MART-NİSAN 2018 / ÖZEL HABER
Kırsalda yaşayan kadınlar için Meclis’teki ilk komisyon
Komisyonun yaptığı çalışmaları, kadınlara geri dönüşlerini, hayata geçirilen projeleri ve tüm detayları 8 Mart Kadınlar Günü nedeniyle, Kırsal Alanda Kadının Güçlendirilmesi ve Kırsalda Kadın Girişimciliğinin Desteklenmesi Alt Komisyonu Başkanı AK Parti Bursa Milletvekili Emine Yavuz Gözgeç ile konuştuk.
Türkiye nüfusunun üçte biri kırsalda yaşıyor. Bunun da yarıdan fazlasını kadınlar oluşturuyor. Kırsal alanda yaşayan kadınlarımıza yönelik farkındalığı en üst düzeye taşımak için Türkiye Büyük Millet Meclisi bundan bir buçuk yıl önce harekete geçti. Bu amaçla Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu bünyesinde kurulan Kırsal Alanda Kadının Güçlendirilmesi ve Kırsalda Kadın Girişimciliğinin Desteklenmesi Alt Komisyonu, kırsal alanda yaşayan kadınlara yönelik olarak Meclis tarihinde ilk kez hayata geçirilmiş bir komisyon. Komisyonun yaptığı çalışmaları, kadınlara geri dönüşlerini, hayata geçirilen projeleri ve tüm detayları 8 Mart Kadınlar Günü nedeniyle, Kırsal Alanda Kadının Güçlendirilmesi ve Kırsalda Kadın Girişimciliğinin Desteklenmesi Alt Komisyonu Başkanı AK Parti Bursa Milletvekili Emine Yavuz Gözgeç ile konuştuk.
Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu bünyesinde kurulan Kırsal Alanda Kadının Güçlendirilmesi ve Kırsalda Kadın Girişimciliğinin Desteklenmesi Alt Komisyonu ne zaman faaliyete geçti? Bu komisyonun çalışma alanlarından ve amaçlarından kısaca bahseder misiniz?
Kadın – Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonumuz Meclis’te kanunla kurulmuş, diğer komisyonlardan farklı olarak ulusal ve uluslararası projeler de yapabilen bir komisyon. Bugüne kadar birçok konuda alt komisyon çalışmaları oldu. Ama benim de başkanlığını yaptığım Kırsal Alanda Kadının Güçlendirilmesi ve Kırsalda Kadın Girişimciliğinin Desteklenmesi konulu komisyon kırsalda kadına yönelik ilk defa kurulan bir alt komisyon. Komisyonumuz yaklaşık bir buçuk yıl önce kuruldu. Komisyonda rapor aşamasına da geldik. Bu komisyonun kurulma amacı şuydu; biliyorsunuz Türkiye nüfusunun üçte biri kırsal alanda yaşıyor ve bu kırsal alanda yaşayanların yüzde elliden fazlası kadınlar. Özellikle tarımda çalışan kadın sayısı oldukça fazla. Biz hem kırsal alanda kadına yönelik tüm kurumlarımızın yaptığı çalışmaları tespit etme, varsa eksiklikler bunları belirleme, hem de çözüm önerilerini hayata geçirme amacındayız. Bir diğer amacımız da kırsaldaki kadına yönelik farkındalık yaratmak. Ayrıca komisyonumuzla sadece kırsalda kadınların desteklenmesini, kadın girişimciliğinin güçlendirilmesini değil, tüm kamu hizmetlerinden faydalanmasının da kolaylaştırılmasını amaçlıyoruz. Çok geniş bir konu, sadece kadın çiftçilerle sınırlandırılacak bir konu değil. Kırsalda yaşayan kadınlarınsosyalleşmesi, her alanda eğitim çalışmalarında yer alması, tüm bakanlıkların kadına yönelik verdiği desteklerden haberdar olması, bunlara nasıl başvurulacağı yönünde bilgi sahibi olması, bizim çalışmamızın amacı özetle bu. İnşallah raporumuz çıktığı zaman da tüm bakanlıklarla görüşeceğiz, yaptığımız tespitleri, eksik gördüğümüz hususları ve bize gelen çözüm önerilerini paylaşacağız. Biz saha çalışmaları da yapıyoruz. Sahada birebir kadın dernekleriyle, kadın kooperatifleriyle, kadın girişimcilerle bir araya geliyoruz.
KADINLARIN HAYATI OLUMLU YÖNDE DEĞİŞİYOR
Komisyonunuzun yaptığı çalışmalar kırsaldaki kadınlara ne gibi katkılar sağladı?
Biz komisyon çalışmalarımıza bakanlıkların tüm yetkililerini davet ettik ve onlara yaptıkları çalışmaları sorduk. Bu konuda en yoğun çalışan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımız. Bu bakanlığımızın da kadın çiftçilere yönelik İŞKUR’la, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile birlikte yürüttükleri kadın çiftçi eğitim programları var. Bunun çok güzel geri dönüşleri olduğunu fark ettik. Yine Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının kadın çiftçilere yönelik her yıl düzenlediği bir ödül töreni var. Bu törende geçen yıl ödül alan kadınlarımızı da biz komisyona çağırdık. Mesela Batman’da “çıtır çilek” projesiyle ödül alan Lale Basut isimli bir kadın girişimci var. O çok güzel ifadelerde bulundu ve dedi ki: “Biz Batman’da birbirinden uzak ilçelerde yaşayan 75 kadın, kadın çiftçi eğitimi sayesinde, belki hayatta birbirimizi göremeyecekken bir araya geldik. Yani hiçbir girişimde bulunmasak bile sadece bu eğitim vasıtasıyla bir araya gelmemiz bizim hayatımızı değiştirdi. Sason’da hayat değişti bu projeyle.”
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının yaptığı bu yerinde çiftçi eğitimleri sadece çiftçilikle ilgili değil, kadın hakları, eğitim, sağlık gibi konuları da kapsayan bir eğitim. Yine Gaziantep’te ödül alan bir kadın çiftçimiz Moringa bitkisi yetiştiriciliği ile bir marka oluşturmuş. Başarılı örneklerin de ödül törenleriyle görünür hale gelmesi bence çok önemli. Çünkü kadınları cesaretlendirmiş oluyor.
Bizim komisyonumuzun en önemli özelliği, kırsalda kadına yönelik bir farkındalık yaratmış olması. Rapor hazırlanır biter ama bu bir süreçtir. Bu süreç içerisinde ne kadar çok konuyu gündeme getirirsek o kadar çok mesafe almış oluruz. Saha çalışmalarını şu açıdan önemi var; o ildeki Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, TKDK, Gümrük Ticaret, KOSGEB, Orman Bölge Müdürlüğü yani kırsalda kadına hizmet eden hangi kurum varsa bütün yöneticilerini çağırıyoruz. O ildeki kadınlailgili sivil toplum kuruluşu temsilcilerini de çağırıyoruz. Aynı zamanda bu kurumlardan yararlanmış kadınları da çağırıyoruz. Böyle bir paydaş toplantısı yapıyoruz sahada. Toplantılar çok verimli geçiyor. Hem kadınlar ne gibi çalışmalar yapıldığından bilgi sahibi oluyor hem de kentteki STK’lara kırsalda neler yapabileceklerine dair bir vizyon oluşturmuş oluyoruz. Bizim kadın vekillerimiz de bu konuda çok duyarlı. Seçim bölgelerinde kadınların girişimciliklerinin artırılması için duyarlı davranıyorlar. Kadın Çiftçiler Günü, Kadınlar Günü gibi özel günlerde de fırsat buldukça bu konuyu biz işliyoruz. Yine Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımızın 2012–2016 yıllarını kapsayan Kırsalda Kadın Eylem Planı vardı. Onların sonuçları ve raporlanması aşaması da gündemde. İnşallah raporumuz da çıkınca ben daha somut adımlar atılacağına inanıyorum.
Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonumuzun kuruluş yıldönümü var 23–24 Mart’ta. Birleşmiş Milletler bu sene 8 Mart için “Kırsalda Kadın” temasını seçti. Biz de kuruluş yıldönümünü kırsalda kadın teması üzerine yapacağız. 81 ilden kırsalda kadınla ilgili örnek girişimcilik faaliyetinde bulunmuş kadınlarımızı Meclis’e davet edeceğiz. Komisyonun kuruluş yıldönümünü kırsaldaki kadınlarımızla beraber kutlayacağız.
VERİLEN DESTEKLERLE
KADINLARIMIZ SOSYALLEŞİYOR
Kırsal alandaki
kadınlara yönelik olarak yapılan çalışmalar, onlara ekonomik özgürlük dışında
neler kazandırıyor?
Sosyalleşmek çok önemli. Bir saha çalışmasında bir kadın
dedi ki “Ben evden çıkarken dedim ki ben toplantıya gidiyorum. Bunu demek benim
için çok önemliydi”. Dolayısıyla bir amaç için, bir hedef için kadınların başka
bir yere gidip, bir araya gelmesi onlara çok şey katıyor. Bursa’da 2002 yılında
Türkiye’de ilk defa kurulan köy kadın derneği var. Saitabat Köyü Kadınları
Yardımlaşma Derneği. Bunlar 9 kadın bir araya gelerek salça, tarhana üretip,
stantlar açıp işe başlamışlardı. Şimdi o kadınlar 113 üyeye ulaştı ve 750
metrekarelik bir kahvaltı evi açtılar köyde. Boş yer bulunamayan, başka
şehirlerden akın akın gelinen bir yer şimdi. Şunu da yaptılar bu derneğin
kurulması başka köy kadın derneklerine de örnek oldu. Bursa’da 65 köy kadın
derneği kuruldu. 22 köy kadın derneği de bir araya gelip federasyon kurdular
“üreten kadın dernekleri federasyonu”. Bu federasyondan sonra da ürünlerini
yine Tarım İl Müdürlüğü ile beraber çalışarak, “Bereketli” markasıyla satışa
sunmaya başladılar. Onların sloganları da şu: kadın isterse başaramayacağı iş
yoktur. Bunun başkanı da ilkokul mezunu bir kadın.
KADINLARIMIZLA İÇ
İÇEYİZ
Kırsaldaki kadınlar
komisyonun varlığından haberdar mı? Komisyon kimlerle irtibat halinde?
Biz kırsalda kadın komisyonu olarak sivil toplum
kuruluşlarını da komisyona davet ettik ve dolayısıyla komisyondan haberdar
olmaya başladılar. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından ödül alan kadın
çiftçilerimizi Meclis’te ağırladık, Meclis’te onların hikâyelerini tek tek
dinledik. Bu vesileyle de böyle bir komisyonun varlığından haberdar oldular.
Aynı zamanda biz seçim bölgelerimizde halkımızla iç içeyiz. Kadın muhtarlarımızla
da temas içindeyiz. Biz onlarla da toplantılar yapıp komisyonumuzdan haberdar
ediyoruz.
İLGİLİ PAYDAŞLARIN İŞ
BİRLİĞİ DEVAM EDERSE SONUÇ DA GÜZEL OLUYOR
Kırsaldaki kadınların
karşılaştığı en belirgin sorunlar neler?
İlk olarak, tüm kuruluşların yaptıkları desteklerden
haberdar olamamaları. O yerde özel bir çalışma varsa haberdar oluyor ama özel
bir çalışma yoksa maalesef haberdar olamıyor. Bu nedenle kadın çiftçi
eğitimlerinin devam etmesi lazım. İkinci olarak, biraz cesarete, motivasyona
ihtiyaçları var. Bu işi başarmış kadınlarla bir araya getirmek gerekiyor kadınları.
Üçüncüsü ve en önemlisi ise ürünlerinin pazarlanması ve satışı konusunda
yaşanan sıkıntılar. Yine birlikte çalışma kültürünün çok fazla oluşmamasından dolayı
kooperatifler kuruluyor ama sürdürülebilirliğinde sorunlar yaşanabiliyor.
Kooperatif kurulurken bir destek veriliyor ama onun izlenmesi, devam edebilmesi
için her daim gidip başvuracakları merkezlerin oluşması gerekiyor. Saha
çalışmalarında şunu gördük, kamu, üniversite, sivil toplum kuruluşları, yerel
yönetimler, bunların dördü eğer iş birliği yapıyorsa orada güzel sonuçlar
alınıyor. Kırsaldaki kadınların daha fazla desteğe ihtiyaçı var. Bu konuda tüm
kurum ve kuruluşların, sivil toplum kuruluşlarının daha duyarlı olması ve bu konuyu kendine dert
edinmeleri gerekiyor. Başarılı örneklerin medya yoluyla işlenmesi gerekiyor
diye düşünüyorum.