EYLÜL-EKİM 2020 / DÜNYADA KOOPERATİFÇİLİK

Bankacılıkta ahlaki değerler açısından kooperatifler


Dr. M. Erhan EKMEN    

12.10.2020 


Toplumsal dayanışmaya finansman sağlamanın en etik yolu kredi kooperatifleridir. Sağladığı uzmanlığı ile müşterilerine ve ortaklarına hizmet vermek için insana ve çevreye saygılı, sosyal sorumluluk kapsamında ekonomik ve finansal planları teşvik etmektedirler. Kredi kooperatifleri bankalaşarak kendilerinden beklenen hizmeti çok daha etkili ve doğrudan verebilmektedirler.

Kooperatif bankaları, toplumda sosyal ekonominin temelinde yer alan başta kooperatifler olmak üzere, dernekler, sosyal girişimler ve hayır kurumlarının gelişimine katkıda bulunmakta ve onların ihtiyaçlarına ve hizmetlerin ortak üretimine uygun finansal çözümler bulmaktadırlar.
 
Ülkemizde yurdun dört bir tarafına yayılmış birer şube gibi hizmet veren Tarım Kredi Kooperatiflerimiz iştirakleri ve son zamanlarda yaygınlaşmaya başlayan zincir mağazaları ile hem çiftçimizin hem de tüketicimizin emrinde çalışmaktadır. Bu yüksek görev bilinci ile piyasalarda daha fazla etkili olabilmenin yolu artık sektörde bir kredi bankacılığının kurulmasından geçmektedir. Özellikle kırsal kalkınma yatırımlarının yönlendirilmesinde ve destekleme politikalarının uygulanmasında teknik ve sosyal amaçlı yaklaşımın belirgin şekilde birbirinden ayırılabilmesinde bu tür oluşumlar önemli rol oynayacaktır. Bu konuda hikayemizde yer alan Fransa’daki kooperatif, bizlere örnek olabilecek çeşitli faaliyetlerde bulunmaktadır. Fransa’nın Nanterre şehrinde faaliyet gösteren Kredi Kooperatifi (Crédit Coopératif), 2 bin çalışanı ve 63 bin ortağı ile bölgede önemli hizmetler vermektedir. Umarım bu hikaye kredi bankacılığında kooperatiflerin ne kadar önemli olduklarını vurgulayan bir eser olarak akıllarda yer alır.
 
Bir asır önce vatanın bütün evlatlarının birlik ve beraberlik içinde aynı safta buluştuğu büyük bir örgütlenme başarısının sonucu olan Cumhuriyetimize, bugün de aynı sevgi ve bağlılıkla sahip çıkıyoruz. Sömürgeci bütün ülkelere karşı bir zafer, ezilen ülkeler için bir başkaldırı olan şanlı Cumhuriyetimizi kuran ve bizlere emanet eden başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları ile birlikte, bugüne kadar bu vatan için hayatlarını vermiş bütün şehitlerimizi rahmetle, saygıyla ve sevgiyle anıyorum. Cumhuriyet Bayramınız Kutlu Olsun.
 
FRANSIZ KREDİ KOOPERATİFİ ETİK BANKACILIKTA ÖNCÜ
Fransa'nın önde gelen kooperatif bankalarından biri olan Kredi Kooperatifi (Crédit Coopératif), 1893 yılında kurulmuştur. Kökeni, günümüzün büyük bankacılık gruplarının yaratılmasına yol açan 19. yüzyılın sonlarındaki Sosyal Ekonomi hareketine kadar dayanmaktadır. Bu dönem sanayi devriminin ve erken küreselleşmenin getirdiği sıkıntılar nedeniyle, toplumların kooperatifler altında örgütlemesine yol açtığı zamanlardır. Bu değerler ve bu çağ, özünde “kooperatif sosyal sorumluluk felsefesine” sahip bir bankanın kurulmasına sebep olmuştur.
 
Öncelikle Kredi Kooperatifi, özellikle sosyal ekonominin farklı sektörlerindeki işletmeler, örgütler ve bireyler için geniş bir bankacılık ürün ve hizmetleri yelpazesi sunmaktadır.

Kooperatiflere yardımcı olmak ve onlarla birlikte çalışmanın yanı sıra, sürdürülebilir bir ekonomideki tüm aktörlerle yani karşılıklı iştirak kuruluşları, küçük işletmeler, ticaret birlikleri, çalışma komiteleri ile birlikte çalışmaktadır.
 
Kredi Kooperatifinin Başkanı Jean-Louis Bancel, kooperatif olarak hedefleriyle ilgili, “Bir kooperatif bankasının işinin sadece parayı transfer etmek değil, aynı zamanda bu parayı sosyal anlamda iyi kullanmak olduğunu” söylemektedir. Öncelikle sosyal amaçlı finans sağlayıcılıkta kar amacı gütmeyen öncü kuruluşlar olduklarını, güvenilir bankacılık bilgisi gerektiren ve dünya için gerekli olan mikrofinans konusunda da aynı yaklaşımda olduklarını belirtmektedir. Bir kooperatif bankasının mutlaka bir kooperatif kimliğinde olması gerektiğini, bu kapsamda dayanışmaya dayalı hareket etmeyi, sosyal ekonomideki aktörleri ve aynı zamanda daha insancıl bir toplumun inşasına katılan herkesi daha geniş bir şekilde desteklemeyi içerdiğini ifade etmektedir.
 
Kredi Kooperatifi, bankalar arası üstlendiği her döviz işleminin yüzde 0,01’lik (on binde bir) değerini bağışlayan bir mekanizma getirmiştir. Bu yolla toplanan fonlar, her yılın sonunda, kalkınma için uluslararası iş birliğinde çalışan tanınmış bir STK'ya bağışlanmakta ve böylece Birleşmiş Milletler Milenyum Hedeflerinin yerine getirilmesine yardımcı olunmaktadır.
 
Kredi Kooperatifinin Genel Müdür Yardımcısı Pierre Valentin, kooperatiflerinin böyle bir mekanizmayı gönüllü olarak uygulayan ilk banka olduğunu belirterek, bu proje ile banka olarak çeşitli katkılarda bulunduklarını söylemiştir. Bu kapsamda sponsorluk yoluyla toplumsal dayanışmada görev alan örgütlere yardımcı olduklarını ya da müşterileri ve ortakları için yapılan ticari teklifler aracılığıyla sağlanan gelirin bir kısmının sivil toplum aktörlerine tahsis edildiğini anlatmıştır. Bunun kooperatifleri için doğal bir adım olduğunu, boyutu ve önemi göz önüne alındığında, kooperatifin gelişmekte olan ülkelerde Birleşmiş Milletlerin Milenyum Hedeflerine yönelik finansmana katılmasının en iyi yolunun bu olduğunu söylemiştir. 
 
Gerçekten, Kredi Kooperatifi (Crédit Coopératif), Fransız bankacılık sektöründe öncü bir rol üstlenmiştir ve Fransa'daki en geniş etik ve dayanışma temelli bankacılık ürünleri ve yatırımlarını sunmaktadır. Yeniden finanslama, kredi limitleri, garanti planları ve finans mühendisliği gibi araçları kullanarak mikrofinans kuruluşlarına geniş destek vermektedir.

Bankacılık kooperatifler