TEMMUZ-AĞUSTOS 2021 / GÜNDEM
Kurbanlığınıza ait bilgileri mobil cihazınızla sorgulayın
Bu yıl Kurban Bayramı’nı 20-23 Temmuz tarihlerinde kutlayacağız. Kurban ibadetinin yerine getirilmesi kadar, bu ibadetin doğru yerine getirilmesi de elbette çok önemli. Bu vesileyle kurban alırken, keserken ve kurban etlerini muhafaza ederken nelere dikkat edilmesi gerektiğine ilişkin bilgileri Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğünden derledik. Yine ülkemizdeki büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığına ilişkin veriler ile kurbanlık hayvan kesimi rakamlarını Hayvancılık Genel Müdürlüğünden aldığımız bilgilerle hazırladık.
Hayvanların kurban edilebilmesi için koyun ve keçinin bir, sığır ve mandanın iki, devenin ise beş yaşını doldurmuş olması gerekli. Ancak altı ayını tamamlayan koyunun bir yaşını doldurmuş görünümünde olması halinde kurban edilebilir. Kurbanlık olarak kesilecek büyükbaş ve küçükbaş hayvanların küpesinin olup olmadığı mutlaka kontrol edilmeli. Çok zayıf, gebe ya da yeni doğum yapmış hayvanların alınmaması gerekiyor. Hayvanın kılları düzgün ve parlak, bakışları ve dış görünümü canlı olmalı. Yüksek ateş, salya ve göz akıntısı olmamalı. Pis kokulu ishal ve burun akıntısı olmamalı. Öksürük ve nefes darlığı olmamalı, çevreye karşı aşırı tepkili veya çok duyarsız olmamalı. Yara, şişlik ve ödem olmamalı. Cinsiyet organları ve memede kötü kokulu akıntısı bulunmamalı.
Kurban edilecek hayvanın, sağlıklı, azaları tam ve besili olması, hem ibadet açısından hem de sağlık bakımından önem arz ediyor. Bu nedenle, kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bir veya iki gözü kör, boynuzlarının biri veya ikisi kökünden kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memelerinin yarısı kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlardan kurban olamayacağı belirtiliyor. Ancak, hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, şaşı, topal, bir kulağı delik veya yırtılmış olması, memelerinin bir kısmının olmaması, kurban edilmesine mani teşkil etmiyor.
SAĞLIKLI HAYVAN ÖZELLİKLERİ
Sağlıklı hayvanların belirgin özellikleri var. Besili sığırlarda gövde her yönden dolgun görünümde, butlar yuvarlak, omuzlar geniş, vücut çıkıntıları belirsiz, deri yumuşak ve elastiki, bakışları canlı, kıllar ince ve parlaktır. Ayrıca, göz, burun, ağız, meme ve arkasında anormal akıntılar, bacak ve ayaklarında topallık, deri ve memelerinde hastalık belirtisi şişkinlik, renk değişimi ve yara bulunmaz. Hayvan varlığının devamı açısından öncelikle erkek hayvanlar kurban olarak tercih edilmelidir.
KURBANLIKLARIN SEVKİNDE SAĞLIK RAPORU ZORUNLU
Büyükbaş hayvanların il içi sevklerinde kulak küpelerinin ve pasaportlarının, iller arası sevklerinde ise bunlara ilaveten veteriner sağlık raporunun bulunması zorunludur. Küçükbaş hayvanların il içi sevklerinde kulak küpelerinin ve nakil belgesinin, iller arası sevklerinde ise bunlara ilaveten veteriner sağlık raporunun bulunması zorunludur.
İstanbul iline 5 Temmuz 2021 tarihinden itibaren kurbanlık hayvan girişine izin verilecektir. Anadolu’da bulunan illerden Trakya’ya sevk edilecek kurbanlık hayvanlar için veteriner sağlık raporu düzenlenirken aşağıda belirtilen şartların yerine getirilmesi gerekmektedir: “Hayvanlarda sevk günü şap hastalığı belirtisi bulunmamalıdır. Hayvanlar doğumlarından itibaren işletme değiştirmemiş olmalı veya en az 3 aydır halen bulundukları işletmede barındırılmış olmalıdır. İşletmenin 10 km çevresinde de en az 3 aydır şap hastalığı görülmemiş olmalıdır. Hayvanlar sevk öncesinde 30 gün süre ile bir işletmede izole edilmeli, bu süre sonunda bütün hayvanlar şap virüsü varlığı yönünden teste tabi tutulmalı ve sonuçları negatif olarak bulunmuş olmalıdır. Ayrıca bu süre zarfında bu işletmenin 10 km çevresinde şap hastalığı çıkmamış olmalıdır.”
ÜÇ AYRI MOBİL SORGULAMA SİSTEMİ HİZMETTE
Vatandaşların kurbanlık alırken birçok kanaldan kurbanlık hayvanların tür, ırk, cinsiyet ve yaş bilgilerini küpe numarası ile sorgulayabilmeleri mümkün. Bunlardan biri de geçtiğimiz yıl uygulamaya konulan “TÜRKVET” isimli mobil uygulama. Bu uygulamanın yanı sıra “Küpe Sorgulama”, ”HaySag” gibi mobil uygulamaları ile https://hayvanbilgi.tarim.gov.tr/ web sayfasından da bu bilgiler sorgulanabiliyor. Her yıl kurbanlık hayvanların taşıması gereken özellikler, kurbanlık hayvan alırken, keserken ve kurban etinin muhafazasında dikkat edilmesi gereken hususların yer aldığı “Kurban Rehberi” ile mobil uygulamalar hakkında vatandaşlarımızın bilgilendirilmesi amacıyla hazırlanan “Kurban Afişi” illere dağıtılmaktadır. “Kurban Rehberi” Bakanlığımız web sayfasında da yayınlanmakta olup, buradan daha detaylı bilgiye ulaşılabilmektedir.
KESİM SIRASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Kurbanlık hayvanların, Bakanlığımızdan Şartlı Onay/Onay Belgesi almış kesimhaneler ile Kurban Hizmetleri Komisyonlarının belirlediği kesim yerlerinde kesilmesi gerekiyor. Cadde, sokak ve park gibi kamusal alanlarda kurbanlık hayvan kesimleri yapılamaz. Usulüne göre bir kesim yapmış olmak için hayvanın yemek ve nefes borularıyla, iki atardamarından en az birinin kesilmesi gerekiyor. Çevre temizliği için de gerekli tedbirler alınmalıdır. Kurban edilecek hayvana acı çektirilmemeli ve eziyet edilmemelidir. Bu nedenle hayvanlar kasaplar ve eğitim görmüş kişiler tarafından kesilmeli, kesim işlemi süratli bir şekilde yerine getirilmeli, hayvana ıstırap verilmemelidir. Kurbanlık hayvan kesiminde kullanılacak bıçaklar yeterince keskin olmalıdır. Çenenin hemen arkasından gırtlak gövde tarafında kalacak şekilde her iki şah damarı kesildikten sonra kanın yeterince akması beklenmeli, kan tam akmadan omurilik kesilmemeli, imkân varsa hayvan arka bacaklarından askıya alınmalı kanın iyice akması sağlanmalıdır. Aynı şekilde, hayvanların bir diğerinin kesimini görecek şekilde yan yana bulundurulmamalarına azami özen gösterilmelidir.
Derinin yüzülmesi sırasında derinin dış kısmı ile etin teması önlenmelidir. İşkembe ve bağırsaklar; et kalitesini olumsuz etkilememesi, mikropların bulaşmasını ve gelişmesini önlemek için geciktirilmeden çıkarılmalıdır. İç organların çıkarılması sırasında işkembe ve bağırsak içeriğinin ete bulaşması önlenmelidir. İçerikleri kesim yerinden ayrı bir yerde poşet, çöp bidonu, konteynır veya çukurlara boşaltılmalı, çevre kirletilmemelidir. Kesilen hayvanlara ait hastalıklı organlar, kesim sırasında oluşan atıklar, kist hidatik riskine karşı karaciğerler ve akciğerler kesinlikle evcil ve yabani hayvanlara verilmemelidir.
Anormal görünüşe sahip, normalden büyük, kokulu ve iltihaplı, su keseleri ve şişkinlikleri bulunan iç organlar ile kokulu ve iltihaplı, kanı pıhtılaşmayan etler mutlaka veteriner hekime muayene ettirilmelidir.
Kesilen kurbanlık hayvanların kulak küpeleri en yakın İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğüne teslim edilmelidir.
ETLER NASIL MUHAFAZA EDİLMELİ?
Kurbanlık hayvanlardan elde edilen etler için soğutma işlemi vakit geçirilmeden başlatılmalıdır. Sakatatlar 3°C’ye, diğer etler 7°C veya daha düşük sıcaklıklarda soğutulmalı ve bu sıcaklıklarda muhafaza edilmelidir. Taze etler buzdolabında bir hafta bozulmadan tazeliğini muhafaza eder. Uygun büyüklüklerde ambalajlanıp buzlukta bir ay, şoklandıktan sonra -18 °C’de 6 ay saklanabilir. Etlerin diğer bir saklama şekli de kavurma yapmaktır. Kavurma yapılan etler uygun şartlarda bir yıl saklanabilir. Etlerin daha uzun süre saklanması bozulmaya, besleyici değerinin azalmasına, lezzet ve aroma kaybına neden olur. İşkembe ve bağırsaklar çok iyi temizlendikten sonra değerlendirilmelidir. Temizlik için sağlığa zararlı kimyasal maddeler kullanılmamalıdır. Sakatat çok çabuk bozulduğu için kısa sürede tüketilmelidir.
HAYVAN VARLIĞINDA ARTIŞ SÜRÜYOR
Hayvancılık Genel Müdürlüğünden derlediğimiz bilgilere göre, hayvan varlığımızda son 18 yılda yapılan atılımlarla Avrupa ve dünyadaki birçok ülkeden hızlı gelişme sağlandı. Büyükbaş hayvan varlığı yüzde 173 artışla 18,1 milyon başa, küçükbaş hayvan varlığı yüzde 69,2 artışla 54,1 milyon başa ulaştı. Sadece son iki yılda büyükbaş hayvan varlığı yüzde 5,4, küçükbaş hayvan varlığı yüzde 17,3 arttı. Ülkemiz Avrupa’da küçükbaş hayvan varlığında 1’inci, büyükbaş hayvan varlığında 2’nci sırada yer almaktadır.
Hayvancılık Genel Müdürlüğünün, büyükbaş hayvancılık politikaları doğrultusunda uyguladığı proje ve destekleme programları, mevcut büyükbaş hayvan varlığından daha fazla verim elde edilmesine yönelik uygulanıyor. Bu kapsamda büyükbaş hayvancılıkta uygulanan buzağı desteğine 2019 yılından itibaren döl verimi şartları uygulanmaya başladı. Damızlık büyükbaş hayvanlardan daha fazla buzağı elde etmek amacıyla uygulanan buzağı ölümlerinin azaltılması çalışmaları ve döl verim kayıplarının azaltılmasına yönelik çalışmalar sonuçlarını vermiş ve geçtiğimiz yıllarda mevcut damızlıklarımızdan yıllık 250 bin ilave buzağı alınmış durumda.
Yine büyükbaş hayvancılıkta uygulanan besilik erkek sığır desteklemelerinde performansa dayalı destekleme modeliyle son iki yılda karkas ortalaması yüzde 8 arttırılarak 296 kg’a çıkarıldı. Bu yıl karkas veriminin 300 kg’ın üzerine ulaşılacağı öngörülmekte olup, ortalama karkas veriminin 320 kg’a kadar çıkartılması hedefleniyor.
Bakanlık tarafından uygulanmaya başlayan “Etçi ve Kombine Irkların Suni Tohumlama Uygulamalarıyla Yaygınlaştırılması Projesi”ni 42 il devam ettirerek etçi ve kombine ırklardan 1,7 milyon buzağı elde edilmesi planlanıyor. Yine 2021 yılında 81 ilde uygulanacak “Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvancılık İşletmelerine Yönelik Yatırımların Desteklenmesi Projesi” ile makine-ekipman alımı, hayvansal üretimde verimlilik ile kalitenin artırılması ve modern hayvancılık işletmelerine dönüştürülmesi için yapılacak yatırımlara yüzde 50 hibe desteği verilecek.
5 MİLYON KURBANLIK HAZIR
2020 yılında Kurban Bayramı nedeniyle kesilen hayvan sayısı toplamda 60 bin baş arttı ve 2,8 milyon küçükbaş, 960 bin büyükbaş hayvan olmak üzere toplamda 3 milyon 774 bin baş hayvan kesildi.
2021 yılında 3,7 milyon küçükbaş, 1 milyon 350 bin büyükbaş olmak üzere toplamda 5 milyon kurbanlık hayvan bulunuyor. Bu kapsamda 2021 yılı Kurban Bayramı için geçen sene kesilen hayvan sayısının yaklaşık olarak 1,3 katı kadar kurbanlık hayvan mevcudu bulunuyor.