Domates hemen hemen her öğünde çiğ ya da pişmiş olarak çokça tüketilen bir meyve. Domatesin besin değerinden söz edebilir misiniz?
Domates, botanik olarak meyve olarak tanımlanır aslında, fakat tüketimi ve yemeklerde kullanımı sebze gibidir. Domatesin en önemli özelliği likopen adını verdiğimiz antioksidan özellikteki maddedir. Likopen’in kalp hastalıkları ve kanser riskini azaltıcı etkisini gösteren pek çok bilimsel yayın mevcuttur. Domates aynı zamanda yüksek oranda C vitamini, folat ve K vitamini içerir. Domatesin 100 gramı 18 kaloridir. Yine domates 100 gramında 0,9 protein, 3,9 karbonhidrat, 2,6 şeker, 1,2 gram lif ve 0,2 gram yağ içerir.
Domates tüketmek günlük C vitamini ihtiyacının üçte birini karşılayabilir. Normal doku gelişimi ve hücre fonksiyonları için gerekli olan folat aynı zamanda gebeler için oldukça önemli bir vitamindir. Yine domatesin içerdiği potasyum kan basıncını kontrol etmede ve kalp sağlığını korumada oldukça önemlidir. Domates göz sağlığı için gerekli beta karoten de içermektedir.
DOMATES SOSLARI VE İÇECEKLER LİKOPEN İHTİYACIMIZIN ÇOĞUNU KARŞILIYOR
Domatesi tüketirken nelere dikkat etmeliyiz? Mesela kabuklarını soymak gerekli midir? Çiğ yerine hafif pişirmek mi daha iyidir?
Domates diğer meyvelerden farklıdır. Şöyle ki diğer meyve sebzeler pişirildiğinde vitamin içeriklerinde azalma olur. Domatesin içerdiği C vitamini azalabilir ancak likopen pişirmekle daha da aktif hale gelmektedir. Antioksidan gücü azalmamaktadır. Hele bir de saf zeytinyağı ve sarımsakla antioksidan gücü ve vücut için yararı daha da artmaktadır. Pişirdikten sonra üzerine eklenecek sızma zeytinyağı domatesteki likopenin kana geçen miktarını artırırken, zeytinyağındaki E vitamini ile de kansere karşı ekstra koruma sağlayacaktır. Domatesin kabuğunda karotenler daha fazladır. Likopen ve beta karoten içeriği kabukta daha fazladır. Domates sosları ve domatesten yapılmış içecek ve diğer ürünler günlük likopen ihtiyacının yüzde 80’ini karşılayabilmektedir. Pişmiş domates ürünlerinde likopen çiğ domatese göre daha fazladır.
Göz sağlığından bağırsağa, ciltten kalp sağlığına kadar domatesin fayda sağladığı söyleniyor. Domatesin sağlığımıza faydaları nelerdir?
Yukarıda da daha önce vurguladığım gibi domatesin içindeki folat normal doku gelişimi ve hücre fonksiyonları için gerekli. Yine domates kalp sağlığını korumada oldukça önemlidir.
Domates göz sağlığı için gerekli beta karoten içermektedir. Yine içerdiği likopen sayesinde prostat hastalıklarında koruyucu ve iyileştirici özelliği bulunmaktadır. Özellikle erkeklerin belli bir yaştan sonra kullanmaya dikkat etmeleri sağlıkları açısından destekleyici öneme sahiptir.
Kalorisi düşük olması nedeniyle domatesin sağlıklı bir diyetteki yeri ne olmalıdır? Diyet yapanlar bolca domates tüketebilir mi?
Domatesin lif içeriği fazla şeker içeriği düşüktür. Ancak mide şikayeti olanlar çiğ tüketmekte zorlanabilir. Böyle durumlarda pişmiş ve kabuğu soyulmuş şekilde tüketilebilir. Diyet yapanlar diğer yeşil sebzelerle birlikte abartmadan domates de yiyebilir tabii. Salatalarla proteinleri dengeleyip basit şekerlerden kaçınmak diyet yapanlarda önemlidir. Diyet yaparken vitamin eksikliği yaşamamak için bol sebze ve öğünlerde domates tüketimi önemlidir. Tabii mevsiminde olmak şartıyla.
VİTAMİN DEPOSU DOMATES SUYU
Normalde meyvelerin suyu yerine kendisini yiyin der birçok uzman. Domates suyu için de bu geçerli midir? Domates suyunun faydaları nelerdir?
Domatesin hem kendisini hem suyunu tüketmek açısından bir sıkıntı bulunmamaktadır. Ayrıca domatesin olduğu gibi domates suyunun da birçok faydası var.
250 ml yani bir bardak domates suyu 41 kaloridir. Bir bardak domates suyu günlük A vitamini ihtiyacımızın yüzde 22’sini, C vitamininin yüzde 74’ünü, K vitaminin yüzde 7’sini, B1 vitaminin yüzde 8’ini, B3 vitaminin yüzde 8’ini, folatın yüzde 12’sini, potasyumun ise yüzde 16’sını karşılar.
PİŞMİŞ DOMATES PROSTAT KANSERİNE KARŞI KORUYUCU
Çiğ domatese göre salça, ketçap, konserve gibi ürünler likopen açısından daha mı zengindir? Domates yiyerek likopen ihtiyacımızın tamamını karşılayabilir miyiz?
Likopen içeriği pişmiş domateste daha fazla bulunmaktadır. Domatesten en yüksek düzeyde faydalanmak için okuyucularımızın bolca tüketmesini öneriyorum. Birçok bilimsel çalışmada domatesin kansere karşı koruyucu olduğu da ispatlandı. Keza bizim de yapmış olduğumuz bir çalışmada domatesin prostat kanserinde koruyucu etkileri saptandı.
Domatesin 100 gramında :
18 kalori
0,9 protein
3,9 karbonhidrat
2,6 şeker
1,2 gram lif
0,2 gram yağ vardır.