Ayşegül ULUCAN ŞAHİN     İbrahim BAĞCI 

Kurbanlık hayvan alırken nelere dikkat etmek gerekiyor?

Kurban koyun, keçi, sığır, manda ve deveden olur. Bu hayvanların kurban olarak kesilebilmesi için, koyun ve keçinin bir, sığır ve mandanın iki, devenin ise beş yaşını doldurmuş olması gerekir. Ancak altı ayını tamamlayan koyun bir yaşını doldurmuş gibi gösterişli olması halinde kurban edilebilir.

Kurbanlık olarak kesilecek büyükbaş ve küçükbaş hayvanların küpesinin olup olmadığı kontrol edilmeli, çok zayıf, gebe ya da yeni doğum yapmış hayvanlar alınmamalı, hayvanın kılları düzgün ve parlak, bakışları ve dış görünümü canlı olmalı, yüksek ateş, salya ve gözde akıntısı olmamalı, pis kokulu ishali ve burun akıntısı olmamalı, öksürük ve nefes darlığı olmamalı, çevreye karşı aşırı tepkili veya çok duyarsız olmamalı, yara, şişlik ve ödemi olmamalı, cinsiyet organları ve memede kötü kokulu akıntısı bulunmamalı.

Kurban edilecek hayvanın, sağlıklı, azaları tam ve besili olması, hem ibadet açısından, hem de sağlık bakımından önem arz eder. Bu nedenle, kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bir veya iki gözü kör, boynuzlarının biri veya ikisi kökünden kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memelerinin yarısı kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlardan kurban olmaz. Ancak, hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, şaşı, topal, hafif hasta, bir kulağı delik veya yırtılmış olması, memelerinin bir kısmının olmaması, kurban edilmesine mani teşkil etmez.

Kurbanlık hayvanlar nerelerde satılıyor?

Her yıl Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yayımlanan Kurban Hizmetleri Tebliğinde geçici kurban satış yerlerinin standartları belirleniyor. İllerde kurulan kurban hizmetleri komisyonu tarafından ihtiyacı karşılayacak sayıda ve kapasitede kurban satış ve kesim yerleri tesis ediliyor.

KAYITSIZ VE KÜPESİZ HAYVAN KURBAN SATIŞ YERİNE GİREMEZ

Pazarların denetimi amacıyla  kurban satış yerlerinde komisyonlarca belirlenecek yeterli sayıda resmi/belediye/serbest veteriner hekim, belediye zabıtası ile din görevlilerinden oluşan “Kurban Kontrol ve Denetim Birimi” kurulmaktadır. Kurban olması dinen sakıncalı olan hayvanların kurban satış yerlerine girişlerine izin verilmez.

Kurban satış yerlerine getirilen hayvanların il içi hareketlerinde pasaport/nakil belgesi, iller arası hareketlerinde ise veteriner sağlık raporları, pasaport/nakil belgeleri kontrol edilerek, belgeleri tam olanların girişine izin verilir. Küpelenmemiş ve kayıt altına alınmamış hayvanların kurban satış yerlerine girişlerine müsaade edilmez.

Hayvanların sağlığı açısından hayvan sevk ve nakillerinde ne gibi önlemler alınıyor?

Hayvan hastalıklarının kontrol altına alınması için hayvan hareketlerinin kontrolü büyük önem arz ediyor. Bu nedenle, canlı hayvan sevklerinde veteriner sağlık raporu düzenlenmeden önce resmi veteriner hekimlerce hayvanların sağlık yönünden muayene ve kontrolleri yapılarak sadece sağlıklı hayvanların sevklerine müsaade ediliyor. Sığır cinsi hayvanlar il içinde pasaportla, koyun ve keçi türü hayvanlar ise nakil belgesi ile hareket edebiliyor. Sığır cinsi ve koyun keçi türü hayvanların iller arası nakillerinde İl/İlçe Müdürlüklerinden veteriner sağlık raporu alınması zorunlu.

Kaçak hayvan hareketlerinin önlenmesi amacıyla İl/İlçe Müdürlüklerimiz tarafından kolluk kuvvetleri ile iş birliği içerisinde düzenli olarak yol kontrolleri yapılıyor. Yol kontrollerinde veteriner sağlık raporu bulunmadığı tespit edilen hayvanlar için idari para cezası uygulanmaktadır.

HAYVANLAR EHİL KİŞİLER TARAFINDAN KESİLMELİ

Vatandaşlar kurban kesiminde nelere dikkat etmeli?

Usulüne göre bir kesim yapmış olmak için hayvanın yemek ve nefes borularıyla, iki atardamarından en az birinin kesilmesi gerekir. Çevre temizliği için gerekli tedbirler alınmalıdır. Kurban edilecek hayvana acı çektirilmemeli ve eziyet edilmemelidir. Bu nedenle hayvanlar ehil kişiler tarafından kesilmeli hayvanın canı çıkmadan başının gövdesinden ayrılmamasına özen gösterilmelidir.

Aynı şekilde, hayvanların bir diğerinin kesimini görecek şekilde yan yana bulundurulmamalarına azami özen gösterilmelidir.

Ayrıca, kesim öncesi hayvanlara yapılan kötü muamele hayvanları strese sokar. Bu durum kesim sırasında hayvanların kanlarının yeterince akıtılamamasına neden olur. Kanların yeterince akıtılamaması et kalitesini olumsuz yönde etkiler ve etlerin dayanma süresini kısaltır. Kesilen kurbanlık hayvanların kulak küpeleri ve hayvan pasaportları en yakın İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğüne teslim edilmelidir.

KURBAN ETİ HEMEN SOĞUTUCUYA KONULMAMALI

Kurban etinin muhafazasında hangi yöntemler uygulanmalı?

Kurbanlık hayvanlardan elde edilen etler, sıcak ve taze olduğu için 14-200C de 5-6 saat dinlendirilmeli ve daha sonra tüketim amacına göre sınıflandırılmalı. Kullanım miktarlarına göre ambalajlanmalı ve +40C de soğutulmalıdır.

Sıcak etler oda sıcaklığında dinlendirilmeden soğutucuya konursa, etlerdeki kasılmadan dolayı iç ısı yeterince düşmez ve et sıcak kalır, birkaç gün sonra kaba etler içlerinden bozulmaya başlar. Bu şekilde yeşillenip kokuşan etler tüketilmemelidir.

Etler 12 saat olgunlaştıktan sonra tüketilmeye başlanmalıdır. Olgunlaşmamış etler zor işlenir, iyi pişmez, sert ve lezzeti azdır. Olgunlaşmış etler daha kolay işlenir, kolay pişer, gevrek ve lezzetlidir.

Tarım ve Orman Bakanlığı kurbanlıklarla ilgili vatandaşa ulaşma noktasında bir çalışma yürütüyor mu?

Bakanlığımızca geliştirilen ve kullanıma sunulan “HaySag” isimli mobil uygulama ile küpe numarasından kurbanlık hayvanların yaşı, ırkı, cinsiyeti ve aşı bilgileri sorgulanabilmektedir.

Kurbanlık hayvanların taşıması gereken özellikler, kurbanlık hayvan alırken, keserken ve kurban etinin muhafazasında dikkat edilmesi gereken hususların yer aldığı “Kurban Rehberi” ve “HaySag” isimli mobil uygulama hakkında vatandaşlarımızın bilgilendirilmesi amacıyla afiş bastırılarak illere dağıtımı yapılmaktadır. Kurban Rehberi Bakanlığımız web sayfasında da yayınlanmakta olup, buradan daha detaylı bilgiye ulaşılabilmektedir.

TRAKYA’YA SEVK EDİLEN HAYVANLARDA SEVK GÜNÜ ŞAP BELİRTİSİ OLMAMALI

Son olarak, Anadolu’da bulunan illerden Trakya’ya sevk edilecek hayvanlar için veteriner sağlık raporu düzenlenirken bazı şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Hayvanlarda sevk günü şap hastalığı belirtisi bulunmamalıdır.

Hayvanlar doğumlarından itibaren işletme değiştirmemiş olmalı veya en az 3 aydır halen bulundukları işletmede barındırılmış olmalıdır. İşletmenin 10 km çevresinde de en az 3 aydır şap hastalığı görülmemiş olmalıdır.

Hayvanlar sevk öncesinde 30 gün süre ile bir işletmede izole edilmeli, bu süre sonunda bütün hayvanlar şap virüsü varlığı yönünden teste tabi tutulmalı ve sonuçları negatif olarak bulunmuş olmalıdır. Ayrıca bu süre zarfında bu işletmenin 10 km çevresinde şap hastalığı çıkmamış olmalıdır.

Yukarıda belirtilen şartlar yerine getirilmeden Anadolu’dan Trakya’ya sevk edilen hayvanlar için idari yaptırım uygulanarak, geçiş şartlarını taşımayan hayvanlar kesime sevk edilmektedir. Bu nedenle Trakya’ya yapılacak sevklerde yukarıdaki hususlara dikkat edilerek İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğüne müracaat edilmelidir.