OCAK-ŞUBAT 2021 / BİTKİSEL ÜRETİM

Üretim ve tüketimiyle yüz güldüren kışlık sebze


Hülya OMRAK    

15.01.2021 


Kışlık sebzelerin başında gelen lahana, üretim ve tüketim rakamlarıyla da öncü ürünlerden. 2019 yılında 24 bin hektar alanda 820 bin ton üretimi yapılan lahana, aynı zamanda bir ihracat ürünü. Ülke ekonomisine sağladığı katkıyla yüz güldüren lahana, içerdiği besin değerleriyle de tam bir şifa deposu. Ülkemizde çokça üretilip tüketilen lahanayla ilgili önemli bilgileri Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Tarla ve Bahçe Bitkileri Daire Başkanı Dr. Veyis Yurtkulu’ndan aldık.

Lahana sebzesinin üretim koşulları nelerdir? Hangi toprak ve iklim koşulları bu sebzenin yetişmesi için uygundur?
Lahana grubu sebzeleri olan beyaz, kırmızı, kara ve brüksel lahanası Avrupa ülkelerinde bütün yıl boyunca, ülkemizde ise yılın bir iki ayı hariç bütün yıl boyunca pazarlanmakta ve değişik şekillerde sebze olarak tüketilmektedir. Lahana grubu sebzelerinin birçok değerlendirme şekli olup çiğ olarak tüketildiği gibi salatası, kapuskası, etli ve zeytinyağlı sarması ve turşusu yapılmaktadır. Bol miktarda B, C, E vitamini ve potasyum içeren lahanalar, kış aylarında birçok eve sağlık getirmektedir.
 
Lahanaların yetiştiriciliğinde iklim etmenlerinden sıcaklığın büyük rolü vardır. Çiçeklenmeleri için bir süre düşük sıcaklığa maruz kalmaları gerekir. Bu gereksinmeleri karşılanmazsa sürekli vegetatif devrede kalır. Serin iklim sebzesi olan lahanagillerde en kaliteli üretim sonbahar-kış döneminde gerçekleştirilir. Avrupa ülkelerinde bütün yıl boyunca yetiştirilen lahanalar ülkemizde genellikle kışlık olarak yetiştirilirler. 
Baş lahanalar diğer lahana grubu sebzeler gibi serin iklimden hoşlandığından en uygun sıcaklık 15–20 santigrad derece arasıdır. Büyüme 25 santigrad derecede engellenmekte, küçük başlı meyveler meydana gelmektedir. Geçci çeşitler –10 santigrad derece sıcaklıklara da toleranslıdırlar.
 
Toprak istekleri bakımından seçici değildir. Ancak toprağın su tutma kapasitesi iyi olmalıdır. pH’sı 6-6,5 olan, organik maddece zengin nemli, tınlı, kumlu-tınlı, topraklarda başarılı sonuç alınır. Özellikle tuzlu topraklarda yetiştiricilik yapmaktan kaçınılmalıdır. Lahanalar tuza dayanıklıdır, fakat tuzlu topraklarda yetiştirilen lahanaların yaprak kaliteleri bozuk olur. Lahana bitkileri üst üste aynı toprakta yetiştirilmemelidir. Mutlaka münavebe yapılmalıdır. Geniş ve bol miktarda yapraklara sahip olan lahanalar yetiştirildikleri yerin besin maddelerince zengin olmasını isterler.

Haber Görseli

TÜRKİYE LAHANA GRUBU YETERLİLİĞİ YÜZDE 101,2
Türkiye’nin lahana potansiyeli nasıl? En çok hangi bölgelerde üretim yapılmakta?
Beyaz ve kırmızı baş lahanalar ülkemizde, özellikle Karadeniz Bölgesi’nde yoğun bir şekilde yetiştirilen ve severek tüketilen bir sebzedir.
 
Ülkemizde 2019 yılında 24 bin hektar alanda 820 bin ton lahana grubu sebze üretimi gerçekleşmiştir. En fazla lahana üretimi yapılan ilimiz yüzde 27 pay ile Samsun olup bu ilimizi Niğde, Bursa, Mersin ve Antalya takip etmektedir.
 
2018 - 2019 piyasa döneminde ülkemiz lahana grubu yeterliliğimiz yüzde 101,2, tüketimimiz 663 bin ton, kişi başı tüketimimiz ise 8,1 kilogram olarak gerçekleşmiştir.
 
10 BİN 180 ÇİFTÇİ LAHANA ÜRETİYOR
Türkiye’de lahana üretimi ne zaman yapılıyor, çiftçi lahana üretimi konusunda hevesli mi? Lahana yetiştiriciliğiyle ilgili Türk çiftçisi yeterince bilgi sahibi mi?
Serin iklim sebzesi olan baş lahanalar, sonbahar (başlangıcı) ile ilkbahar (sonu) arasındaki serin dönemde yetiştirilir. Serin mevsimi sevdiklerinden, nemli yaylalar, deniz, göl ve nehir kıyısı bölgeler ideal yetiştirme alanlarıdır. Yaz döneminde yetiştirilen erkenci çeşitler bulunmasına karşılık bu dönemdeki yüksek sıcaklıklar kaliteyi bozduğundan ve yazlık sebzelerin yoğun üretildiği bir dönem olduğu için bu dönemde yetiştiricilik yapılmamaktadır.
 
Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı lahana üretici sayısı her yıl artış göstermektedir; 2005 yılında 2 bin 638 iken, 2019 yılında 10 bin 180’e ulaşmıştır. Aynı zamanda orantılı olarak ekim alanı ve üretim miktarında da artış olduğundan, üreticilerin istikrarlı bir şekilde üretim yaptığı ve vazgeçmediği anlaşılmaktadır.
 
İHRACAT DEĞERİ YÜKSEK BİR ÜRÜN
Verim ve sağladığı gelir açısından lahana, Türk çiftçisini mutlu eden bir ürün mü? Lahana ihracatla ülke ekonomisine katkı sağlıyor mu?
Lahana ürününde bir üretici ortalama dekar başına 3 bin 423 kilogram ürün almaktadır. Kilogram başına maliyet 0,86 TL olup üretilen lahana satış fiyatı dekara 2,17 TL’dir.
 
Tablodan da anlaşıldığı üzere, ülkemiz lahana ürününde ihracatçı ülke konumundadır. Özellikle 2019 yılında ihracat miktarımız yüksek olmasından kaynaklı olarak, ithalat verisi “geri dönen eşya” kapsamında olduğu anlaşılmaktadır. Ülkemizde lahana ürününde 2018 - 2019 yılları piyasa döneminde yeterlilik oranı yüzde 101,2 olduğundan, ürün bazında ithalata ihtiyaç duyulmamaktadır.
 
Tarım ve Orman Bakanlığı lahana üreticisine ne gibi destekler sağlıyor?
Lahana üreticilerimiz; Mazot Gübre Desteği, Organik ve İyi Tarım Uygulamaları Destekleri, Katı Organik-Organomineral Gübre Desteği ve Küçük Aile İşletme Desteğinin yanında belirli üst limite kadar yüzde 50, yüzde 25 faiz indirimli yatırım ve işletme kredilerinden ve Kırsal Kalkınma Yatırım Destekleri kapsamında yüzde 50 hibe teşviklerinden yararlanabilmektedir.

Lahana kışlıksebze