EYLÜL-EKİM 2022 / KAPAK KONUSU
Devlet destekledi, o çalıştı: şimdi 3 bin kovanla bal üretiyor
Faik Efe; arıcılığa dört kovanla başladı, sabırla azimle çalıştı çabaladı, her yıl sayıyı biraz daha artırdı. Şu anda 3 bin arılı kovanı var. 14 çocuğuyla birlikte yılda 35-40 ton bal üretiyor. Bal paketleme tesisi sahibi ve Siirt Arı Yetiştiricileri Birliği Başkanı.
Arıcılıkla tanışması, yıllar önce terör saldırılarının yoğun olduğu zamanlarda köyünden kaçmak zorunda kalışı, ardından çalışmak için gittiği İzmir’de tutunma çabalarının sonuçsuz kalmasıyla tesadüfen başlamış Faik Efe’nin. Ancak, meraklı, öğrenmeye açık ve çalışkan kişiliği ile arıcılığın tüm detaylarını öğrenmiş, gerekli eğitimleri almış, hiçbir zahmetten kaçınmamış. Tabii, bu yolda devlet desteğinin çok önemli bir katkısı olmuş. Aldığı destekleri Tarım Orman İl Müdürlüğünün de yönlendirmeleri ile akılcı kullanmış, her geçen gün başarısını artırırken mesleğine sahip çıkmış, diğer üreticilere de ışık olmuş. Aile çiftçisi olarak başladığı arıcılığa; şimdi 60 yaşında bir üretici olarak 14 çocuğuyla birlikte 4 bölgede 3 bin arılı kovanla devam ediyor. Bal paketleme tesisinde, ürettiği ballar dâhil, toplam 300 tona yakın bal paketleyerek kendi markasıyla piyasaya sürüyor.
Dergimiz adına bu başarılı üreticiye ulaşmamızı sağlayan Siirt İl Tarım ve Orman Müdürü Ergün Demirhan’a teşekkürlerimizi iletiyor ve söyleşimize geçiyoruz.
Kendinizi tanıtır mısınız? Arıcılık işine nasıl başladınız? Eğitim ve gezileriniz olmuş bu süreçte, 4 kovan almışsınız, sonrası nasıl devam etti?
Siirt’in Bayraktepe Köyü’nde doğdum. Köyüm daha önceden Eruh ilçesine bağlıydı, sonradan merkeze bağlandı. İlkokulu Bayraktepe Köyü’nde okudum. Evliyim ve 14 tane çocuğum var. Köyümüzden terörden dolayı ayrıldım. Aslında doğrusunu söylemek gerekirse ayrılmadık kaçmak zorunda kaldım. Bağımı, bahçemi, yuvamı ardımda bırakıp canımı kurtarmak için kaçtım. Siirt’te hayatıma sıfırdan başladım.
1987 yılında Siirt İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün yönlendirmesiyle Yaygın Çiftçi Eğitim Projesi’ne (YAYÇEP) katıldım. YAYÇEP kapsamında çiftçilik ve arıcılık ile ilgili birçok kitap sahibi oldum. Bu kitapları okuyup kendimi arıcılık konusunda geliştirdim. Yine aynı program tarafından yapılan bir yarışma programına katıldım ve birinci oldum.
Bu çalışmalarımdan sonra arıcılığı meslek edinmeye karar verdim ve 1990 yılında 4 adet arılı kovan alarak işe koyuldum. İlkbahar aylarında aldığım bu kovanları Bayraktepe’ye götürdüm. Her yıl bölme yaparak arılarımı çoğaltıp sürümü genişlettim.
Bu işe gönül koyunca arıcılığın yapıldığı Adana, Mersin gibi illere gezilerde bulundum. Yine arıcılıkla ilgili Açıköğretim Fakültesi okudum.
Kaç yıldır arıcılık yapıyorsunuz, ne kadar kovanınız var, ne kadar bal üretiminiz var?
1990 yılında başladığım serüvene bugüne kadar devam ettim ve devam da edeceğim. 32 yıldır arıcılık sektöründeyim. Şu anda benim aileme ait yaklaşık 3 bin arılı kovanım var. 3 bin kovandan yıl bazında yaklaşık 35-40 ton arası bal, 200 kg polen, 15 kg propolis ve 600 kg mum elde ediyorum.
5 AY YAYLADA KALIYORUZ
Gezgin bir arıcının bir sezonu nasıl geçer?
Siirt’ten mayısın son haftası daha önce anlaştığımız yaylaların bulunduğu yerlere, (Pervari, Van, Muş, Bitlis) resmi arı sevki düzenleyerek göç ediyoruz. Akşam saatlerinde arılar kovanlarına girdikten sonra, kovanları araçlara yükleyip geceleyin yaylalara doğru yola çıkıyoruz. Yaklaşık olarak 5 ay yaylada kalıyoruz.
Eskiden yaylalarda çok zor şartlar altında, yokluk içinde kalıyorduk. Elektrik yoktu. Haberleşme yoktu. Ulaşım çok sıkıntılıydı. Şu anda devletimiz sayesinde bu zorluklar ortadan kalktı. Yaylalardaki seyyar barakalar sayesinde rahat ve temiz bir ortamda kalabiliyoruz. Güneş enerji panelleri var, kendi elektriğimizi üretip aydınlık bir yayla dönemi geçiriyoruz.
Sonbahar aylarının başlaması ile arılarımızı, kovanlarımızı alıp kışlatacağımız bölgeye göç ediyoruz. Her sene bunu yapıyoruz.
14 çocuğum var dediniz? Ailenizdeki diğer bireyler de bu işle uğraşıyor mu? Size nasıl yardım ediyorlar anlatır mısınız?
Evet, 14 çocuğum var, 6 kız 8 erkek. Kızlar da oğlanlar da yaylada ve paketleme tesisinde her yerde yardım ediyor, ne iş varsa yapıyorlar. Ailemin tamamı arıcılığa gönül vermiş durumda. Çocuklarımın 7 tanesi üniversite mezunu, bunların üçü de ziraat mühendisi. Eşim de çocuklarımın tamamı da arıcılık konusunda gerekli eğitimleri aldılar. Hepsinin arıcılık sertifikaları da var.
Hem eğitimleri, hem de yıllardır edindikleri tecrübeyle yardım ediyorlar. Ailemin bu işi sevmesi, sahip çıkması büyük bir güç benim için. Tek başınıza her şeye yetişemezsiniz.
BAŞARIMIZI GÖREN KOMŞULAR AKRABALAR ARICILIĞA BAŞLADI
Arıcılık yaparken Tarım ve Orman Bakanlığının desteklerinden faydalandınız mı, bu süreçte ne tür destekler aldınız?
Devletimizden arıcılık konusunda epey destek aldık. 2016 yılından 2021 yılına kadar Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından toplamda Siirt Arı Yetiştiricileri Birliğinin yaptığı projeler aracılığıyla tüm arıcılar için 11 milyon 592 bin TL arılı kovan desteği aldık. 2019 yılında Siirt İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün öncülüğünde GAP İdaresi’nin katkılarıyla Ana Arı Yetiştiriciliği, Gezginci Arıcılık, Pervari Bal, Ana Arı Yetiştiriciliği, Organik Şirvan Bal ve Polen Üretimi ve Markalaşma Projeleri ile birçok alet, ekipman desteği ve eğitim aldık.
2020 ve 2021 yıllarında yine il müdürlüğümüzün öncülüğünde GAP İdaresi ve Siirt İl Özel İdaresi’nin katkılarıyla Gezgin Arıcılıkta Yaşam Standardının Sağlanması, Organik Pervari Balı Üretimi ve Markalaştırılması, Cevizlik Köyünde Arıcılık Faaliyetlerinin Arttırılması, Siirt Arıcılığını Geliştirme Projeleri ile alet, ekipman ve eğitim alanında destekler aldık. Arıcılık yapanların sayısı arttı. Bizim başarılı olduğumuzu gören birçok komşumuz akrabamız arıcılığa başladı.
Kırsal kalkınma kapsamında hibe alarak bal paketleme tesisi kurduğunuzu biliyoruz, şu an tesisiniz ne durumda, ne kadar bal paketleyip satışa sunuyorsunuz? Tamamı kendi üretiminiz mi, beklediğiniz geliri sağlıyor mu?
Kırsal Kalkınma yatırımları kapsamında 2008 yılında yüzde 50 hibe ile “Bal Paketleme Tesisi” için destek aldım.
Tesisim şu an aktif olarak çalışıyor. Yılda yaklaşık olarak 250-300 ton arası bal paketleyip satışa sunuyoruz. Bu miktarın 35-40 tonu sadece benim ve ailemin ürettiği bal miktarı geri kalanı ise diğer bal üreticilerinden alıyoruz.
Yıllar içerisinde tesisimi büyüttüm şu anda arılar için kek üretimi de yapıyorum.
Allah’a çok şükür ki kazanıyoruz, beklediğim geliri elde ediyorum. Rüyalarım gerçek oldu.
BAL ÜRETİMİNİ 250 TONDAN 2 BİN TONA ÇIKARDILAR
Aynı zamanda Birlik Başkanısınız, Siirt arıcıları için hedefleriniz neler, sorunlarınız var mı?
Birlik olursa Siirt’te arıcılık ile uğraşan her kesime ulaşmanın daha kolay olacağını düşündüm. 2004 yılında Siirt’te Arıcılar Birliğini kurmaya karar verdim. Birliği kurmak ve geçici yönetimi oluşturmak için 6 ay uğraştım. Altı ayın sonunda ise hedeflerime ulaştım.
Dönemin Siirt İl Tarım ve Orman Müdürü İlhan Özel’in de destekleriyle birliğimizi kurduk. Birliğin kurulduğu tarihte Siirt merkezinde ve ilçelerinde yaklaşık 150 arıcımız, 20 bin kovanımız ve 250 ton bal üretimimiz vardı.
Bizim ise gelecek yıllar için hedefimiz arıcılarımızın sayısını 1000’in üzerine çıkarmak, arılı kovan sayısını 150 binin üzerine çıkarmak ve bal üretimimizi de 2 bin tona ulaştırmaktı. Allah’ıma bin şükürler olsun ki devletimizin de bize verdiği destek ve imkânlar sayesinde üye sayımızı 1400’e çıkardık. Arılı kovan sayımızı da 177 bine, bal üretimimiz de 2 bin 400 tonu aşmış durumda. Arıcılarımızın 750'si 35 yaşında genç kardeşlerimiz. Yani arıcılık gençlere de iş kapısı oluyor.
Tabi ki her sektörde olduğu gibi bizim sektörde de problemler var. Bunlardan biri aldığımız bu kadar desteğe rağmen üyelerimizin birçoğunun talep ettiği ekipmanları karşılayamıyoruz. Bundan dolayıdır ki devlet katkılı projelerin arttırılmasını talep ediyorum. Kovan ve arıcılık alet ekipmanlarında KDV’nin yüksek olması da bizim başlıca sorunlarımızdandır.
Diğer yandan arı sevkiyatlarında daha pratik çözümlere ihtiyacımız var.
ARICILIK YAPACAKLARIN ARI GİBİ ÇALIŞMASI LAZIM
Başarınızın sırrı nedir? Arıcılık yapmak isteyenlere tavsiyeleriniz var mı?
Başarımın sırrını tek kelime ile anlatacak olursam “azim”. Ben işimin kutsal bir meslek olduğunu düşünüyorum ve çok seviyorum bu yüzden çalışmak, emek vermek bana zor gelmiyor. Ailem de sürekli benim yanımda ve desteklerini benden esirgemiyor. O yüzden işimi layıkıyla yapıp, başarıyı yakalıyorum.
Arıcılık yapmak isteyenlere tavsiyem şudur; bu işe gerçekten gönül vermişlerse ve bıkmadan usanmadan bir “arı” gibi çalışabileceklerine inanıyorlarsa başlasınlar. Arıcılık gerçekten gönül verenleri pişman etmeyecek bir meslek, çünkü meyvesini en çabuk veren mesleklerden biri.