Murat ÖZKAN     İbrahim BAĞCI 

Tarımsal danışmanlık; tarımsal işletmelerin ve üreticilerin, üretim, pazarlama, işletme kaynaklarının doğru ve verimli kullanılması, finansa erişim ile doğal kaynakların korunmasına dair ihtiyaç duyduğu her türlü bilgiyi üreticilerin ayağına kadar götüren bir sistem. Aynı zamanda, bir danışman etrafında kümelenen belirli bir üretim kolundaki üreticilerin bilgi ve tecrübe paylaşım platformu.

Tarımsal danışmanlık hizmetleri, bu konuda yetkilendirilen kişi ve kuruluşlarla üreticiler arasında imzalanan sözleşmeler çerçevesinde yapılıyor. Üreticiler, yetki belgesi sahibi serbest tarım danışmanları ile ya da yine Bakanlıkça yetkilendirilen ve bünyesinde tarım danışmanı istihdam eden ziraat odaları/üretici örgütleri ile yapacakları sözleşmelerle tarımsal danışmanlık hizmeti alabiliyor.

Üretici ile sözleşme imzalayan danışman, öncelikle üreticinin/işletmenin mevcut durumunu tespit ederek buna ilişkin kayıtlarını oluşturuyor. Sorunlarını, ihtiyaçlarını ve önceliklerini belirleyerek bir iş planı çıkarıyor. Bu plan çerçevesinde gerek büroda, gerekse işletme ziyaretleri ile teorik ve uygulamalı olarak işletmenin ihtiyaç duyduğu bilginin ve hedeflenen davranış değişikliğinin sağlanmasına çalışıyor.
 
TARIMSAL DANIŞMANLIK HİZMETİNİ KİMLER ALABİLİR?

Tarımsal danışmanlık sisteminden yararlanmak için iki husus ön plana çıkıyor. Bunlardan birincisi, genel anlamda tarımsal faaliyetle iştigal eden ya da etmeye karar veren ve bu faaliyetleri ile ilgili danışmanlık hizmetine ihtiyaç duyan, bu hizmeti talep eden her üretici danışmanlık hizmeti alabiliyor. Buradaki esas, üretilen hizmet arzına karşın, bu hizmeti talep edenin, edineceği faydaya karşılık razı olacağı bedeldir. Karşılıklı sözleşmeye bağlanan bu hizmet anlaşmasının daha verimli, daha etkin, izlenebilir ve değerlendirilebilir olmasını sağlamak için üretim kollarına göre bir danışmanın hizmet verebileceği azami işletme sayıları ile her bir işletmeye yıl boyunca yapması gereken asgari ziyaret sayıları da belirleniyor.

İkincisinde ise tarımsal tayım ve danışmanlık desteklemesi kapsamında danışmanlık hizmeti alan işletmeler/üreticiler için ilgili destekleme tebliği ile bazı ek kriterler de ilave edilebiliyor.  İşletmenin faaliyet alanına göre Bakanlık kayıt sistemlerine kayıtlı belirli işletme ölçeklerinin sağlanması, hizmet alacak işletmeler için bir zorunluluk olarak belirlenirken, danışmanın da mevzuat gereğince hizmet verebileceği azami işletme sayısı kadar işletmeye hizmet vermesi isteniyor.

TARIMSAL DANIŞMANLIK HİZMETİNİ KİMLER VEREBİLİYOR?

Tarımsal danışmanlık hizmeti için sertifikalandırma ve yetkilendirme olmak üzere iki aşamalı bir süreç mevcut.

Sertifikalandırmada, tarımsal alanda eğitim almış kişiler, ilgili yönetmelik ve diğer mevzuatlarda belirlenen esaslar çerçevesinde, Bakanlıkça yapılan sınava girmek zorunda. Bu sınavda amaç adayların mesleki bilgi ve birikimlerini ölçmek olmayıp adayların daha çok, tarımsal yayımda hedefe yönelik programlama başta olmak üzere iletişim yöntem ve teknikleri, kırsal sosyoloji, eğitim yöntem ve teknikleri gibi pek çok konudaki yeterlilikleri test ediliyor. Sınavda başarılı olanlara, eğitim aldıkları alanlara göre Bakanlıkça danışmanlık sertifikası düzenleniyor.

Yetkilendirme ise danışmanlık sertifikası sahibi danışmanın ya da böyle bir danışmanı istihdam eden kuruluşların, danışmanlık hizmet sunumunda ihtiyaç duyulacak büro, büro ekipmanları ve diğer yardımcı ekipmanlar( araç vb.) ile mali mevzuat hükümleri (Vergi kaydı, fatura vb.) yönünden yeterliliklerini belgelendirildikleri bir süreç. Belirtilen sertifika ve yetki belgesine sahip danışmanlar ile sertifika sahibi danışman istihdam eden ve yetki belgesi alan kuruluşlar (ziraat odaları, üretici örgütleri, şirketler, bu amaçla kurulan dernek ve vakıflar) danışmanlık hizmeti verebiliyor.

TARIMSAL DANIŞMANA 38 BİN LİRA DESTEK

En son yayımlanan tebliğe göre tarımsal danışmanlara on iki aylık hizmet sunumuna karşılık Bakanlık tarafından danışman başına 38 bin TL destekleme ödemesi yapılıyor.

FINDIK, MEYVE-SEBZE ÜRETİCİLERİ VE ARICILAR DANIŞMANI DAHA ÇOK TALEP EDİYOR

Tarım danışmanları içerisinde kadınların oranı ise yaklaşık yüzde 40 civarında.

Bakanlık kayıt sistemlerine kayıt oranları ve işletme ölçeklerinin karşılanmasına bağlı olarak fındık üretim bölgelerinde tarımsal danışman sayısı artış göstermekte. Bunun yanında, ürün çeşitliliği ile çiftlik faaliyetlerinin daha fazla çeşitlendiği bahçe tarımında (meyve –sebze üretimi/seracılık/bitki koruma) ve yine özellikle arıcılık alanında danışmanlık hizmet talebi diğer üretim dallarına göre biraz daha fazla.