TEMMUZ-AĞUSTOS 2021 / RÖPORTAJ
Sahipli tüm köpek ve kedilere mikroçip uygulanacak
Evcil hayvanları sokağa terk edilmekten kurtaracak zorunlu mikroçip uygulaması için süre daralıyor. Uygulamanın amacı nedir, nerede yapılabilir, hangi bilgileri içeriyor, hayvanlara zararı var mı, başvuru süresi ne zaman sona eriyor gibi hayvan sahiplerinin sorularını Gıda ve Kontrol Genel Müdürü Harun Seçkin’e yönelttik.
Kedi, Köpek ve Gelinciklerin Kimliklendirilmesi ve Kayıt Altına Alınmasına Dair Yönetmelik 26 Şubat 2018 tarihinde yayımlandı. Ancak kayıt sisteminin hazırlanması ve hayvan sahiplerinin sıkıntı yaşamaması için yaklaşık iki yıllık bir geçiş süreci sonunda uygulamaya geçildi. Bu uygulamanın amacını okurlarımız için ana başlıklar şeklinde açıklar mısınız?
Bu yönetmelik ile öncelikle, evcil hayvanların hastalıklarının daha etkin kontrolünü sağlamayı amaçlıyoruz. Sahipli köpek, kedi ve gelinciklerin kimliklendirilerek elektronik ortam da dâhil olmak üzere kayıtlarının düzenli tutulması ile ilgili usul ve esasları düzenleyerek bu önemli adımı atmış olduk.
Diğer yandan sahipli ev hayvanların kayıt altına alınması, TBMM gündeminde de olan Hayvan Hakları Yasası'nın uygulanmasına da temel teşkil edecek. Sokağa terk edilen veya kaybolan hayvanların sahiplerine kolaylıkla ulaşılacak.
Diğer yandan kuduz hastalığının kontrol altına alınması uygulamanın en önemli amaçlarından biri. Kuduz hastalığının yanı sıra hayvanın geçmişine ait tüm hastalıkları ile uygulanan aşıları ve tedavileri kayıt altına almış olacağız.
Hangi hayvanları kapsayacak? Tavşanlar, kuşlar diğer evcil hayvanlar da sonradan bu uygulamaya dahil edilecek mi? Gelincik evcil hayvan kategorisinde beslenen bir hayvan mı?
Bu yönetmelik şu anda, köpek, kedi ve gelincikleri kapsıyor. Sahipli köpeklerin bu yıldan itibaren, sahipli kedi ve gelinciklerin ise 2022 yılından itibaren bireysel olarak kimliklendirilerek kayıt altına alınması zorunlu hale getirildi. Ancak kedi ve gelincikler de bu yıldan itibaren gönüllü olarak kayıt altına alınabilecekler.
Tavşanların, kuşların ve diğer evcil hayvanların bu uygulamaya dahil edilmesi düşünülmüyor. Dünyada ve Avrupa Birliği ülkelerinde gelincik evcil hayvan olarak beslenmektedir. Ülkemizde de azda olsa gelincik beslendiği için kimliklendirilerek kayıt altına alınması amacıyla yönetmeliğe dahil edildi.
ÇOBAN KÖPEKLERİ DE DAHİL
Çoban köpekleri ya da kırsalda beslenen kedi ve köpek sahipleri bu uygulamayı yaptırmak zorunda mı?
Çoban köpekleri ve kırsalda beslenen kedi ve köpek sahipleri de dahil tüm evcil hayvanları kayıt altına almayı amaçlıyoruz. Bu nedenle sahipli olan tüm köpek ve kediler dahil olmak üzere, tüm köpek sahipleri 1 Ocak 2021 tarihinden, tüm kedi ve gelincik sahipleri de 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren bir yıl içinde hayvanlarına mikroçip uygulatmak ve kayıt altına aldırmakla yükümlüler.
SADECE KAYIT NUMARASI İÇERİYOR
Mikroçip uygulanacak hayvanlar için herhangi bir ön şart aranıyor mu? Uygulamanın süreçleri neler? Mikroçip ve pasaport hangi bilgileri içerecek bilgi verir misiniz?
Mikroçip uygulanmasında herhangi bir ön şart aranmıyor, tüm sahipli kedi, köpek ve gelincik sahipleri Yönetmeliğin ekinde bulunan beyannameyi doldurarak il/ilçe müdürlüklerimize ya da serbest veteriner hekimlere başvurada bulunarak ev hayvanlarını kayıt altına aldırabilecekler.
Mikroçip sadece uluslararası standartta 15 haneli bir tanımlama numarası içeriyor. Söz konusu tanımlama numarasıyla birlikte hayvanlara ait tüm bilgiler (sahibi, türü, ırkı, cinsiyeti, rengi, doğum tarihi vb.) Bakanlığımızca oluşturulan ve kullanıma açılan Ev Hayvanı Kayıt Sistemi (PETVET)’ne kaydedilecek. Yine uluslararası standartlarda hazırlanan ev hayvanı pasaportunda da ev hayvanlarına ait tüm bilgiler (tür, ırk, cinsiyet, renk, doğum tarihi vb.), hayvan sahiplerine ait bilgiler (ad-soyad, adres, iletişim bilgileri vb.) ile hayvanlara uygulanan aşı, ilaç ve tedavi bilgileri bulunacak.
Haber Görseli
Harun SEÇKİN
Gıda ve Kontrol Genel Müdürü
KAYIP HAYVANLAR SAHİBİNE KAVUŞTURULACAK
Örneğin mikroçip takılı olan hayvanı bulan vatandaş ne yapacak, bu bilgilerin okunması nasıl gerçekleşecek?
Evcil hayvanlar, mikroçip sayesinde sahibinin kimlik ve adres bilgileriyle eşleştiriliyor. Mikroçip üzerinde sadece “tanımlama” numarası bulunuyor ve mikroçip okuyucular tarafından okutularak, bu numaraya tanımlanmış olan bilgilere PETVET kayıt sistemi üzerinden ulaşılıyor. Dolayısıyla terkedilmiş veya kaybolmuş olan hayvanlar, en yakın il/ilçe müdürlükleri ya da serbest veteriner hekimlere götürülerek hayvan sahibi tespit edilebilecek. Böylece kayıp hayvanlar sahibine kavuşturulacak.
Mikroçipteki bilgilerin güncellenmesi nasıl olacak, Mikroçipin yenilenmesi gerekecek mi?
Önceden uygulanmış olan mikroçipler Bakanlığımızca belirlenen standartlara uygun ise sisteme tanıtılıp, kaydedildikten sonra yeni pasaport düzenlenecek. Hayvanların bilgilerinde her hangi bir değişiklik olması veya sahibinin değişmesi durumunda il/ilçe müdürlükleri tarafından değişiklikler sistem üzerinden yapılacak. Mikroçiplerin yenilenmesine gerek duyulmayacak.
Çiplerle ilgili bir takım komplo teorileri var biliyorsunuz. Bu hayvanın izlenmesi, kayıt yapma gibi iddialar bu konuda neler söylersiniz? Hayvan severler bu uygulamayı nasıl karşıladılar?
Mikroçip basit bir şekilde enjeksiyon tarzında, yani bir operasyon değil. Normal aşı uygulamasından hiçbir farkı yok aslında. Hayvanın boynunun sol tarafında kulağa yakın kısmına veya iki kürek kemiği arasına deri altına yerleştiriliyor. Deri altı uygulanan mikroçip pasif radyo dalgaları ile çalışıyor. Sürekli aktif değil. Herhangi bir mikroçip okuyucu ile radyo dalgası gönderildiğinde gönderilen radyo dalgasını yansıtarak çalışıyor. Hayvana herhangi bir zararı yok.
Ayrıca mikroçipler sadece kayıt yapılacak olan “mikroçip tanımlama numarası”ndan başka bir bilgi içermiyor. Uygulanan mikroçipler sadece hayvanların bireysel olarak tanımlanması amacıyla uygulanmakta olup, uzaktan veya uydudan izlenmesi gibi bir durum söz konusu değil. Sadece mikroçipler okuyucular tarafından okutulduğunda sistemde kayıtlı hayvan bilgilerine, sistem üzerinden ulaşılacak.
Özellikle sokağa terkedilen hayvanların sahiplerine kolaylıkla ulaşılabilecek olması nedeniyle, hayvan severler tarafından olumlu olarak karşılandı. Uygulama sayesinde ev hayvanlarını sokağa terk edenlere kolaylıkla ulaşılacak ve idari yaptırım uygulanabilecek. Bu yaptırım TBMM gündeminde olan Hayvan Hakları Yasası'yla belirlenecek.
Sahipsiz hayvanlar kayıt altına alınıyor mu? Hayvan severler sahipsiz bir hayvanı nasıl sahiplenecek?
Ülkemizde sahipsiz hayvanlar 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu kapsamında kayıt altına alınmaktadır. Sahipsiz hayvanların, hayvan barınakları tarafından gerçek veya tüzel kişiliklere verilerek sahiplendirilmesi durumunda, hayvanın sağlık karnesiyle sahiplendirme tarihinden itibaren en geç 60 gün içinde il veya ilçe müdürlüklerine başvurulacak. Resmi veteriner hekim tarafından hayvan için yeni pasaport düzenlenecek ve veri tabanına kaydedilecek.
Bakanlığımız ile Türk Veteriner Hekimler Birliği arasında bir protokol yapıldığını biliyoruz. Bu protokol serbest ve resmi tüm veteriner hekimleri kapsıyor mu?
Mikroçip uygulaması Bakanlık bünyesinde çalışan veteriner hekimler veya onların gözetiminde veteriner sağlık teknikeri/teknisyenleri tarafından yapılabilecek. Ayrıca Bakanlık ile Türk Veteriner Hekimleri Birliği arasında imzalanan protokol çerçevesinde serbest veteriner hekimler tarafından da yapılabilecek.
HER YAŞTAN KÖPEKLER İÇİN SÜRE YIL SONUNDA BİTİYOR
Hayvan sahiplerine ne söyleyebiliriz bu yasal süre ne zaman sona eriyor, yaptırımları neler?
Her yaştan hayvanların kayıt altına alınması için yasal süre sahipli köpekler için bu yılın sonunda yani 31 Aralık 2021 tarihinde, sahipli kedi ve gelincikler için 31 Aralık 2022 tarihinde sona eriyor. Bu tarihlerden sonra doğan hayvanlar için, ev hayvanı sahiplerinin hayvanların doğumlarını takiben 3 ay içerisinde beyanname doldurup, başvuru yaparak kimliklendirme ve kayıt işlemlerini yaptırmaları gerekiyor.
Ev hayvanları kimliklendirme ve kayıt altına alma çalışmalarının kontrolleri Bakanlığımız tarafından yapılacak. Yönetmelik kapsamında ev hayvanlarını kimliklendirmeyen ve kayıt altına aldırmayan, sahip değişikliklerini, kayıp ve ölüm halini bildirmeyen, bakım ve beslenmesini yapmayan ve söz konusu hayvanları terk eden ev hayvanı sahipleriyle ilgili kanunlarda geçen yaptırımlar uygulanacak. Yine bunların kimliklendirilmesinde kullanılması gereken malzemeleri kullanmayanlara ve kayıtlarında tahrifat yapanlara, ev hayvanlarını kimliklendirmiş fakat kayıt işlemini gerçekleştirmemiş serbest veteriner hekimlere, aynı kanunlar çerçevesinde yaptırımlar uygulanacak.
Evcil hayvanlara mikroçip uygulanması hakkında görüşlerini sorduğumuz Hayvan Hakları Federasyonu (HAYTAP) Yönetim Kurulu Başkanı Av. Ahmet Kemal Şenpolat, bu uygulamanın hayvanların kayıt altına alınması bakımından faydalı olacağını söyledi.
Bana gazetecilerden en fazla sorulan soru “Türkiye’de kaç adet sokak hayvanı var?” Maalesef bu sorunun cevabını veremiyoruz. Çünkü sokak hayvanlarının envanteri yok. Örneğin İskandinav ülkelerinde ağaçları bile tane tane sayıp, numaralandırıp tespit ediyorlar. Elde envanter olmayınca sorunu nasıl çözeceksiniz, nasıl mali kaynak yaratacaksınız? Nasıl bütçe oluşturup kaç personel istihdam edeceksiniz? İnsanlar gelişi güzel hayvan alıp terkettiğinde hayvanın dili olmadığına göre kime nasıl ceza keseceksiniz? Hatta daha önceden geçirdiği hastalıkları aşıları nasıl anlayacaksınız? Hayvanların sorununu çözebilmek için en azından sayı olarak kaç adet olduklarını, yılda ne kadarının petshoplardan resmi olarak satıldığını, kontrolsüz olarak üretildiklerini nasıl tespit edebilirsiniz? Yurda kaçak giren hayvanları ve onlardan üreyebilecek hayvanları nasıl sisteme dahil edebilirsiniz?
Oysa envanterini bilsen önünde on yıl içinde sorunları çözebilecek bir program ve proje üretebilirsin. Hayvan Hakları Yasası değişikliğinde istediğim temel maddelerden birisi de kesinlikle mikroçip olayıdır. Evcil hayvanlara mikroçip uygulaması hayvanların kayıt altına alınması bakımından faydalı olacaktır. Köpek ve kediler dahil olmak üzere daha sonra at, eşek ve benzeri tüm hayvanların mikroçiplenmesi doğru bir uygulama olur. Hayvanların tamamı için zor bir süreç ama bir yerden başlamak lazım.