verimli bir şekilde planlanabilmesi için uçuşa mani olabilecek meteorolojik şartların önceden bilinmesi veya tahmin edilebilmesi gereklidir.
Bu nedenle Meteoroloji Genel Müdürlüğü olarak,55’i sivil olmak üzere toplam 74 havalimanında can ve mal güvenliği ile ülke ekonomisine katkı sağlıyoruz.  Havalimanlarında ihtiyaç duyulan hizmetin özelliğine bağlı olarak 7 gün 24 saat esasına dayalı yaklaşık 650 personelimiz görev yapıyor.

İSTANBUL HAVALİMANINA TÜRKİYE’NİN İLK METEOROLOJİ KULESİ KURULDU

Geçtiğimiz günlerde havacılık sektörüne ve uçuş güvenliğine ilişkin yeni sistemlerin açılışlarını yaptınız. Bunlardan da söz edebilir misiniz?

Biliyorsunuz, İstanbul Havalimanı Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından büyük bir törenle hizmete açıldı. Bu havalimanında aslında bir ilk daha gerçekleşti. Türkiye’de ilk kez bir havalimanına  “Meteoroloji Kulesi” yapıldı. Bu kule, dünyanın en modern kulelerinden biri ve dünyanın en gelişmiş meteorolojik teknik cihazları ile donatılmış durumda.

Kulemizin yüksekliği 25, analiz ofis yüksekliğimiz ise 22 metre. Bu yükseklik sayesinde personelimiz hazırlayacağı raporlarda meteorolojik cihazların verilerinin yanı sıra artık pistleri de doğrudan görerek gözlem ve tahmin yapabiliyor.

Bir diğer yeni sistemimiz de Antalya Havalimanına kurduğumuz “Alçak Seviye Rüzgâr Kırılımı Uyarı Sistemi”. Henüz test çalışmaları devam eden bu sistem, uçakların inişi sırasında oluşan rüzgârın ne zaman ve nasıl geldiğini tespit ediyor ve uçaklara güvenli bir iniş sağlıyor.
Uçuş güvenliği için çok önemli olan bu sistemi önümüzdeki süreçte İstanbul Havalimanına da kurmayı planlıyoruz.

FIRTINALAR BALIKÇILARA SMS İLE BİLDİRİLİYOR

Denizcilik tahminlerini de sormak istiyorum. Bu tahminler neleri kapsıyor? Denizciler ve balıkçılar bu tahminlere nasıl ulaşabiliyor?

Deniz tahmin ve uyarılarımız başta balıkçılarımız olmak üzere tüm profesyonel denizciler ve aslında deniz sevdası olan herkes için büyük önem arz ediyor. Deniz yolu tahminlerimiz denizlerdeki hava durumu, fırtınalar, dalga yüksekliği, rüzgâr yönü ve hızı gibi bilgiler içeriyor.

Denizlerimiz için yaptığımız tahminler 16. doğu boylamının doğusunda kalan tüm denizleri kapsıyor. Bu tahminleri Türkçe ve İngilizce olarak günde iki kez yenileyerek, gerektiğinde fırtına uyarıları yaparak ilgililere duyuruyoruz.

Denizlerimizle ilgili tahmin ve uyarıları internet sayfamızdan, mobil uygulamamızdan ve Meteorolojinin Sesi Radyosundan anlık olarak kamuoyu ile paylaşıyoruz. Ayrıca, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü Sahil Radyosu, e-posta ve medya gibi araçlarla da en kısa sürede deniz ulaşım sektörüne, balıkçılara ve turizmcilere ulaşıyoruz. Daha da önemlisi denizlerdeki fırtına uyarıları 2000 civarında gemi kaptanına SMS ile anında ulaştırılıyor.
Cebelitarık Boğazı’ndan Hazar Denizi’ne kadar tüm Akdeniz için yaptığımız model bazlı tahminler olan “Denizyolu Tahmin Sistemi” ve “Marina Tahmin Sistemi” denizcilik sektörümüzün hizmetinde ekonomimize katkı sağlıyor.

Sadece tahmin değil analizler de yapıyorsunuz. Örneğin uzun yıllar yağış analizleri barajların yapımında kullanılıyor. Bu analizleri hangi teknolojileri kullanarak tutuyorsunuz? Ülkemizde meteorolojik veriler kaç yıldan beri tutuluyor?

Cumhuriyet öncesi dönemi rasatlar 1847 yılına kadar iniyor. O zamanın şartlarına göre oldukça az parametre gözlemi yapılmış olsa da 1891-1906 yılları arasında İstanbul Büyükdere’de yapılan rasatlarda sıcaklık, basınç, nem ve yağış bilgileri vardı.

Geniş parametreli rasatların başlama yılı 1926’nın sonlarına denk geliyor. Bu yıldan itibaren Türkiye’nin Batı, Güney, Trakya ve Orta Anadolu Bölgelerinde iklim çalışmaları için gerekli meteorolojik veriler düzenli bir şekilde toplanmaya başlandı.1926 yılından beri elde edilen tüm bu gözlem verileri, veri tabanlarımıza aktarıldı ve elektronik ortamlarda saklanıyor.
Yağış analizleri konusunda 2015 yılında bir değişim yaşandı. Yağış analizleri, önceleri noktasal yağış verilerinin analizi sonucu elde edilirken 2015 yılından itibaren “Coğrafi Bilgi Sistemleri” kullanılarak alansal hale dönüştürüldü. Bu sayede istasyon bulunmayan herhangi bir noktadaki yağış miktarı da hesaplanabilir hale geldi. Artık en küçük alt havzaya düşen yağış miktarları bile hesaplanabildiğinden, ani taşkın ve sel afetleri için erken uyarılardan ileriye dönük baraj planlamalarına kadar her konuda ihtiyaç duyulan yağış verisine anında cevap verebilir duruma geldik.

TCDD İLE İŞ BİRLİĞİ İÇİN ÇALIŞMALARIMIZ DEVAM EDİYOR

Çorlu’da yaşanan tren kazası sonrası basında “meteoroloji uzmanı olsaydı kaza yaşanmazdı” gibi iddialar yer aldı. Bu konuda TCDD ile bir iş birliği yapılabilir mi? Neler söylemek istersiniz?

Biliyorsunuz, Genel Müdürlüğümüzün tahmin ve uyarılarını mevcut iletişim araçlarını kullanarak kamuoyu ile anında paylaşıyoruz. Tüm ilgili kurum ve kuruluşlar gibi Devlet Demiryolu yetkililerinin de meteorolojik tahmin ve uyarılarını takip etmeleri ve gerekli önlemleri almaları hayati önem arz ediyor.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü olarak TCDD ile iletişim halindeyiz ve bir iş birliği protokolü imzalamak için karşılıklı çalışmalarımız devam ediyor. Bu çalışmalar devam ederken meteorolojik tahmin ve uyarılarımızı TCDD yetkililerine SMS yoluyla doğrudan ulaştırıyoruz.

En fazla ne kadar sürelik tahminler yapabiliyorsunuz? Örneğin 6 ay sonrası için yapılan bir tahminin tutma olasılığı ne kadardır?

Genel olarak kısa vadeli tahminler 3 güne kadar, orta vadeli tahminler ise 10 güne kadar olan tahminleri içerir.
Aylık ve mevsimlik tahminler ise uzun vadeli tahminlerdir ve bunlar genellikle sıcaklık, yağış gibi bazı meteorolojik parametrelerin uzun yıllar ortalamalarının karşılaştırılması sonucu elde edilen tahminlerdir.
Esasen tahmin periyodunun uzunluğu ile tahmin tutarlılığı her zaman ters orantılıdır. Yani tahmin edilen süre uzadıkça, tahmin tutarlılığı düşer. Tüm dünyada da durum böyle.
Mevsimlik tahminlere gelince; bu tahminler genel ortalamalar üzerinden yapıldığından sıcak görünen bir kış içerisinde bir veya birkaç sefer ekstrem soğuk ve yağışlı sistem görülebilir. Aynı şeklide soğuk görülen kış içerisinde de sıcak dönemler yaşanabilir.

Peki, size bu yıl kışın nasıl geçeceğini sormak istiyorum. Bu sene kar yağışı çok olacak mı yoksa geçen sene gibi sıcak bir kış mı geçireceğiz?

7 modelin ensemble yani toplu tahminlerine göre; bu yıl kış mevsiminin ortalama sıcaklıklarının yurdumuzun batı kesimlerinde 0.5-1.0°C, doğu kesimlerinde ise 1.0-2.0°C olmak üzere mevsim normallerinin üzerinde geçmesini bekliyoruz. Yağışlarda ise önemli bir anomali gözükmüyor, mevsim normallerinde olması bekleniyor.

Yani, ülkemizde 2018-2019 kışı için sıcaklık ve yağış bakımından mevsim normallerinde bir kış öngörüsünde bulunuyoruz.

Dergimize zaman ayırdığınız için teşekkür ediyor ve çalışmalarınızda başarılar diliyoruz. Okuyucularımıza son olarak neler söylemek istersiniz?

Ben de öncelikle Kurumum ve şahsım adına derginizde bizlere de yer verdiğiniz için teşekkür ediyorum. Okuyucularınıza aslında tüm vatandaşlarımıza ve tüm ilgili kuruluşlara Meteoroloji Genel Müdürlüğünü yakından takip etmelerini öneriyorum. Çünkü bizler ülkemiz için çalışıyor ve ülkemiz için hizmet üretiyoruz. Ayrıca, Meteoroloji Genel Müdürlüğünü takip etmek çok kolay. Cebinize kadar girdik artık. Android ve İOS uygulamamızı cep telefonlarınıza indirdiğinizde tahmin raporlarımız ve analizlerimiz anlık olarak sizlere ulaşıyor. Günlük yaşamınızı ve işlerinizi planlarken her zaman Meteoroloji olarak yanınızdayız. Son olarak herkese “Meteorolojiyi takip etmeye devam edin” diyorum, “haberdar olun hazırlıksız yakalanmayın”.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü Mustafa Kemal Atatürk’ün ilk karargahıydı

Meteoroloji Genel Müdürlüğü binası 1908 yılında Türkiye’nin ilk zirai mektebi olmak üzere inşa edilmişti. 27 Aralık 1919’da Mustafa Kemal Atatürk’ün ilk karargahı olarak hizmet veren Meteoroloji Genel Müdürlüğü binası aynı zamanda ülkemizin ilk Genel Kurmay Başkanlığı. Atatürk, MGM’de bulunan çalışma odasında TBMM açılış kararı, Misak-ı Milli’nin belirlenmesi, isyanların bastırılması gibi önemli kararlar almıştır.