OCAK-ŞUBAT 2021 / KAPAK KONUSU
Türkiye tarımsal hasılada Avrupa birincisi
İnsan sağlığı ve ekolojik dengeyi gözeterek yeni üretim şekilleri belirleyen Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü bitkisel üretimin sürdürülebilirliğini ve arz güvenliğini sağlamak için çok önemli çalışmalar yürütüyor. Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünün 2020 faaliyetlerini ve 2021 hedeflerini Türk Tarım Orman Dergisi’nin yeni sayısında okurlarımız için derledik.
Türkiye, 84 milyona ulaşan ülke nüfusunun besin ihtiyacını 23,1 milyon hektar alanda işlenen tarım alanı varlığı ile her geçen gün tarımsal üretimini artırarak karşılamakta. Bunun yanında ihracatta da bulunarak, tarımsal hasılada Avrupa’nın 1’nci tarım ülkesi olma özelliğini devam ettirmektedir.
Ülkemiz coğrafi konumu ve iklim yapısı itibarıyla 12 binden fazla bitkiye ev sahipliği yapan, nadir biyoçeşitliliğe sahip ülkelerden birisidir. Bakanlığımızca yürütülen çalışmalar ve üretime yönelik teşvikler ile çok sayıda tarım ürününde dünya liderliğimiz devam etmektedir.
Ülkemiz fındık, kiraz, incir, kayısı ve ayva üretiminde dünya birincisi; haşhaş, kavun, karpuz ve mercimek üretiminde dünya ikincisi; Antep fıstığı, kestane, vişne, hıyar ve ceviz üretiminde ise dünya üçüncüsüdür. Buğday unu ihracatında dünyada birinci, makarna ihracatında ikincidir. Meyve üretiminde dünyada beşinci, sebze üretiminde ise dördüncü sıradadır. Fındık, kuru kayısı, incir, kuru üzüm ve ayvada dünya ihracatında lider konumdadır.
2020’DE MISIR VE KURU FASULYEDE ÜRETİM REKORU
2020 yılında 6,5 milyon ton mısır üretimi ve 278 bin ton kuru fasulye üretimi ile Cumhuriyet tarihinin üretim rekoruna ulaşılmıştır.
Sertifikalı tohum üretimimiz 2002 yılında 145 bin ton iken bugün 8 kat artışla 1 milyon 143 bin tona çıkmıştır. Yurt içi sertifikalı tohumluk üretiminin 1 milyon 200 bin tonun üzerinde olması beklenmektedir.
TÜRKİYE DÜNYA TOHUM TİCARETİNDE SÖZ SAHİBİ
Türkiye tohumculuk sektörü kendi ihtiyacı olan tüm tohumluğu üretecek güç, yetenek ve kapasiteye sahip olmakla birlikte dünya tohum ticaretinde söz sahibidir. Ülkemizde kullanılan tohumlukların yüzde 96’sı yurt içinde üretilmektedir.
Bitkisel Üretimin Geliştirilmesi Projesi kapsamında, tarım takvimine elverişli öncelikle 24 ilimizde olmak üzere Yazlık Ekiliş Programı başlatılmıştır. Yazlık Ekiliş Programı kapsamında 24 ilde 350 bin dekar alanda yüzde 75 hibe tohum uygulaması başarıyla tamamlanmıştır. Pandemi döneminde atıl tarım arazilerini etkin kullanmak ve tarımsal hasılayı artırmak amacıyla hazine arazilerinin kullanımına yönelik pilot uygulama başlatılmıştır.
MAZOT MALİYETİNİN YÜZDE 50’Sİ DEVLETTEN
Stratejik ürünlerde mazot maliyetinin yüzde 50’si karşılanmaya devam edilmiştir. 2019 yılında 2,88 milyar TL olan mazot-gübre desteği yüzde 26 artış ile 2020 yılında 3 milyar 628 milyon TL olarak ödenmiştir. 2020 yılında ilk defa organik ve organomineral gübre kullanan üreticilerimize gübre desteğine ilave olarak dekara 10 TL destekleme ödemesi yapılmıştır.
Fark Ödemesi Desteği kapsamında, kütlü pamuk primi yüzde 37,5 artırılarak kilogram başına 1,1 liraya çıkarılmıştır. Yağlık ayçiçeği primi yüzde 25 artırılarak kilogram başına 50 kuruşa çıkarılmıştır. Dane zeytine yönelik ilk kez başlatılan fark ödemesi desteği 2020 yılında kilogram başına 15 kuruş olarak ödenmiştir.
Destekleme birim fiyatlarında en yüksek artış sertifikalı tohum kullanım desteğine yapılmıştır. Bir önceki yıla göre: buğday ve arpada yüzde 88; tritikale, yulaf ve çavdarda yüzde 166; çeltikte yüzde 100; kuru fasulye ve mercimekte yüzde 50; patates, kolza ve aspirde yüzde 25 oranlarında artış gerçekleştirilmiştir. 2020 yılında “silajlık soya” ürünü yem bitkisi desteklemesi kapsamına birim destekleme miktarı dekar alanda 100 TL olarak dâhil edilmiştir.
Mera, yaylak ve kışlaklarda geçmiş yıllarda ortalama yılda 500 bin hektar tespit yapılırken 2020 yılında 1 milyon hektar mera alanında tespit, 300 bin hektar alanda tahdit, 400 bin hektar alanda ise tahsis çalışmaları yapılmıştır. Mera ıslah ve amenajman çalışmaları kapsamında 2,4 milyon dekar alanda ıslah çalışması başlatılmıştır. 2020 yılı itibarıyla genel yem bitkisi ekiliş alanı 2,3 milyon hektar alana, kaba yem üretimi ise 69 milyon tona yükselmiştir.
Bakanlık bünyesinde arz açığı bulunan, stratejik öneme sahip ve fiyatları değişkenlik gösteren 26 ürün için kurulan “Ürün Masaları” çalışmaları kapsamında bu ürünlere ait iç ve dış piyasalardaki üretim, tüketim, fiyat ve stok durumları yakından takip edilerek üreticiyi ve tüketiciyi koruyacak gerekli her türlü tedbirin alınması sağlanmıştır.
2020 yılında tarım sanayi ve pazar entegrasyonunu sağlayarak tıbbi ve aromatik bitkilerin yetiştiriciliğinin geliştirilmesi amacıyla kümelenme çalışmaları başlatılmıştır.
Ülkemizde modern seracılığı geliştirmek amacıyla “Seracılık Altyapısı Geliştirme Projesi” hazırlanmış olup fizibilite etüt raporları çalışmaları 14 ilde (Adana, Afyonkarahisar, Aydın, Balıkesir, Bitlis, Elazığ, İzmir, Kayseri, Kütahya, Malatya, Manisa, Nevşehir, Tokat, Zonguldak) yürütülmüştür.
Bitkisel Üretimin Geliştirilmesi Projesi ile ülkemiz için stratejik öneme sahip ürünlerin üretiminde verim ve kalitenin yükseltilmesi, yeni geliştirilen verimli ve üstün özellikli çeşitlerin üretime kazandırılması, yeni yöntem, teknoloji ve kültürel uygulamaların üreticilere ulaştırılması, tarımsal mekanizasyon kullanımının artırılması; boş bırakılan, atıl durumda bulunan veya nadasa bırakılan araziler ile mevcut durumda işlemeli tarıma uygun olmayan arazilerde uygun tarımsal üretim yöntemleri kullanmak suretiyle tarımsal hasılanın artırılması amaçlanmaktadır.
Yerli Hibrit Çeşitlerinin Yaygınlaştırılması Projesi ile ülkesel tohum tedarik sistemi içerisinde yerli tohum oranının artırılması suretiyle güvenli gıda arzının sürdürülebilirliğini sağlamak ve sektörün teşvik edilerek AR-GE’ye ayrılan payın da artırılması hedeflenmektedir.
ÇAY BAHÇELERİNİN YENİLENMESİ AMAÇLANIYOR
Çay Bahçelerinin Rehabilitasyonu Projesi ile çay üretiminde verim ve kalitenin artırılması, sürdürülebilirliğin sağlanması için ekonomik ömrünü tamamlamış çay bahçelerinin yenilenmesini sağlamak üzere nitelikli klon çay fidanı üretim altyapısı oluşturulacak.
Fındık Bahçelerinin Rehabilitasyonu Projesi ile fındık üretiminde verim ve kalitenin artırılması için ekonomik ömrünü tamamlamış fındık bahçelerinin, uygun yeni dikim sistemleri ile bölgeye ve rakıma uygun, yüksek verimli, don zararına dayanıklı fındık çeşitleri ve tozlayıcılar kullanılarak yeni fındık bahçeleri tesis edilmek üzere üretim materyali altyapısının oluşturulması amaçlanmaktadır.
Seracılık Altyapısı Geliştirme Projesi ile iç-geçit bölgeler ile jeotermal sıcak su kaynağı mevcut bölgelerde arazi altyapısının seracılığa uygun hale getirilmesi, yeni modern seralar tesis ettirilerek ihtiyaç duyulan sezonlarda eksik kalan arzın karşılanması ve üretimin planlanması amaçlanmaktadır.
Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Kümelenme Projesi ile tıbbi ve aromatik bitkilerin üretiminin ve bu üretimden elde edilen yarı mamul ve mamul ürünlerin katma değer artışının sağlandığı bir kümelenme çalışması yapılarak sektörde model teşkil edecek bir yapılanma planlanmaktadır.