KASIM-ARALIK 2022 / KAPAK KONUSU
Bakan Kirişci: ‘2023 tarım ve ormancılığın da yüzyılı olacak’
Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, 2022 yılının genel bir değerlendirmesini yaparak, Cumhuriyetimizin 100. yılı olan 2023 Türkiye Yüzyılı'nda tarım ve ormancılık alanında gerçekleşecek hedefleri dergimiz okurları ile paylaştı. Kirişci, “Türkiye Yüzyılı bizim için her şeyden önce bir inanç, vizyon ve birliktelik meselesidir. Bu anlayışla bütün üreticilerimize 'Sen Üret Yeter' diyoruz.” ifadesini kullandı.
Tarım ve Orman Bakanlığının faaliyet alanlarıyla ilgili 2022 yılını genel olarak değerlendirebilir misiniz?
Son dönem iklim değişikliği, nüfus artışı, salgın hastalıklar, Rusya-Ukrayna savaşı ve jeopolitik riskler, tarım ve gıdanın stratejik önemini daha da belirgin hâle getirmiştir. Artık tarım, bir millî güvenlik meselesidir.
Gelişmiş ülkelerin bile, gıda arz güvenliğine yönelik endişelerinin arttığı bir dönemde, ülke olarak eli öpülesi çiftçilerimiz sayesinde, stratejik tarım ürünlerinde bulunurluk sıkıntısı yaşamadık, yaşamıyoruz. Üretimde sürdürülebilirlik için planlamayı, planlama için ileri teknolojiyi önceleyerek tarım politikalarını bu doğrultuda geliştiriyoruz.
Toplulaştırma, sulanan tarım arazilerini artırma ve modern sulama sistemlerini yaygınlaştırma gibi yapısal dönüşümlere ağırlık verdik. Sınırlı üretim alanlarımıza rağmen, akıllı sulama yatırımları, Ar-Ge faaliyetleri ve mekanizasyon kullanımını yaygınlaştırarak, verim ve kaliteyi yükselttik.
Böylelikle, hem halkımızın gıda arz güvenliğini sağladık hem de tarımsal ürün ihracatımızı artırdık. Tarımsal desteklerle çevreyi ve biyoçeşitliliği koruyarak üretimi teşvik ederken, sosyal boyutu da ihmal etmedik.
TARIM İHRACATI 30 MİLYAR DOLARA ULAŞTI
Geldiğimiz noktayı, bazı verilerle paylaşmak istiyorum. Tarım sektörü, son 19 yılın 15’inde büyüme göstermiştir. Tarımsal hasılamız, 2002 yılında 25,1 milyar dolardan yüzde 78,1 artışla 2021 yılında 44,7 milyar dolara yükseldi. Tarımsal ihracatta, dikkate değer bir artış trendi içindeyiz. Tarım ve gıda ürünleri ihracatımız, 2002 yılında 3,8 milyar dolar iken bu yıl sonu itibarıyla, 30 milyar dolara ulaşmasını bekliyoruz.
BİTKİSEL ÜRETİMDE TÜM ZAMANLARIN REKORU
Bitkisel üretim miktarımızı, 2002 yılında 98 milyon tondan 2021 yılı itibarıyla 117,9 milyon tona ulaştırdık. Bitkisel üretimimiz, 2022 yılında ise 128,6 milyon tona ulaşmıştır. Bu rakam bitkisel üretimde tüm zamanların rekorudur.
Bu yıl regülasyon kuruluşlarımız TMO, ÇAYKUR, TÜRKŞEKER ve ESK daha fazla görev üstlendi. TMO marifetiyle, 1999 yılından beri, en yüksek miktarda hububat aldık, çiftçimize 52 milyar TL ödedik. Alımı devam eden ürünlerle birlikte 55 milyar TL ödemiş olacağız.
Tarımsal destek bütçemizi, 2002’de 1,8 milyar TL iken 2022’de 22 katına çıkararak 40,4 milyar TL’ye yükselttik.
ÇKS’YE E-DEVLET KOLAYLIĞI
Çiftçilerimize, 1 Ekim’den itibaren Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) e-Devlet kapısından erişim imkânı sağladık.
Bu yıldan itibaren, tarımsal destekleme sistemimizi değiştirdik, ödemelerimizi öne çektik.
Sözleşmeli Besicilik projemizi başlattık. Bundan sonra besicilerimiz, güvenle hayvancılık yapacak. Alıcı, satıcıyla doğrudan muhatap olacak. Besiciye, alım garantisi ve mutlak kârlılık sağlayacağız. İhtiyaca göre, her türlü desteği vereceğiz. Ayrıca, sözleşmeli besicilik yapan üreticilerimizi, verimlilik primiyle destekleyeceğiz.
Konya’da başladığımız Gelir Koruma Sigortası’nı ülke geneline yaygınlaştırıyoruz. Buna göre; buğdayda verim kaybına ve fiyat dalgalanmalarına bağlı olarak, çiftçinin gelir kaybı riskini, teminat altına alıyoruz.
"Kent Tarımı" vizyonumuzun en önemli enstrümanlarından biri olan Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (TDİOSB) proje sayısını 57’ye çıkardık.
Ülkemizin akciğerleri olan ormanlar, aynı zamanda tarıma ve ekonomiye olan katkılarıyla millî servetimizdir. Ormanlarımızı sadece korumakla kalmıyor, topraklarımızı yeni fidanlarla buluşturmak için yoğun çaba sarf ediyoruz.
Son 20 yılda, 5,88 milyon hektar alanda, 6,5 milyar fidanı toprakla buluşturduk.
AĞAÇLANDIRMADA AVRUPA BİRİNCİSİYİZ
Aynı zamanda, iklim değişikliğinin etkilerine karşı, karbon yutak alanı olan ormanlarımızı, 2002’de 20,8 milyon hektardan 2021’de 23,1 milyon hektara ulaştırdık. En çok ağaçlandırma yapan ülkeler sıralamasında, Avrupa’da ilk, dünyada dördüncü sıramızı koruyoruz.
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğümüz, 2003-2022 döneminde, günümüz fiyatlarıyla, 477 milyar TL’lik yatırımla, 9 bin 585 tesisi hizmete aldı.
Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından 22 Kasım’da açılışı yapılan Türkiye Yüzyılı'nın mühendislik harikası Yusufeli Barajı ülkemizin en yüksek, dünyanın 5. yüksek yapısıdır.
Özetle, çok yoğun bir yılı geride bırakıyoruz. Ülkemizin kalkınması için, üretenin kazanması için yani mutlu ve müreffeh bir Türkiye için çalışıyoruz.
"Sen Üret Yeter" düsturuyla yola çıktınız. Bu slogan aslında birçok mesaj içeriyor. Neden Sen Üret Yeter?
Yeni tarım vizyonumuzu, "Sen Üret Yeter" sloganımızla duyurduk. Çünkü üretmeden kalkınma olmaz. Türkiye Yüzyılı'nın mottosu üretmektir. Üreten çiftçimizin her zaman yanında olduk, olmaya devam edeceğiz.
Pandemi döneminde başka ülkelerde herkes evlerine kapanırken bizim eli öpülesi çiftçimiz üretmeye devam etti. Hepsine müteşekkiriz. Alın teri, akıl teri döken çiftçimiz için ne yapsak azdır. O yüzden "Sen üret yeter" diyoruz.
Bu yıldan itibaren, tarımsal destekleme sistemimizi değiştirdik, ödemelerimizi öne çektik.
Önümüzdeki yıl, IPARD III programına başlıyoruz. Bugüne dek, 42 ilde uygulanan programı, 81 ilimize yaygınlaştırıyoruz.
Daha birçok proje ve destekle çiftçilerimizin, üreticilerimizin yolunu açıyoruz.
2023 TÜRKİYE YÜZYILI
Kısaca, Cumhuriyetimizin 100. yılı olan 2023, Türkiye Yüzyılı olacaktır. Bu yüzyıl aynı zamanda tarım ve ormancılığın da yüzyılı olacaktır.
İklim değişikliği, azalan biyoçeşitlilik, küresel gıda krizi, gıda milliyetçiliği, jeopolitik riskler, tarım ve gıdada tekelleşme eğilimleri gibi etkenler, Türkiye Yüzyılı'nda yeni tarım ve orman vizyonunu zorunlu kılmıştır.
Bakanlığımız, asırlık tecrübeye sahip kurumsal kapasitesi, yetişmiş insan gücü, ülkemizin en ücra köşelerine yaygın teşkilat yapısı, bilgi ve teknolojiyi benimseyen yönetim anlayışıyla bu vizyonda yerini alacaktır.
Türkiye Yüzyılı'nda tarım vizyonundan biraz bahseder misiniz?
Tarım, Türkiye Yüzyılı'nın en güçlü ayaklarından birisi olmak zorundadır. Bu zorunluluk, sadece bizim ülke olarak tarımda daha avantajlı bir konuma sahip oluşumuzdan değil, aynı zamanda tarımın bütün dünyada yükselen bir değer haline gelmesi sebebiyledir.
Tarımda önemli gördüğümüz üretim planlaması gündemimizin en başındadır. Bu çerçevede, Bakanlık olarak ürün desenlerini belirleyeceğiz ve üretim planlaması yapacağız. Tarımda sözleşmeli üretimi yaygınlaştırıyoruz.
Çevreye duyarlı, kaynakları etkin kullanan, kırsala dönüşü özendiren, gençlerin ve kadınların üretime katılımını önceleyen, kalite ve verimlilik odaklı, yalın bir destekleme modeli uygulayacağız.
Mevcut tarım sigortacılığını, üreticilerimize gelir koruma garantisi sağlamak da dâhil, genişletiyoruz. Genç ve kadın çiftçimizi prim indirimi uygulayarak
TARSİM’den daha çok faydalandıracağız. Dijital dönüşümü, üretimin her aşamasında, yerli ve millî unsurlarla hayata geçiriyoruz.
TARIMCEBİMDE
Yeni yılla birlikte, üreticilerimiz, iş ve işlemlerini, "TARIMCEBİMDE" mobil uygulamasıyla gerçekleştirebilecek.
Artık pek çoğumuz, farklı sebeplerle köye dönmek istiyoruz. Bu dönüşü; eğitim, sağlık, iletişim ve enerji altyapısıyla bütüncül bir kırsal alan modeli haline getireceğiz.
Gıda arz güvenliğinin sigortası olan küçük aile işletmeciliğine desteğimizi, artırarak sürdüreceğiz. Meraların ıslahı, korunması ve kullanımına ilişkin yeni yaklaşımlar geliştireceğiz. Herhangi bir sebeple, üretim yapılmayan arazileri, üretime kazandıracağız.
Bakanlığımızın yetkilerinin bir kısmının, Yeminli Tarım Müşavirleri marifetiyle kullanılmasını sağlayacağız. Küresel bir oyuncu olma hedefimize uygun bir şekilde tedarik kaynaklarımızı çeşitlendirmek için yurt dışında faaliyet göstermek isteyen müteşebbislerimize, rehberlik hizmeti sunmak amacıyla, ülke masaları oluşturuyoruz.
TARIM ORMAN GENÇLİK KONSEYİ DİNAMİZM GETİRECEK
Üretimde ve yönetimde, gençliğin dinamizmi ve vizyonundan faydalanmak amacıyla, Tarım Orman Gençlik Konseyi kuruyoruz.
Su kaynaklarımızı, "Millî Su Politikası"yla, sürdürülebilirlik ve arz güvenliği esasına dayalı, katılımcı bir modelle yöneteceğiz. "Suya göre tarım" yapacağız, sulama verimliliğini artıracağız.
Türkiye Yüzyılı bizim için her şeyden önce bir inanç, vizyon ve birliktelik meselesidir. Bu anlayışla bütün üreticilerimize “Sen Üret Yeter” diyoruz. Üreticilerimizin mutlu olduğu, alın ve akıl terinin hakkıyla karşılığını bulduğu bir Türkiye, bizim her zamanki olmazsa olmazımızdır. 20 yıl boyunca bu ilkeyle hareket ettik, etmeye de devam ediyoruz.
Bize emanet edilen Cumhuriyetimizi, 20 yıl içinde getirmiş olduğumuz noktadan çok daha ileriye taşıyacak bir sürecin içindeyiz.
Kendimize olduğu kadar, bu noktada çiftçimize, yetiştiricilerimize ve girişimcilerimize güveniyoruz.
Lafla değil, yaptığımız icraatlarla Türkiye’yi hep birlikte 21. yüzyılın çok daha parlayan yıldızı ve küresel oyuncusu haline getireceğimize yürekten inanıyorum.
2023 yılı tarım, hayvancılık, ormana dair hedefleriniz nelerdir? Çiftçiye müjde verebileceğiniz uygulamalar hayata geçecek mi? Genel olarak değerlendirebilir misiniz?
Bir kısım çalışmalardan bahsettim. Bu çalışmalarımız büyüyerek 2023 yılında da yani Türkiye Yüzyılı'nda da devam edecek.
Önümüzdeki dönemde toprak, su, orman ve mera kaynaklarını birlikte değerlendirerek mikro havza veya köy bazında projeleri hayata geçireceğiz. Bütüncül yaklaşımla entegre tarımsal kalkınma projeleri yürüteceğiz. Bu kapsamda fizibilite çalışmalarımızı başlattık.
BÜYÜK ŞEHİRLERDE KENT TARIMI YAYGINLAŞACAK
Ankara, İstanbul ve İzmir başta olmak üzere büyükşehirlerimizde başlattığımız “Kent Tarımını” yaygınlaştıracağız. Böylece lojistik maliyetleri azalttığımız gibi tüketicilere sunulan tarım ve gıda ürünlerinde karbon ayak izini düşüreceğiz. Ayrıca hasat edilen ürünler, kısa sürede tazeliğini koruyacak şekilde halkımıza sunulacak, gıda kayıpları azaltılacak.
Özellikle jeotermal kaynakları seracılıkta daha etkin kullanacağız. Ülkemiz jeotermal kaynakta dünyada yedinci, Avrupa’da birinci sırada. Mevcut durumda ülke genelinde 30 bin dekar alanda jeotermal kaynak ile ısıtılabilecek sera kapasitemiz mevcut. Ancak halen 5 bin dekar jeotermal seramız bulunmakta. Biz bu kapasitemizi, büyükşehirlerimize yakın bölgelerde harekete geçireceğiz.
YEŞİL VATAN MAVİ VATAN
Gerek Yeşil Vatanımız ve gerekse Mavi Vatanımız konusunda çok sayıda proje hayata geçireceğiz. Yeşil varlığımızı artıracağız. Mavi Vatanımıza daha fazla yatırım yapacağız.
Kısaca amacımız Türkiye’nin tarım-orman sektöründe bölgesinde lider, dünyada söz sahibi olmasıdır.
TARIMDA NET İHRACATÇIYIZ
Bu çerçevede; 2021 yılında 207 ülkeye, 2 bin 222 çeşit tarımsal ürün ihraç ettik. 25 milyar dolar tarımsal ihracat ile 7,2 milyar dolar dış ticaret fazlası sağladık. Türkiye tarımda net ihracatçıdır.
Dış ilişkilerin hassasiyetinin arttığı günümüzde dış ticaret dengemizi koruyarak ihracat kapasitemizi artırmaya yönelik çalışmalar yürütecek ve bu sayede son iki yılda birlikte başardığımız tarımsal üretimdeki artışı öncelikle kalıcı hale getirip, ülkemizin gıda arz güvenliğini ve tarımsal dış ticarette net ihracatçı konumunu daha da güçlendirecek politikalar üretmeye devam edeceğiz.