İnsanların dengeli beslenmesi açısından diğer besin maddeleri ile yer değiştirmesi mümkün olmayan hayvansal ürünlerin tüketimi günümüzde ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin belirlenmesinde kullanılan önemli kriterlerden biri. Artan nüfusla birlikte dünyada olduğu gibi ülkemizde de kırmızı ete olan talep arttı. Hayvansal üretimde belirli bir üretim artışının sağlanabilmesi ve sektörün daha rasyonel bir yapı kazanabilmesinde çeşitli araçlarla sağlanan desteklerin büyük bir önemi var. Kırmızı et talebinin karşılanmasında: coğrafi yapı, iklim şartları, yetiştiricilik gelenekleri büyükbaş ve/ veya küçükbaş yetiştiriciliğini ön plana çıkarıyor. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı hayvansal üretimde arz güvenliğini sağlamak amacıyla çeşitli tedbirler geliştirirken tarımsal altyapıya da çok ciddi kaynaklar ayırıyor.
Son yıllarda hayvancılığa sağlanan destekler ve krediler ile uygulanan projeler neticesinde büyükbaş hayvancılıkta işletme ölçeği önemli oranda artarken ekonomik ve karlı üretime de katkı sağlandı. Bu projelerin ve desteklerin sonucu olarak: 2002 yılından bugüne kadar kırmızı et üretimi 420 bin tondan yüzde 179 artışla 1 milyon 173 bin tona, sığır ortalama karkas et verimi 184 kilogramdan yüzde 47 artışla 272 kilograma ve kişi başı kırmızı et üretimimiz yıllık 6,1 kilogramdan, yüzde 141 artışla 14,7 kilograma yükseldi. Ancak son yıllarda giderek artan damızlık talepleri karşısında ülkemizde damızlık amaçlı işletmelerin kurularak sektörde yatırım yapmak isteyen yatırımcıların ihtiyacı olan damızlıkların sağlanması önemli bir ihtiyaç haline geldi.
DAMIZLIK DÜVE MERKEZLERİNE YÜZDE 50 HİBE DESTEĞİ
Bu ihtiyaç sonucunda Bakanlar Kurulu’nun 27.06.201 tarihli ve 2016/9003 sayılı Kararı ile Damızlık Düve Yetiştiriciliğinin Desteklenmesine İlişkin Karar yayımlanarak 500 başlık düve üretim merkezleri kurulmasının önü açıldı. Bu Kararlar ile gerek yurt içi ve gerekse yurt dışından temin edilecek damızlık vasfına sahip henüz tohum lama yaşına gelmemiş dişi materyal tohumlama yaşına kadar yetiştirilecek. Tohumlama sonrasında 3-7 aylık gebe düveler damızlıkçı işletmelere satılabilecek. Damızlık düve üretim işletmeleri Bakanlıkça belirlenecek olan; kültür ırkı hayvan varlığı yüksek, sütçü ve etçi ırkların daha çok yetiştirildiği hayvancılık potansiyeli yüksek olan illerde 500 baş ve üzeri kapasite şeklinde kurulabilecek. Ayrıca bu işletmeler yüzde 50 oranında hibe verilmesi yoluyla desteklenecek.
Bu çalışmayla sektörün ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik önemli bir adım atılmış oldu. Damızlık düvelerin desteklenmesiyle yurt dışından ithalat yolu ile damızlık gebe düve getirilmesinin önüne geçilerek ülkemizin gelir kaynaklarının arttırılması amaçlanıyor. Proje ile 40 ilimiz yatırım programına alındı. Bu illerimiz: Adana, Afyonkarahisar, Aksaray, Amasya, Ankara Aydın, Bayburt, Balıkesir, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Isparta, İzmir, Kahramanmaraş, Karaman, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Konya, Kütahya, Malatya, Muğla, Osmaniye, Samsun, Sivas, Tekirdağ, Trabzon, Van ve Yozgat’tır. Ayrıca Proje kapsamında her ilden bir yatırım onaylandı. Bunların bir kısmında işletme kurulumları tamamlandı ve faaliyete geçmişti, kalanlarında ise işletme kurulum ve damızlık hayvan tedarik süreçleri devam ediyor. İşletmelerin ülke bazında artırılması ve üretimin sürekliliği düşünülürse, 5 yıl içerisinde yurt dışından yapılacak olan damızlık gebe düve ithalatının büyük oranda önüne geçilerken ülkemiz kaynaklarının döviz olarak yurt dışına gitmesi de engellenecek ve ülke ekonomisine ciddi katkı sağlanmış olacak.
DÜVE MERKEZLERİNDEN ALINAN DÜVELERE YÜZDE 30 HİBE DESTEĞİ
Proje, 2016-2018 yıllarını kapsıyor. 3 yıl süre ile uygulanacak olan Proje sayesinde üreticilerimiz için damızlık dişi materyal kaynağı yurt içinden temin edilecek. Yine Bakanlığımızca 2017 yılında uygulamaya konulan damızlık düve alım desteği kapsamında, hayvancılık sektöründeki üreticiler, kurulan bu merkezlerden alacakları gebe düvelerinin karşılığında Bakanlıkça belirlenmiş olan üst limit dâhilinde yüzde 30 hibe desteği alacak.
PROJENİN HEDEFLERİ
• Yeni kurulacak damızlık hayvan yatırımlarının desteklenmesi ile çevreye duyarlı, sürdürülebilir hayvancılığın yapılması sağlanacak.
• Ülkemizin etçi ve kombine ırklara ait damızlık dişi sığır ihtiyacı karşılanacak.
• Hayvancılığın genetik değerinin artırılması ile kısa ve orta vadede gerek et ve gerekse süt verimlerinde artış sağlanacak.
• İşletmelerin damızlık ihtiyaçlarının ithalat yerine iç piyasadan temini sağlanmış olacak.