MART-NİSAN 2022 / ÖNDER ÇİFTÇİ
Emekli girişimci yıllık 70 ton mantar üretiyor
Samsun’un Çarşamba ilçesine bağlı Yeni Köseli köyünde yaşayan 57 yaşındaki girişimci Mürsel Aksar, emekli olduktan sonra yaptığı araştırmalar neticesinde mantar üretimi ile ilgili bir tesis kurmaya karar verdi. Yıllık yaklaşık 70 ton civarında bir üretime kavuşan tesisin kurulma hikayesi, bu işe nasıl karar verildiği, hangi destekler alındığı gibi bir çok süreci Mürsel Aksar dergimiz okuyucuları için anlattı.
Sizi tanıyabilir miyiz? Daha öncesinden tarımsal faaliyetle ilgili bir uğraşınız var mıydı?
Ben Mürsel Aksar 57 yaşındayım. Samsun’un Çarşamba ilçesine bağlı Yeni Köseli köyünde kardeşlerimle ve yeğenlerimle yaşıyoruz. Fındık, şeftali, kivi ve tüm sebze çeşitleri olmak üzere ailece tarımsal faaliyetlerimiz bulunuyor. Türk Telekom’dan emekliyim, çalışırken de köyde oturuyordum. İşe gidiş gelişi buradan yaptım. Çocukluğumdan beri tarımsal üretimin bir parçasıyım.
Mantar üretimi ile ilgili daha önce bilgi sahibi miydiniz? Bu üretim alanında neler yaptınız? Bu yatırım fikri nasıl oluştu?
Emekli olmama yaklaşırken mevcut tarımsal faaliyetlerimin yanına yeni bir sektörde de üretim yapmak için araştırma içindeydim. Yeğenlerimin de tavsiyesiyle mantar ve süs bitkisi sektörlerini araştırdım. Çevremdeki mantar üreticileriyle görüştüm. Üretim safhalarını detaylı bir şekilde öğrendim. Ayrıca, Samsun’daki mantar üretiminin mevcut ihtiyacı karşılamadığını, başka illerden tedarik edildiğini öğrendim. Köyde de uygun yerim olduğu için yatırım kararı verdim.
250 BİN TL HİBE ALDIM
Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) ile nasıl tanıştınız? Nasıl bir destek aldınız?
2021 yılında kararımın ardından hibe desteği alabileceğim kurumları araştırmaya başladım. Çarşamba İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Çarşamba Ticaret ve Sanayi Odasını ziyaret ettim. TKDK’nın mantar sektörüne hibe verdiğini, mutlaka görüşmem gerektiğini söylediler. Kurumu önce telefonla aradım ön bilgi aldıktan sonra, daha detaylı bilgi almak için ziyarete gittim. Gerekli bilgileri aldıktan sonra proje başvuru hazırlıklarına başladım. 5 adet mantar üretim çadırı, ısıtma, havalandırma, jeneratör, sulama sistemleri, soğuk hava deposu yapımı için 566 bin liradan oluşan yatırımım için 250 bin TL hibe aldım. Ayrıca yaptığım alımlarda KDV de ödemediğim için hibe oranı yüzde 55’in üstünde oldu.
Aileniz veya çevreniz, yaptığınız bu çalışmaları nasıl karşıladı?
Emekli olma zamanım yaklaşırken aileme farklı bir sektörde üretim yapma isteğimi devamlı söylüyordum. Kardeşlerim ve yeğenlerim sektör araştırması ve kurulum aşamasında çok yardımcı oldular. Mantar üretimi bölgemizde fazla gelişmiş bir sektör olmadığından çevremdeki insanlar ilk başta biraz şüpheli yaklaştı. Fakat üretime geçip satışlar başlayınca yaptığım işin doğru olduğunu söylediler.
Tesisin teknik özellikleri hakkında bize bilgi verebilir misiniz?
Hibe alarak kurduğum beş mantar çadırı ve diğer ekipmanlar dışında daha sonra kendi imkanlarımla 2 adet mantar çadırı ve 1 adet kompost üretim tesisi daha kurdum. Şu anda toplam 7 adet mantar üretim çadırı ve 1 adet kompost üretim tesisi ile üretim yapmaktayım. 1 adet mantar çadırının büyüklüğü 112 metrekare olup ranza sistemiyle üretim yapmaktayım. Kompost üretim tesisi 350 metrekare alana sahiptir. Mantar üretim tesisi tam otomatik sistemde işlemektedir. Pano sayesinde sulama, ısıtma ve havalandırma işlemleri ihtiyaca göre otomatik yapılmaktadır. Görevli personel üretim aşamasında sadece kontrol amaçlı çadırları gezmektedir.
İş akışına ilişkin bilgi verebilir misiniz, üretim süreci nasıl işliyor?
Mantar, kompost dediğimiz topraksı maddede yetişmektedir. Poşetlenen kompost torbaları çadır içindeki ranza sistemine yerleştiriliyor. Çadır içindeki ısıtma, sulama ve havalandırma ortamı mantar yetişmesine olanak sağlamaktadır. Çoğu mantar üreticisi hazır kompost alıp üretimlerini öyle gerçekleştirmektedir. Ben ise burada kendi kompostumu üretiyorum.
Mantarlar kaç günde yetişiyor? Hangi mantar türlerini üretiyorsunuz?
İstiridye mantarı kompostu üretimi yaptığım için sadece istiridye mantarı yetiştiriyorum. Kompost tesisini kurmadan önce deneme amaçlı şapkalı mantar üretimi de yaptım.
Mantar çadırlarının hepsine aynı anda kompost koymuyorum. Birinci çadırdan başlayarak 10 gün arayla bütün çadırları kompostla dolduruyorum. 31. günde ilk hasada başlayıp 1 haftada bitiriyorum. 10 gün sonra ikinci hasadı yapıyorum. Satış ve talep durumuna göre bazen üçüncü hasat yapıyorum, bazen de çadırdaki kompostu boşaltıyorum. Çadırdan kompost çıktıktan sonra temizlik ve dezenfekte işlemi yapılıyor. Çadır 2 gün dinlendikten sonra tekrar kompost koymaya hazır hale geliyor.
BİR ÇADIRDAN YILDA 10 TON VERİM ALIYORUZ
Ortalama ne kadar üretim yapıyorsunuz?
Yıllık ortalama 70 ton istiridye mantarı üretim kapasitem bulunmaktadır. Günlük ortalama 200 kilo üretebiliyorum. Bir mantar çadırında yılda 4 defa üretim yapılmaktadır. Bir dönemde 2,5 ton verim aldığımı düşünürsek, bir çadırdan yılda 10 ton verim alıyoruz.
Çalışanlarınız var mı? Ürünlerle ilgili pazar sorunuyla karşılaşıyor musunuz?
Ağırlıklı olarak aile bireyleriyle işleri yürütüyoruz. Dönemsel kompost yükleme ve boşaltma sırasında geçici iş gücü temin ediyorum.
Pazar konusunda ise sıkıntı yaşamıyorum. Yatırım aşamasında bu kadar talep göreceğimi tahmin etmiyordum. Samsun’un yanı sıra Çorum, Amasya, Sinop, Ordu ve Giresun illerine de ürün gönderiyorum. Ağırlıklı olarak toptancılar ve semt pazarlarında satış yapanlar talep ediyor. Soğuk hava depomun olması bana büyük avantaj sağlamakta, tesisimde her zaman ürün bulunuyor.
Mantar üretimine başladıktan sonra sizi zaman zaman karamsarlığa düşüren anlarınız oldu mu?
Çok fazla olmadı, sadece bölgede istiridye mantarı kullanımı çok fazla değildi. “Acaba satışlarımda sıkıntı yaşar mıyım” diye düşünüyordum. Fakat üretime geçtikten sonra talep karşısında iyi bir yatırım yaptığımı anladım.
Bu ve benzeri tarımsal üretimle ilgili yatırım yapmak veya çalışmak isteyenlere neler önerirsiniz?
Düşündükleri sektörlerle ilgili iyi araştırma yapsınlar. Sektördeki üreticilerle mutlaka görüşsünler. Olumlu ve olumsuz yönlerini iyi değerlendirsinler. Düşündükleri sektörlerle alakalı devletimizin desteklerini araştırsınlar. TKDK gibi hibe veren kurumlar yatırımcıların daha rahat karar vermesine yardımcı oluyor.
Özellikle benim gibi tarımsal üretimin parçası olan mantar üretimi yapmayı düşünen kişiler sadece kendi bölgesini potansiyel satış yeri olarak görmesinler. İletişim kaynaklarının son derece hızlı olduğu günümüzde diğer bölgelere de satış yapabileceklerini iyi bilsinler. Buradaki önemli konu ürünlerinin kaliteli ve sağlıklı olmasıdır. Bu iki faktör sağlanırsa ürünlerinin satışında sorun yaşanmayacağını düşünüyorum.