Ülkemizde 40’ı aşkın yarasa türü yaşadığı bilinmektedir. Düzburunlu yarasalar olarak bilinen küçük ve orta boyutlu Myotis cinsi yarasalar orman yarasası olarak bilinmektedir. IUCN’e (Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği) göre dünyada düşük endişe (LC) altında kategorisinde yer alan bu tür ülkemizde ise hassas kategorisindedir. Bern Sözleşmesine göre de korunacak türler listesindedir.
Myotis brandtii, Türkçe tür listelerinde burun kısmındaki belirgin kıllardan dolayı “Sakallı Yarasa” ve İngilizce literatürde “Brandt’s Bat” olarak adlandırılır. Ön kol uzunluğu 33,0–38,2 mm, kanatlar 40–61 mm, gövde uzunluğu: 37-48 mm, kanat açıklığı: 210-250 mm, ortalama ağırlığı 4,5-9,5 gramdır. Sırt kısmındaki kürk gri-kırmızı-kahverengi uçları kahverengidir.
Ülkemizdeki nadir yarasa türleri arasında yer alan sakallı yarasa, sudan uzak olmayan ormanlık alanlarda yaşamaktadır. Türkiye’deki dağılımı Yozgat’ta tespit edilen bir örnek dışında sadece Rize ilinde ve Fırtına vadisinin üst kesiminde yer almaktadır. Dünyada ise Avrupa’nın büyük kısmında dağılım gösteren sakallı yarasa, Kazakistan’ın kuzeyinde kalan Rusya’nın Kazan bölgesi ile Kafkaslarda ve parçalı halde Uzak Doğu’da (Kore ve Japonya tarafları) dağılım göstermektedir. Ülkemizdeki sakallı yarasalar Kafkaslardaki popülasyonun devamı niteliğindedir.
20 YIL YAŞADIĞI BİLİNMEKTEDİR
Genellikle insan yerleşimlerine uzak bir yaşam sürmekle birlikte bazı alanlarda insan yerleşimlerinde de bu türe rastlanılmaktadır. 1800 metre yüksekliklere kadar türe rastlanabilmektedir. Bina çatılarındaki dar çatlaklar, çatı örtüsündeki çıta ve pervazların arkası, kirişlerdeki delik ve boşluklar ile fazla derin olmayan (sığ) yarasa yuva kutularıdır. Ayrıca ağaç kovuklarında, bazen de kütükten yapılma boş arı kovanlarında görülür. Kışın, sıcaklığı 3-4 0C olan mağaralar, tüneller, eski maden ocakları ve mahzenlerde de tünerler.
Bu yarasa türü diğer memeli gruplarına göre küçük boyutlu olmasına rağmen yaklaşık 20 yıl yaşadığı bilinmektedir. Dişiler haziran ortası ile temmuz başı arasında tek bir yavru doğururlar. Ekim-mart ayları arasında kış uykusuna yatarlar. Diğer yarasalar gibi akşamın erken saatlerinde yuvalarından çıkarlar. Çok sık olmayan orman örtüsünde ve sıkça su üstünde alçaktan veya orta yükseklikten uçarak avlanırlar. Ani dönüşler yaparak hızlı ve çevik uçarlar. Sinekler, güveler ve örümcekler ile beslenirler. Yarasaların başlıca düşmanları baykuş, kedi gibi memeliler ile yılanlardır.
YARASALAR KÖR DEĞİLDİR
Yarasalar, büyük popülasyonları ile yıllık olarak milyonları aşan orman ve tarım zararlılarını tüketmek suretiyle mücadele etmekte ve ekolojiye eşsiz bir yarar sağlamaktadırlar. Yarasalarla ilgili yanlış bilinen bir özellik bu hayvanların kör olduğuyla ilgilidir. Aslında yarasalar kör değillerdir. Yarasalar oldukça iyi görebilir. Yarasalar karanlıkta yiyecek bulmak için yüksek frekanslı ses dalgalarını ve en sevdikleri yiyecek olan böcekleri bulmak ve yakalamak için ekolarını kullanır.
Birçok insan yarasadan korkar, özellikle son yıllarda Covid 19 gibi pandemiye yol açan virüslerin yarasalardan insanlara geçtiği kabul edilmektedir. Yarasalar da diğer memeliler gibi (örneğin kemirgenler) bazen insan sağlığı açısından hayvan kökenli enfeksiyonlara yol açabilmektedir. Bu nedenle yarasaların olduğu bir ortamda çalışmak durumundaysanız veya mağaracılık sporu ile ilgiliyseniz eldiven, maske veya koruyucu elbise ile korunmalısınız.
Türü tehdit eden başlıca unsurlar ise ahşap mimarinin hızlıca azalması, çeşitli çatı tamiratlarının bu hayvanların yuvalarını bozması, ormanlık alanların azalması ve pestisit kullanımı olarak ön plana çıkmaktadır. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce 2016 yılında tür için koruma eylem planı uygulanmaya konmuş ve tür koruma altına alınmıştır.