Ülkemizin turunçgiller üretim potansiyeli nedir? En çok nerelerde üretim yapılıyor ve yıllık ortalama turunçgil üretim rakamlarımızdan bahseder misiniz?
TÜİK verilerine göre ülkemizde 2020 yılı itibarıyla 4,3 milyon ton turunçgiller üretimi gerçekleşirken 2021 yılı için üretimin 5,4 milyon ton olması öngörülmektedir. Ülkemizde 2020 yılı turunçgiller üretiminin yüzde 28,97’si Adana, yüzde 28,22’si Mersin, yüzde 15,53’ü Hatay ve yüzde 13,72’si Antalya’da gerçekleştirilmiştir. Bu dört il 2020 yılı turunçgiller üretiminin toplam yüzde 86,44’ünü üretmektedir.
Türkiye’de yetiştirilen turunçgiller hangileri ve daha çok hangi ürünler ön plana çıkıyor?
Ülkemizde 2020 yılında üretilen turunçgillerin yüzde 36,46’sını mandarin, yüzde 30,67’sini portakal, yüzde 27,33’ünü limon, yüzde 5,47’sini greyfurt ve yüzde 0,06’sını turunç üretimi oluşturmaktadır. Mandarin üretiminin yüzde 48,4’ünü Satsuma, yüzde 45,28’ini diğer türler, yüzde 5,87’sini Klemantin ve yüzde 0,45’ini King çeşidi oluşturmaktadır. Portakal üretiminin yüzde 69,9’unu Washington, yüzde 25,9’unu diğer çeşitler ve yüzde 4,20’sini Yafa çeşidi oluşturmaktadır.
TÜRKİYE 8. SIRADA
Dünya turunçgiller üretiminde Türkiye’nin edindiği yer nedir? Dış ticaret rakamlarımıza değinir misiniz?
2019 yılı FAO verilerine göre, turunçgiller üretimi 158 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Dünya 2019 turunçgiller üretiminin yüzde 43,5’ini Çin, yüzde 19,7’sini Brezilya, yüzde 14’ünü Hindistan ve yüzde 8,8’ini Meksika oluşturmaktadır. Türkiye, dünya turunçgiller üretiminde 8’inci sırada yer almaktadır. Turunçgiller ülkemiz taze meyve dış ticaret hacminde önemli bir yere sahiptir. 2020 yılı TRADEMAP verilerine göre, dünya turunçgiller ihracat pazarı 12,9 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. 2020 yılı dünya turunçgiller ihracatının, Güney Afrika yüzde 18,3’ünü, Türkiye yüzde 14,1’ini, Çin yüzde 8,1’ini, Mısır yüzde 7,4’ünü oluşturmaktadır.
TÜİK verilerine göre 2021 yılının ilk on ayında Türkiye; portakal ürününde 118,2 bin ton ve 49,275 bin dolar değerinde ihracat, mandarin ürününde 311,8 bin ton ve 166,044 bin dolar değerinde ihracat, limon ürününde 448,9 bin ton ve 222,035 bin dolar değerinde ihracat altıntop ürününde 111,8 bin ton ve 62.331 bin dolar değerinde ihracat gerçekleştirmiştir.
Dünyada turunçgiller üretiminde lider ülke hangisi? Dünya genelinde en çok hangi türler yetiştiriliyor?
2019 yılı FAO verilerine göre, dünya turunçgiller üretiminde, Çin, Brezilya, Hindistan, Meksika ilk dört sırada yer almaktadır. 2019 yılı dünya turunçgiller üretiminin, portakal yüzde 50’sini, mandarin yüzde 22’sini, limon yüzde 13’ünü, greyfurt yüzde 6’sını ve turunç yüzde 9’unu oluşturmaktadır.
MEYVE SUYU SANAYİSİNDE KULLANILIYOR
Ürettiğimiz turunçgillerin sofralık ve sanayilik kullanım oranları nedir? En çok hangisi için üretim yapılıyor?
Türkiye’de meyve suyu sektöründe işlenen meyvelerin çeşitleri her geçen yıl artsa da sektörde en çok işlenen meyveler yerini korumaktadır. Ülkemizde meyve suyu ve benzeri ürünlere işlenen başlıca 6 meyve elma, şeftali, kayısı, vişne, portakal ve nardır.
Meyve suyu sanayisinde işlenen turunçgillerin miktarı her geçen gün artmakla birlikte toplam turunçgiller üretiminin ortalama yüzde 5 ile yüzde 10’u meyve suyu sanayisinde işlem görmektedir. MEYED 2021 yılı verilerine göre, meyve suyu sanayinde işlenen meyvelerin yüzde 7’sini portakal ve yüzde 5’ini limon oluşturmaktadır.
2010 YILINDAN BERİ TİCARİ KAMKAT BAHÇELERİ KURULUYOR
Portakal, mandarin, limon, greyfurt haricinde kamkat gibi meyveler de son yıllarda hayatımıza girmeye başladı. Bunların ülkemizde üretim potansiyeli var mı? Bu meyvelerin üretimine Türk çiftçisinin yaklaşımı nasıl?
Kamkat turunçgiller içerisinde kabuğu ile tüketilen ve turunçgillerin küçük mücevheri olarak adlandırılan bir türdür. Kamkat adını verdiğimiz bu meyve, Latince “Citrus fortunella” olarak adlandırılır. Kamkat ülkemizde 2010 yılına kadar sadece saksılı süs bitkisi olarak değerlendirilirken 2010 yılından sonra Bakanlığımız Araştırma Enstitüleri tarafından yapılan çalışmalarla meyve özelliği kazandırılmıştır. Ülkemizde 5-10 hatta 80-100 dekarlık ticari bahçeler kurulmuştur ve kurulmaya devam etmektedir. Günümüzde Hatay’dan İzmir’e kadar hatta Doğu Karadeniz’de ticari kamkat yetiştiriciliği yapılabilmektedir. Özellikle Antalya, Mersin, Muğla, Adana illerinde ticari kamkat bahçeleri bulunmaktadır. Bahçe tesisleri hızla devam etmektedir. Kamkat üretimi arttıkça ihracat imkânları da artmaktadır. Bakanlığımız tarafından yapılan çalışmalar ile üreticilerin kamkat ürünü hakkında bilgilenmeleri ve üretiminin artırılması sağlanmıştır.
Turunçgiller üretimi yapan çiftçi sayısı nedir? Bu rakam yıllar içerisinde nasıl bir dağılım gösteriyor?
2003 yılında 29 bin 371 üretici turunçgiller üretimi yapmıştır. Turunçgiller üretici sayımız 2003 yılına göre; 2004 yılında yüzde 5,1, 2008 yılında yüzde 6,3, 2012 yılında yüzde 25,3, 2019 yılında yüzde 75,9 ve 2020 yılında yüzde 92,4 oranlarında artmıştır.
BAKANLIĞIMIZCA TURUNÇGİLLER ÜRÜNLERİNE VERİLEN DESTEKLER
Turunçgiller üreticisine verilen devlet destekleri neler? Bunlardan kısaca bahseder misiniz?
Dekara mazot desteği 17 TL, gübre desteği 8 TL, katı organik-organomineral gübre desteği 20 TL. Organik tarım desteği 1. kategoride yer alan limon için; Ürün sertifikasına göre bireyselde dekara 100 TL, üretici grubunda 50 TL.
İyi Tarım Uygulamaları Desteği, 2. kategoride yer alan limon için; bireysel sertifikasyonda dekara 40TL, grup sertifikasyonunda 20 TL.
Sertifikalı ve Standart Aşılı Fidanla Bahçe Tesis Desteği 2020 yılında dekara 100-280 TL destekleme yapılmaktadır.
Küçük Aile İşletmesi Desteği ÇKS’de kayıtlı toplam işletme büyüklüğü 5 dekar veya altında olan üreticilere dekara 100 TL olup limon üreticileri de faydalanmaktadır.
Biyolojik ve Biyoteknik Mücadele Desteği: Biyolojik mücadele için dekara destek miktarı 70 TL, biyoteknik mücadele için dekara destek miktarı 100 TL.
Toprak Analizi Desteği: Asgari 50 dekar ve üzeri tarım arazilerinde dekara 40 TL.
Tarım Sigortaları kapsamında poliçe bedelinin yüzde 50’si Bakanlığımızca desteklenmektedir.
KKYD kapsamında mevcut üretiminden elde edilen ürünün kalitesini koruyarak daha uzun bir süre pazara ürün arzını sağlamak üzere meyve sebze işleme, paketleme, tasnif, soğuk hava deposu projelerine yüzde 50 hibe desteği verilmektedir.