MAYIS-HAZİRAN 2020 / RÖPORTAJ

Orman yangınlarında İHA'lar kullanılacak


Hülya OMRAK    

21.05.2020 


Orman varlığı açısından zengin olan ülkemizde maalesef orman yangınları da özellikle sıcak mevsimlerde kaçınılmaz olabiliyor. Yangınla mücadelenin ilk ve en önemli koşullarından biri hiç şüphesiz hızlı ve etkin müdahale. Orman Genel Müdürlüğü yangınlara hızlı müdahale konusunda tüm dünyaya örnek teşkil ediyor. Geliştirilen yeni teknolojiler orman yangınlarıyla mücadelede hemen hayata geçiriliyor. Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey, etkin ve hızlı müdahalenin detaylarını, kullanılan son teknolojik cihazları ve bu sene hayata geçecek olan yapay zekâ kullanımıyla ilgili merak edilenleri Türk Tarım Orman Dergisi okurları için anlattı.

Türkiye orman yangınlarıyla mücadele konusunda dünyada öncü bir ülke. Türkiye’nin bu başarısının temelinde neler var?
 
Türkiye gerçekten bu konuda oldukça başarılı. Orman yangınlarıyla mücadelede 3 temel stratejimiz var. Birincisi “önleme” yani yangın çıkmasına mani olmak (eğitim ve bilinçlendirme), ikincisi “söndürme” (erken uyarı, hızlı ve etkin müdahale) üçüncüsü ise “rehabilite” yani yanan alanların tekrar ormanlaştırılması.
 
Orman yangınlarının önlenmesinde en önemli unsur eğitim ve bilinçlendirme. Bu konuda hem çocuklarımız için hem de orman köylülerimiz için yaptığımız bazı önemli çalışmalar var.
 
Her yıl okul çağı çocukları için eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri kapsamında 80-100 bin Sincap Çocuk Dergisi dağıtılmakta, yüzlerce tiyatro gösterileri yapılmakta, orman haftası etkinlikleri ve fidan dikim programları düzenlenmektedir. “Fidanlar Fidanlarla Büyüyor” gibi Milli Eğitim Bakanlığı ile birlikte organizasyonlar yapılarak çocuklara orman sevgisi aşılanmakta, yangınlara karşı çocuklar bilinçlendirilmektedir.
 
Bilinçlendirme faaliyetlerinin bir diğer alanını ise orman köylüleri, avcılar ve arıcılar gibi ormanla iç içe yaşayan halk oluşturmaktadır. Bu kapsamda orman köylüleri ile toplantılar düzenlenmekte, avcı ve çobanlara yangın konusunda eğitimler verilmektedir.
 
Önleme faaliyetlerine destek olunması amacıyla orman köylülerine ekonomik katkı sağlayacak ORKÖY faaliyetleri ve gelir getirici tür ağaçlandırmaları, bal ormanları gibi çalışmalar yürütülerek ormanlar üzerindeki baskı azaltılmaktadır. Yangının önlenmesi için tüm bunların yanında yaptığımız bazı teknik çalışmalardan da söz etmek istiyorum. 
 
YANGIN ÖNLEME TESİSLERİ
 
Bunların başında yangın önleme tesislerinin yapılması geliyor. Yerleşim yeri ile ormanların arasında veya ziraat arazileri arasında yanmaya dayanıklı türlerden oluşan şeritler oluşturularak, yerleşim yeri veya ziraat arazilerinden kaynaklı yangınların ormanlara sıçramasına engel olunmaktadır.
 
Ormanlarımızın yanıcı madde yükünü azaltmak için yol kenarlarındaki şevlerin temizlenmesi ve ağaçların budaması yapılmaktadır. Ormanlarımızda silvikültürel müdahaleler yapılarak yanıcı maddenin azaltılması ve ormanların yangına dayanıklı hale gelmesi sağlanmaktadır. Yangın emniyet yol ve şeritleri inşa edilerek ve bu şeritlerin her yıl bakımı yapılarak meydana gelebilecek orman yangınına müdahale edilecek cepheler oluşturulmaktadır.
 
Söndürme stratejimizden de bahsedecek olursak, orman yangınlarıyla mücadelede başarının temelini erken tespit ve etkili mücadele oluşturur. Orman yangınlarının erken tespit edilmesi için yangın mevsimi boyunca 7 gün 24 saat ormanlar yangın gözetleme kulelerinden personellerimiz tarafından izlenmektedir. Yangın gözetleme kulelerimizin dışında yangına hassas ormanlarımız kameralarla izlenmekte ve yangınlar tespit edilmektedir. Ayrıca Orman Yangını İhbar Hattı "ALO 177" ve Acil Çağrı Merkezi 112 numaralı telefonlara vatandaşlarımızın ihbarları ile çok kısa sürede yangınlardan haber alınabilmektedir.

Haber Görseli

YANGINA İLK MÜDAHALE SÜRESİ 40 DAKİKADAN 12 DAKİKAYA DÜŞTÜ
 
Erken haber alınan yangınlara erken ve etkili müdahale edilmesi için sayıları bin 200’ü bulan “Yangın İlk Müdahale Ekipleri”nde görev yapan yaklaşık 19 bin eğitimli personel, ilk müdahale aracı,  arazöz ve iş makineleri hazır olarak beklemekte ve en kısa sürede yangınlara müdahale edilmektedir. İlk müdahale süresi 2000 yılında 40 dakikanın üzerinde iken bu süre yapılan yatırımlar, personellere verilen eğitimler ile 2019 yılında yangına hassas orman bölge müdürlüklerinde ortalama 12 dakikaya indirilmiştir.
Helikopterin ve arazözlerin su alabilmesi için kurumumuz tarafından yapılan 4006 adet yangın havuz ve göletlerinin bakımları tamamlanacak, sezon içerisinde faal olması sağlanacaktır.
 
UZAKTAKİ BİR DUMAN 15 – 25 SANİYEDE TESPİT EDİLEBİLİYOR
 
Orman yangınlarıyla mücadelede kullandığınız en temel teknolojik araç ve cihazlar hangileridir, söz edebilir misiniz?
 
28 Orman Bölge Müdürlüğümüzde bulunan toplam 7724 adet hava ve kara aracına mobil veri iletişim cihazı kurularak, sayısal haritalar üzerinden izlenmekte, orman yangınlarına ilişkin anlık, güncel ve doğru bilgiler üretilerek, yöneticilerin doğru karar vermesine yardımcı olunmaktadır.
 
Orman Yangın Erken Uyarı Sistemi(OYEUS), bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerden faydalanılarak, kurumsal kapasitenin geliştirilmesi, orman yangınlarının erken tespiti ve küçükken söndürülmesine katkı vermek amacı ile Orman Genel Müdürlüğü, Bilkent Üniversitesi iş birliğiyle gerçekleştirilmiştir.
 
Geliştirilen yazılım, kulenin bulunduğu yerin 15 kilometre çapındaki orman görüntülerini analiz ederek, uzaktaki bir dumanı 15 ile 25 saniye arasında tespit edip alarm üretmektedir. Kurulan sistemler aracılığı ile orman yangınları internet üzerinden canlı olarak izlenebilmektedir. Yangının başlangıcı otomatik olarak e-posta, SMS veya MMS yoluyla yetkililere bildirilmektedir.
 
Yangına hassas olan kritik orman arazilerinin olduğu 130 adet yangın gözetleme kulesine şimdiye kadar kurulan toplam 260 PTZ kamera ile yangına birinci derecede hassas 3,5 milyon hektar orman alanı izlenmektedir. 
 
KEŞİF GÖZETLEME HELİKOPTERLERİ
 
Orman yangınları ile mücadele hizmetlerinin "komuta-kontrolü", orman yangınlarının havadan izlenmesi, kameradan elde edilen HD veya SD kalitede dijital veya analog görüntülerin 120 km yarıçapında bir alanda kurulacak mobil ve sabit istasyonlara aktarılması mevcut idare helikopterlerinin yenilenmesi maksadıyla; görüntü aktarma sistemlerini de içine alan 6 adet helikopter kullanılmaktadır.
 
Helikopterde bulunan teknolojik sistemlerle orman yangınları ile mücadele hizmetlerinin komuta-kontrolü yapıldığı gibi hastalıklı orman alanlarının belirlenmesi, yurdumuzda meydana gelebilecek felaket niteliğindeki doğal afetlerde tüm kamu kurum ve kuruluşları ile halkımıza arama-kurtarma, hasta ve yaralı tahliyesi gibi konularda hava gücü desteği sağlanmaktadır.
 
ENERJİ İHTİYACI GÜNEŞ ENERJİSİYLE KARŞILANIYOR
 
Yangın Gözetleme Kulelerinin ve ilk müdahale ekiplerinin enerji ihtiyacını karşılamak üzere, toplam 157 adet mobil güneş enerji sistemi yapılmıştır. Güneşten günlük olarak yaklaşık 20 bin watt elektrik enerjisi üretilerek kule ve ilk müdahale ekiplerine kesintisiz ve temiz enerji hizmeti verilmiştir.

Haber Görseli

ORMAN MÜHENDİSLERİ SİMÜLASYONLA EĞİTİLİYOR
 
Orman Yangınlarıyla Mücadele Eğitim Simülatörü (OYMES), Orman Genel Müdürlüğünün Antalya’da bulunan Uluslararası Yangın Okuluna kurulan bir eğitim sistemidir. OYMES kapsamında, orman yangınlarıyla mücadelede en önemli rolü üstlenen orman mühendislerinin eğitimi simülasyon aracılığıyla gerçekleştirilebilir hale getirilmiştir. 
 
26 TANE İNSANSIZ GÖZETLEME KULESİ VAR
 
Son yıllarda yaşanan teknolojik gelişmelerle, orman yangınlarını henüz başlamadan kontrol altına almak mümkün mü? Sadece bu amaç için kullanılan cihaz ya da araçlar mevcut mu?
 
Orman yangınlarıyla mücadelenin en kolay ve masrafsız yolu yangının çıkmasını önlemektir. Bu kapsamda halkımızın bilinçlendirilmesi ve teknik faaliyetler olarak iki kısımda yapılan çalışmalar tüm yıl boyunca sürdürülmektedir. Meteoroloji Genel Müdürlüğünce günlük Yangın Risk Haritası oluşturulmakta ve riski yüksek bölgelerde ilave tedbirler alınmaktadır.
 
Orman alanlarının yangın riskine karşı korunmasını sağlamak üzere bilgi ve iletişim teknolojilerini etkin kullanarak uzaktan izlenebilen ve kontrol edilebilen insansız otomatik bir orman yangın erken uyarı sistemi alt yapısı kurulmuştur. 
 
26 adet insansız gözetleme kulesi yapılmaktadır. Bu sistemin 24 saat gözetleme yapmasını sağlayacak şekilde yangın bulma yazılımı, güvenlik sistemi ile donatılmıştır.

Haber Görseli

İNSANSIZ HAVA ARAÇLARI YANGINLA MÜCADELEDE KULLANILACAK
 
Orman yangınlarıyla mücadele konusunda yakın zamanda hayata geçirmeyi düşündüğünüz projelerinizden bahseder misiniz?
 
Orman yangınlarıyla mücadele konusunda teknoloji ve yapay zeka kullanımını önemsiyoruz. Tarım Orman Şûrası Eylem Planı'nda da “Orman yangınlarına müdahalede yüksek teknoloji ve yapay zekâ uygulamalarının kullanılması” kararı alınmış ve 2020 yılı içerisinde bitirilmesi planlanmıştır.
 
Orman yangınları söndürüldükten sonra zaman zaman, yanan ağaçların toprak altında kalan kısımlarında göz ile görünmeyen yanmalar olabilmektedir. Tamamen söndürüldüğü sanılan bu alanlarda, hava şartlarına bağlı olarak zaman zaman yeni yangınların olduğu bilinmektedir. Helikopterde bulunan kameranın IR özelliği sayesinde, yangın mahallinde oluşan bu durumların tespiti mümkün olacak, yeni yangınların başlamasının önüne geçilecektir.
 
Milli ve yerli olarak üretilen ve halen savunma sanayi ve askeri amaçlar için yapılan, yüksek teknolojik cihaz ve yazılımlarla donatılmış İnsansız Hava Araçlarıyla (İHA) yangınlar başlangıçta belirlenerek,  faillerinin tespit edilmesi sağlanabilecektir. Ayrıca halk üzerinde psikolojik etki ederek yangın sayısının düşmesine de katkı sağlayacaktır.
Orman yangınlarının tespiti için 5 adet İHA ile yangına hassas tüm Orman Bölge Müdürlüklerinin kapsanabileceği tespit edilmiştir. Bu durumda her bölgedeki her bir İHA anlık olarak 600-800 bin hektarlık alanı, 1 dakika içinde de 3 ile 3.5 milyon hektarlık alanı tarayabileceği yapılan denemelerden anlaşılmıştır. Örneğin Akhisar meydanda konuşlanacak bir İHA ile Çanakkale, Balıkesir, İzmir, Bursa, Kütahya ve Muğla (Aydın, Nazilli, Milas) Bölge Müdürlükleri olmak üzere yaklaşık 3-3,5 milyon hektar alan, orman yangınlarına karşı anlık olarak izlenebilecektir.

orman yangını yangına müdahale İnsansız Hava Araci yapay zeka kullanimı İHA