Müge ÇEVİK    

Tarım ve Orman Bakanlığı tarımsal pazarlama konusunda nasıl bir strateji izliyor?

Bakanlığımız, konuya iç ve dış pazarlama olarak iki şekilde yaklaşıyor. İç pazarlamanın geliştirilmesi noktasında: fiyat dalgalanmalarını asgari düzeylere indirmek, üretici gelirlerini artırmak ve sürdürülebilir üretimi desteklemek adına tarımsal üretici örgütlerinin pazarlama kanalında daha fazla yer almaları ve daha aktif olmaları yönünde çalışmalar sürdürüyoruz. Söz konusu çalışmaları, program ve projeler kapsamında yani planlı, düzenli ve sonuç odaklı olarak gerçekleştiriyoruz. Dış pazarlama konusunda ise ülkemizin güçlü olduğu tarım, gıda ve ormancılık ürünlerinin ihracatının geliştirilmesi ve mevcut pazarlara bağımlı kalmamak adına alternatif pazarlar belirlenmesi amacıyla “Hedef Ülke” raporları hazırladık. Raporlar doğrultusunda alternatif pazar veya hedef ülke olarak belirlenen ülkelere yönelik ihracatımızın geliştirilmesi amacıyla ilgili ülke talepleri, pazarlama kanalları ve ülkemizin üretim düzeylerine ilişkin veriler değerlendirilerek bu ülkelerle ticaretimizin gelebileceği noktalar analiz ediliyor.

Hedefimiz, üretim kararının verildiği ilk aşamadan tüketicimizin sofrasına ulaşana kadar tüm aşamalarda tarımsal pazarlama konusunu stratejik olarak ele almak; hem üreticimizi hem tüketicimizi daha mutlu edecek adımlar atmak, yurt içi ve yurt dışı pazarlarda talep gören ürünleri belirlemek ve ürünlerimizin talebe göre üretilmesi için Bakanlık içerisinde gerekli koordinasyonu sağlamak.

MARKA VE TÜKETİCİ FARKINDALIĞI ÇALIŞMALARI

Tarım işletmelerinin pazarlama kabiliyetlerinin geliştirilmesi için neler yapılıyor? Buna yönelik hibeler ve destekler sağlanıyor mu?

Pazarlama kabiliyetinin geliştirilmesi çalışmalarını, tarımsal örgütleri hedef alarak “Tarımsal Örgütlerin Pazarlama Kabiliyetlerinin Geliştirilmesi Projesi” kapsamında yürütüyoruz.  Proje ile üreticiler ve tarımsal üretici örgütlerinin daha donanımlı ve bilinçli hale getirilmesi hedefleniyor. Proje kapsamında yapılan saha çalışmalarıyla, pilot il ve üretici örgütlerinin pazar ve pazarlama konusunda sorunları tespit edilerek, çözüm önerilerine yönelik çalıştay ve konferanslar düzenledik. Ürünlerini tüketiciye ulaştırmada zorluk yaşayan üretici ve üretici örgütlerinin, Ulusal Gıda Mevzuatı konusunda bilgilendirilerek pazar paylarını artırmaları noktasında gerekli koordinasyonu sağladık. Ayrıca üretici örgütlerinin pazarladıkları ürünlere yönelik marka kimliği kazandırma ve tüketici farkındalığı oluşturma yönünde çalışmalarımız da devam ediyor.

Tarım ürünlerimizin özellikle yurt dışı pazarlarda tanınır hale gelmesi için yapılan faaliyetlerden bahseder misiniz?

Tarım ürünlerimizin tanınırlığının artırılması amacıyla uluslararası düzeyde gerçekleştirilen fuar organizasyonlarına hem Bakanlık olarak katılıyoruz hem de fuarın temasına göre sektör temsilcilerimizin katılımını organize ediyoruz. Benzer şekilde yabancı katılımın yüksek olduğu yurt içinde düzenlenen fuarlarda da yer alarak sektör temsilcilerimiz bilgilendiriliyor. Bununla birlikte ileriki dönemde ilgili kurum ve kuruluşlar ile iş birliği yapılarak ürünlerimizin tanıtılması, ihracat düzeyimizin artırılması ve dolayısıyla sektörümüzün ihracat odaklı olarak kalkınmasının sağlanması adına gerekli çalışmalar sürdürülecek.

En çok hangi ürünlere yönelik pazarlama çalışmaları yapılıyor?

Coğrafi işaret tescili, iyi tarım/organik tarım uygulamaları ve kalite göstergesi olan marka çalışmalarımızı birbirine entegre ederek, ürün arzı ve kalite açısından yeterli olduğumuz tüm tarım, gıda ve ormancılık ürünleri için pazarlama stratejileri geliştiriyoruz. Türkiye yaş ve kurutulmuş meyve/sebze, süt ürünleri, su ürünleri ve hububat sektörlerinde diğer ürünlere göre bir adım öne çıkmış durumda.

KÜRESEL MARKA GELİŞTİRME PROJESİ

Bu çerçevede marka, patent ve coğrafi işaretlerle ilgili yapılan çalışmalar hakkında bilgi verir misiniz?

Ulusal ve uluslararası pazarlarda elde edilen gelirin artırılması ve prestijli üretimin sağlanması amacıyla tarım, gıda ve orman ürünlerini kapsayan bir ‘Dünya Markası’ oluşturmak için 2020 yılında uygulamaya başlayacak ve Daire Başkanlığımızca yürütülecek “Küresel Marka Geliştirme Projesi” ile markalaşma konusunda çalışmalarımızı başlatmış durumdayız. Yine Daire Başkanlığımızca coğrafi işaretli ya da coğrafi işaret potansiyeline sahip ürünlere yönelik olarak “Coğrafi İşaretlerde Farkındalığın Artırılması Projesi” yürütülüyor. Geçmişimize ve geleceğimize sahip çıkmak adına: kamu kurum kuruluşları, üretici ve üretici örgütleri, sivil toplum kuruluşları, yerel idareler ve ilgili diğer paydaşlarla 81 ilimizi kapsayan bölgesel etkinlikler düzenliyoruz. Bu çerçevede, yörelere has coğrafi işaret potansiyeli olan ürünlerin belirlenmesi, coğrafi işaretli ya da başvuru aşamasında bulunan ürünler için yol haritası oluşturulması, AB’de coğrafi işaret tescilli ürün sayımızın artırılması amacıyla görüş alışverişinde bulunarak, coğrafi işaretlerde pazarlama stratejileri ve değer zinciri vurgusuna önem veriyoruz.

Coğrafi işaretler küresele atılan yerel imzadır. Coğrafi işaretler, ülkemizin değerleridir. Ürünlerimizin tescillenmesi ve hak ettiği değerlere ulaşabilmesi için elbette ki tüketici farkındalığı da önemlidir. Tüketici farkındalığını artırmak amacıyla medya iletişim araçlarından yararlanıyoruz ve daha etkin yararlanmak için de yeni çalışmalar planlıyoruz.

TARIMSAL ÖRGÜTLER PAZARLAMA MEKANİZMASI İÇERİSİNDE AKTİF DEĞİL

Türkiye’de tarımsal pazarlama ile ilgili yaşanan sıkıntılar ve bunlara yönelik çözüm önerileriniz nelerdir?

Bugüne kadar yapmış olduğumuz çalışmalar sonucunda gözlemlediğimiz en önemli sorun tarımsal örgütlerin pazarlama mekanizması içerisinde istenen düzeyde aktif olamamaları. Bununla birlikte ürünlerimizin zaman zaman kalite standartlarını yakalayamaması, belirli bir kalite göstergesi altında pazarlanamaması, özellikle yurt dışına markasız olarak ihraç edilmesi diğer önemli sorunlarımız. İhracat için tanıtım ve tutundurma çalışmalarına daha fazla kaynak aktarılması gerektiği düşüncesi ile belirli pazarlara bağımlı kalmadan alternatif pazarlar tespit edilmekte ve her bir hedef pazar için mikro pazarlama politikaları geliştirilmekte.

Buraya kadar söz ettiğim ve Daire Başkanlığımız tarafından üzerinde çalışılması gereken konular olarak ele alınan eksikliklerin giderilmesi amacıyla çalışmalara başladık. Pazarlama çalışmalarından daha fazla gelir elde etmek, kırsal kalkınma politikalarına katkı sağlamak ve ülke değerlerimizi korumak adına örgütlü üretim ve stratejik pazarlama büyük önemi haiz. Bu kapsamda üretici örgütlerinin pazarlama yeteneklerinin geliştirilmesi ve ticaret mekanizması içerisinde daha fazla yer almalarının sağlanması ve mevcut dış pazarlara ilave olarak alternatif pazarlar geliştirerek tarım ürünleri dış ticaretinde risklerin azaltılması yönünde çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Ayrıca coğrafi işaretli ürünlerin ticarileşerek özellikle ihracat alanında hak ettiği değerlerle yer almalarının sağlanması, marka, kalite, standardizasyon ve hedef pazarlara yönelik stratejiler geliştirerek üretimimizi pazar taleplerine göre oluşturma noktalarında çalışmalarımızı bütüncül bir yaklaşımla ele alıyor ve uyguluyoruz. Üreticimizin daha fazla kazanacağı, tüketici refahının artacağı ve ülkemiz ürünlerinin hak ettiği değeri bulacağı bir sistem oluşturmak için çabalarımız devam ediyor.

İŞLETMELER MARKA GELİŞTİRMELİ

Tarım işletmelerinin markalaşma ve pazarlama konusunda yapması gerekenler nelerdir? Bu konuda danışmanlık alanında ne tür hizmetler veriliyor, işletmelere tavsiyeleriniz nelerdir?

Tarım ve gıda üretimi yapan işletmelerimizin pazarlama noktasında yapmaları gereken ilk işin marka geliştirmek olması gerektiğini düşünmekteyiz. Ürünlerimiz görsellik, tat, aroma ve besin düzeyi olarak son derece kaliteli ve hem yurt içi hem de yurt dışı pazarlarda yoğun talep görüyor. Stratejik Pazarlama Daire Başkanlığı olarak bu talebin sürekliliği ve gelir artışı sağlamak için markalaşmanın öneminin bilincindeyiz. Bu kapsamda, tarım, gıda ve ormancılık ürünlerinin markalaşmalarının sağlanması ve pazarda standardizasyonun bu yolla elde edilmesine yönelik gerekli çalışmaları sürdürüyoruz. Kısa bir süre içerisinde başlatacağımız “Küresel Marka Geliştirme Projesi” ile söz konusu eksikliklerin giderilmesi adına önemli adımlar atılacak.

MARKA VE TANITIM AJANSI

Söz konusu projenin beklenen en önemli çıktısı “Tarım Gıda ve Ormancılık Ürünleri Marka ve Tanıtım Ajansının” kurulması. Marka çalışmalarının tek elden yürütüleceği, markalı ürünlerimizin yurt içi ve dışında reklam, tanıtım ve özendirme çalışmalarının daha etkin ve sonuç odaklı sürdürüleceği bu Ajans sayesinde üreticilerimiz hak ettikleri gelirleri elde edecekler. Ayrıca üretici örgütlerinin etkinlikleri artırılacak, ülkemizin tarımsal ihracatı artacak ve tarımsal üretim daha cazip bir konuma ulaşacak.