TEMMUZ-AĞUSTOS 2022 / ÖNDER ÇİFTÇİ
Kendi kurduğu serasında topraksız tarım yapıyor
Manisa Turgutlu’da kendi kurduğu serasında topraksız tarım yapan Sibel Yıldız, bölgesindeki kadın girişimcilere örnek oluyor. Yıllarca yaptığı muhasebecilik mesleğini bırakıp eşiyle birlikte tarım yapmaya başlayan Sibel Yıldız’ın röportajını Türk Tarım Orman Dergisi okurları için hazırladık.
Sibel Hanım öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?
Merhabalar, 43 yaşındayım. Manisa Turgutlu doğumluyum ve burada ikamet etmekteyim. 1999 yılında Pamukkale Üniversitesi Çivril Meslek Yüksekokulu Bilgisayarlı Muhasebe ve Vergi Uygulamaları bölümünü bitirdim. Mezun olduktan sonraki süre sürekli bir iş arayışı içerisinde geçti ve farklı sektörlerde muhasebe elemanı olarak çalıştım. 2002 yılında evlendim ve 2004 yılında bir kız çocuğum oldu. Eşim Eczacı Teknikeri. 2019 yılına kadar ikimiz de kendi sektörlerimizde çalışmaya devam ettik.
KENDİ DENEYİMLERİMİZLE SORUNLARIN ÜSTESİNDEN GELMEYE ÇALIŞTIK
Üreticiliğe başlamaya nasıl karar verdiniz? Sizi bu işe teşvik eden ne oldu?
Artık kendi işimizi nasıl yapabiliriz diye araştırmalara başladık. İlk başta maydanoz üretimi yapan bir arkadaşımız vardı onunla bir sohbet esnasında bu konu hakkında biraz bilgi sahibi olduk. Nasıl yetiştirilir diye araştırmaya başladık. Maydanoz çok hassas bir bitki ve toprakta maydanoz yetiştirmede otla mücadele çok zordur. “Bu üretimi daha zahmetsiz ve kolay yoldan üretmenin bir yolu var mıdır acaba?” dedik ve topraksız tarım üretimi ile karşılaştık. Bu konu hakkında araştırma yaparken topraksız tarımda çilek üretimi ile ilgili görseller geldi karşımıza. İlgimizi çok çekti. Türkiye'de bu işi kim ve nerelerde yapıyor diye araştırmaya başladık. Topraksız tarım üretimi yapan çeşitli seralara ziyarette bulunduk. İlk başta çok kolay olan kurulum aşaması aslında birçok teknik ayrıntı içeriyor ki biz bunu üretimin içine girince anladık. Hem kurulum ve hem de üretimde çok farklı sıkıntılarla karşılaştık. Özellikle yetiştirme konusunda herkes üretim yapıyor fakat başarılı bir üretim gerçekleştiremiyor. Bu yüzden 1 dönüm serada problemlerle karşılaştığımızda çözümlemeyi yine kendi deneyimlerimizle bulmaya çalıştık.
İŞE İLK BAŞLADIĞIMIZDA BİZE İNANMAYANLAR ŞİMDİ SERAMIZA GELİP BİZİ TEBRİK EDİYOR
Tarıma yönelme kararı verdiğinizde çevrenizden nasıl tepkiler aldınız?
Aslında çok fazla tepkiyle karşılaştık. Bizim bu işi yapamayacağımızı tarım geçmişimiz olmadığı için 1 sene sonra hüsrana uğrayacağımızı düşündüler. Hatta bize bu işi yapıyoruz diye gülenler ve bizimle alay edenler oldu. 3. senenin sonunda bunu söyleyenlerin gelip seramızda bizi tebrik ettiklerini gördük.
HİÇ PES ETMEDEN HEP ÇALIŞTIK
Yıllardır yaptığınız işi bırakıp bambaşka bir alan olan tarıma yöneldiniz. Hiç pişmanlık yaşadınız mı?
Bazı zamanlarda yetiştirme konusunda çok zorlandığımız durumlarda “Acaba yapmasa mıydık?” Ya da “Bu işe girmese miydik” dediğimiz zamanlar oldu. Fakat hiç pes etmedik yine de çalıştık. Biliyordum ki bir işte başarı elde etmek için birçok kez hata yapmamız ve bu hatalardan doğru netice çıkarmayı öğrenmemiz gerekir.
Şimdiki hayatınızla, tarımdan önceki hayatınız arasında bariz bir farklılık var mı?
Çok farklılık var, ne zaman neye sabırlı olmanız gerektiğini sakin bir hayat yaşamanın huzurunu ve hata yaptığınızda bile kimseye hesap vermeden "ben yaptım sonuçlarına katlanacağım" diye sorumluluk almanın ne kadar güzel olduğunu anladık. Eşimle beraber uyumlu bir çalışma ortamında işleri ne kadar sorunsuz çözüme ulaştıracağımızı deneyimledik.
TOPRAKSIZ TARIM KLASİK TARIMA GÖRE HER ALANDA DAHA TASARRUFLU BİR YÖNTEM
Modern bir üretim yöntemi olan topraksız tarımla çilek üretimi yapıyorsunuz. Bize biraz topraksız tarımın avantajlarından ve klasik tarımla olan farklılıklarından bahseder misiniz?
Modern tarım yöntemi olan topraksız tarım, küçük alanlarda daha fazla verime ulaşma imkânı, dış etkenlere karşı koruyucu bir ortam (dolu, fırtına vb.), otla mücadelede kolaylık, işçilikte kolay toplama imkânı, elektrik giderlerinde tasarruf (örnek vermek gerekirse, toprakta yapılan üretimde yaz aylarında sulama için suyu 4-5 saat açık bırakmanız gerekirken topraksız tarımda 1 dönüm için günlük 10 dk sulama yeterli geliyor), kontrollü üretim (kontrolü hava şartları dışında tamamen sizde olan bir üretim şekli) ilaçlamada ve gübrelemede daha az alanda daha az ilaç ve gübre kullanımı ile her alanda tasarruflu bir yetiştirme yöntemi olarak işimizi kolaylaştırıyor.
TÜRKİYE’DE TOPRAKSIZ TARIM YAPAN ÇOK AZ KİŞİ VAR
Neden topraksız tarım? Bunun eğitimini aldığınız kişi ya da kurum oldu mu? Topraksız tarıma yönelirken herhangi bir yerden destek aldınız mı?
Topraksız tarım hakkında bilgi arayışı içerisinde çok uğraştık. Bize yardımcı olabilecek kişilerle irtibata geçtik fakat Türkiye'de bu bilgiye sahip sayılı kişiler var. Onlar da daha çok işin ticari kısmıyla ilgileniyorlar, bu yüzden çok zorlandık. Bilgi alabildiğimiz, bizimle gerçekten bilgilerini paylaşmış güzel insanlar da var. Bütün bilgileri birleştirerek ve kendi mantığımızla da hareket ettiğimizde gerçekten bir yetiştirici olduk. Ama bu öyle 1-2 günde olan bir durum değil tam 3 senedir araştırıyoruz ve kendimizi bu konuda geliştirmeyi başarıyoruz. Bizim gibi bu işe başlamış olan ya da başlamak isteyen kişileri yanıltmadan karşılaşabilecekleri zorlukları önceden anlatmaya çalışıyoruz Onları yanlış yönlendirmek istemiyoruz. Bu konudaki samimiyetimizden dolayı birçok kişiye ulaşmayı ve onlara yardımcı olmayı başardık. Kimse riskini bilmeden bu işi gözü kapalı yapmamalı.
BENİM GİBİ SONRADAN TARIM YAPMAK İSTEYENLER RİSKLERİ DÜŞÜNÜP ÖYLE BAŞLAMALI
Sizin gibi tarımı modern tekniklerle yapmak isteyen ancak cesaret edemeyenlere neler tavsiye edersiniz?
Bu üretime bir hevesle değil, gerçekten kendini bu konuda her yönüyle hazırlamış olarak girmelerini tavsiye ediyorum. Her gördüğünüz iş ilk başta çok cazip gelebilir ama bir işi doğru yapmak istiyorsak önce doğru kişilerle doğru bilgiye ulaşarak yapmalıyız. Bir hevesle yapıp sonradan zarar edenlerle çok karşılaştım, kimsenin zarar etmesini istemem.
YARDIM İSTEYENLERİ ASLA GERİ ÇEVİRMİYORUM
Hâlihazırda kendi işini yapmak isteyen kadın üreticilere bilgi paylaşımı noktasında destek veriyor musunuz?
Evet, kesinlikle onlara yardımcı olmaya çalışıyorum. Her arayana mümkün olduğunca cevap vermeye çalışıyorum. Eşim de ben de bilgilerimizi paylaşmaktan sakınmıyoruz. Başlangıç maliyetleri yüksek rakamlar olan topraksız tarım üretimi gerçekten sıkı takip isteyen bir iş. Para kazanmanın çok zor olduğunu biliyorum bu yüzden benim gibi bu işi yapmak isteyen kadın girişimciler ve gençlerimize her konuda destek vermeye hazırım. Aklına takılan ve merak ettikleri ne varsa sosyal medya hesaplarımızdan ya da telefonlarla bize ulaşabilirler. Ne kadar çok üretirsek o kadar güçlü oluruz. Kadın ve genç arkadaşlarımızın geleceği olan bu meslekte başarılı olmalarını isterim.
Son olarak eklemek istedikleriniz var mı?
Tabii ki ben bir kadın girişimciyim ama bu iş bir ekip işi, beni destekleyen en başta beni hiç yalnız bırakmayan eşim var ve bu üretime başladığımızdan beri bizi yalnız bırakmayan hep birlikte öğrendiğimiz arkadaşlarımız var onlara çok teşekkür ederim. En önemli noktalardan biri de kesinlikle pes etmemek. Hangi zorluklarla karşılaşırlarsa karşılaşsınlar istedikten sonra yapılamayan hiçbir iş yoktur. Bundan sonraki hedefimiz seramızı büyütmek ve kadınlara iş imkânı verebilmek. Devlet desteklerini aldığımızda ve bürokratik işlemleri öğrendiğimizde bir örnek teşkil edebileceğimize eminim.