Hülya OMRAK     İbrahim BAĞCI 

Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü olarak kurbanlık hayvanların sağlığıyla ilgili yaptığınız bazı düzenlemeler var. Bunların başında küpeleme ve pasaport uygulaması geliyor. Bu uygulamaların detaylarından bahseder misiniz?

Ülkemizde büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar küpelenerek kayıt altına alınıyor, böylelikle hareketleri ve hastalıkları izlenebiliyor. Büyükbaş hayvanlar doğumlarından itibaren 3 ay içerisinde, küçükbaş hayvanlar ise doğumlarından itibaren 6 ay içerisinde küpelenerek kayıt altına alınması gerekiyor. Büyükbaş hayvanlar için kimlik bilgilerini içeren pasaport düzenlenerek hayvan sahibine teslim ediliyor. Nakillerde hayvan pasaportunun hayvanın beraberinde bulundurulması zorunludur. Pasaportta hayvanın doğum tarihi, ırkı, cinsiyeti, sahip bilgisi, aşı bilgileri ve hareket bilgileri bulunuyor.

ELEKTRONİK KÜPELEME HAYATA GEÇTİ

Elektronik küpe uygulaması küçükbaşta uygulanıyordu. Büyükbaş hayvanlar için hayata geçti mi? Ne gibi kolaylıklar sağlayacak?

Küçükbaş hayvanlarda biz elektronik küpelemeye 2016 yılında geçtik. O dönemden itibaren il/ilçe müdürlüklerimize elektronik küpelerimizi ve el terminallerimizi (okuyucu terminal) dağıttık. Burada önemli olan konu hayvanın bir kulağında elektronik küpenin bulunması diğer kulağında klasik dediğimiz dışardan okunabilir barkodlu küpelerin bulunması. Bu sistem uygulamada kolaylık getirdi. Aynı şekilde büyükbaş hayvanlar  ve yeni doğan hayvanlar için de elektronik küpeleme çalışmalarını başlattık. Elektronik küpeleme sayesinde işlemlerimizi ve izlenebilirliğimizi daha kolay hale getirmek istiyoruz.

HAYVAN KAÇAKÇILARINA GÖZ AÇTIRILMIYOR

Kaçak hayvan satışını önlemeye yönelik neler yapmayı planlıyorsunuz?

Ülkemizde yurt içi canlı hayvan sevkleri 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ve bu Kanun’a dayanılarak çıkarılan Yurt İçinde Canlı Hayvan ve Hayvansal Ürünlerin Nakilleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre yapılıyor. Sevk edilecek sığır cinsi ve koyun-keçi türü hayvanların küpelenerek kayıt altına alınmış olması gerekiyor. Sığır cinsi hayvanlar il içinde pasaportla, koyun ve keçi türü hayvanlar ise nakil belgesi ile hareket edebiliyor. Sığır cinsi ve koyun keçi türü hayvanların iller arası nakillerinde İl/ İlçe Müdürlüklerinden veteriner sağlık raporu alınması zorunlu bir durum. Bu durum kurbanlık hayvanlar için de geçerli. Ayrıca Bakanlığımızca hazırlanan ve kullanıma sunulan “HaySag” isimli mobil uygulama ile küpe numarasından kurbanlık hayvanların yaşı, ırkı, cinsiyeti ve aşı bilgileri sorgulanabiliyor.

Ülkemizde her yıl yaklaşık olarak 1,5 milyon büyükbaş hayvan, 6,5 milyon küçükbaş hayvan iller arası veteriner sağlık raporu ile sevk ediliyor. Kaçak hayvan hareketlerinin önlenmesi amacıyla İl/İlçe Müdürlüklerimiz tarafından kolluk kuvvetleri ile iş birliği içerisinde düzenli olarak yol kontrolleri yapılıyor. Yol kontrollerinde veteriner sağlık raporu bulunmadığı tespit edilen hayvanlar için 5996 sayılı Kanun gereği idari para cezası uygulanıyor.

TRAKYA, ŞAP HASTALIĞINDAN ARİ BÖLGE

Kurbanlıklar şap hastalığına karşı nasıl korunuyorlar? Bu konuda ne gibi önlemler alıyorsunuz? Ülkemizde şap hastalığıyla ilgili mücadele programı yürütüyoruz. 2010 yılı içerisinde Trakya bölgemiz şap hastalığından aşılı ari bölge ilan edildi. Anadolu’da da aşılı arilik statüsü elde etmek için yoğun bir program ortaya koyuyoruz.

Ülkemizde şap hastalığı ile mücadelede ilkbahar ve sonbahar dönemi olmak üzere yılda iki kez şap aşılama kampanyası gerçekleştiriyoruz.  Bunun yanında hiç şap aşısıyla aşılanmamış hayvanlar veya yeni doğmuş, iki ayın üstündeki hayvanlarımıza ise biz rapel aşılama yapıyoruz, yani tekrar aşısı getiriyoruz. İki aylık büyükbaş hayvanımızı aşılıyoruz, bundan 45 gün sonra rapel (tekrar) aşısını yapıyoruz ki bağışıklık düzeyi yüksek bir popülasyon elde edelim.

Şap aşısı olmayan hayvanların sevkine izin vermiyoruz. Trakya, Dünya Hayvan Sağlığı Teşkilatı tarafından şap hastalığından aşılı ari bölge olarak ilan edildiğinden bu statüye sahip Trakya’ya; Bakanlığımızca yayımlanan ve tüm kamuoyuna duyurulan genelgelerimizde belirtilen şartları sağlayan hayvanların geçmesine izin veriyoruz.

KURBAN SATIŞ VE KESİM YERLERİ STANDARTLARA UYGUN HAZIRLANIYOR

Kurban pazarlarının gerekli standartta olabilmesi için konulan kriterler neler? Pazarların denetimleri nasıl sağlanıyor?

Kurban döneminde Diyanet İşleri Başkanlığının kurban hizmetleriyle ilgili çıkarmış olduğu, Resmi Gazete’de yayımlanan bir tebliğ söz konusu. Bu tebliğ esaslarına göre işlemler gerçekleştiriyoruz. İllerde kurulan komisyonlar aracılığıyla geçici kurban kesim yerleri ve geçici kurban pazarlarını kuruyoruz. Geçici kurban kesim yerinde ve geçici kurban pazarlarında bizim sürekli veteriner hekimlerimiz var. Ayrıca belediyelerimizle iş birliği içinde çalışıyoruz. Veteriner hekim arkadaşımız hayvan pazarına giren – çıkan hayvanların sağlık kontrollerini ve kimlik kontrollerini gerçekleştiriyor.

Kurban satış yerlerinin standartları şu şekilde oluyor;

 • Mevcut hayvan pazarları ve borsaların dışında Komisyonlarca şehrin nüfus yoğunluğu dikkate alınarak şehirlerin ana girişlerinde ve uygun diğer alanlarında kurban satış yerleri belirlenir. Hayvanların şehir merkezlerine girişlerine ve bu satış yerlerinin dışında diğer yerlerde satışına müsaade edilmez.

• Su, elektrik, kanalizasyon veya foseptik çukuru ve benzeri alt yapısı olan yerler hazırlanır.

 • Kesim yerinin tabanı beton, beton asfalt ve benzeri sızdırmaz malzemeden olur.

• Kurban satış ve kesim yerlerinde, su, tuvalet, kapalı oturma yeri ve benzeri sosyal ihtiyaçların karşılanacağı yerler ile hayvanların taşındıkları araçlara bindirilmesine ve araçlardan indirilmesine uygun rampalar yapılır.

• Kesim yeri için, tazyikli suyla yıkama imkanına sahip, zeminde gerekli ızgara sistemi bulunan mekanlar seçilir, atık sular çevreye bırakılmaz, yeterli miktarda aydınlatma ve havalandırma sağlanır.

• Hayvan dışkıları ve benzeri atıklar sızdırmaz, dayanıklı, yüksek yoğunluklu polietilen siyah torbalara üçte iki oranında konulur, gerektiğinde ikinci torba kullanılır, ağzı iyice bağlanır ve sızdırmaz kapalı özel atık taşıma kamyonları ile belediye tarafından düzenli olarak bertaraf edilir.

 • Satış noktalarında hayvan atıkları dışındaki atıklar da aynı şekilde biriktirilerek en kısa sürede belediyelerce düzenli olarak bertaraf edilmek üzere alınır. • Kullanılacak tüm makine ve ekipman ile çalışanların temizlik ve dezenfeksiyonu yaptırılır. Yeterli miktar ve basınçta ve içilebilir nitelikte kullanma suyu bulundurulur.

• Biriken gübre, çöp ve sakatat ile diğer atıklar çevreye zarar vermeyecek şekilde üstü kapalı bir mahalde toplanır ve daha sonra hijyenik şartlara uygun olarak tahliyesi sağlanır. Hastalıklı organlar ile karkaslar en az iki metre derinliğinde çukurlara gömülüp üzeri kireçle örtülür veya uygun bir yerde yakılarak imha edilir.

KAYITLI OLMAYAN HAYVAN NAKLEDİLEMİYOR

Hayvan nakillerinde ne gibi sıkıntılarla karşılaşılıyor? Bunların önüne geçmek için neler yapılıyor? Hayvan hareketlerinde hayvanın mutlak suretle küpelenmiş olması gerekiyor. İl içi hareketlerde büyükbaşlarda hayvanın pasaport ile hareketi söz konusu. Pasaportsuz ve kulağında küpe olmayan hayvanlar hareket edemezler. Küçükbaş hayvanlarda nakil belgesi ve kulağında küpelerle hareket etmek zorunda. Nakil belgesiz ve küpesiz hayvan hareketi yasadışı bir durum oluyor. İl dışı harekette ise büyükbaşlarda veteriner sağlık raporu, pasaport belgesi ve küpelerinin hayvanda mevcut olması gerekiyor. Küçükbaşlarda da veteriner sağlık raporu, nakil belgesi ve küpelerinin olması zorunluluğu var. Bu kurallara göre hayvanlar nakledilebiliyorlar. Yol kontrollerinde hem il müdürlüğümüz, hem de il/ilçe müdürlüklerimizin koordineli olarak yürüttüğü yol kontrollerinde bu belgelerin var olup olmadığına bakılıyor, belgesiz olan hayvanların taşınmasında ise mutlaka 5996 sayılı Kanun’a göre cezai yaptırımları uyguluyoruz. Ülkemizde yaklaşık 1,5 milyon büyükbaş, 6,5 milyon küçükbaş hayvan nakli söz konusu. Bu dünyanın birçok ülkesinden daha fazla bir hareket. Geçen yılki verilere baktığımızda 950 bine yakın büyükbaş, 3 milyona yakın küçükbaş hayvanımızı kurban ettiğimizi görüyoruz. Böyle olunca hem kurban hareketi çok yoğun bir ülkeyiz, hem de besilik ve damızlık materyallerin ülkemizdeki hareketi oldukça yoğun. Onun için de pasaport, veteriner sağlık belgesi, nakil belgesi ve hayvanın kayıt altına alınmış olması bizim için çok önemli.

Kurban Hizmetlerinin Uygulanmasına Dair Tebliğ hükümlerinin titizlikle uygulanması, kontrol ve denetimlerin özellikle Kurban Bayramı’ndan önceki 15 gün süresince yoğunlaştırılması ve kurban hizmetlerinin yürütülmesinde herhangi bir aksaklığa izin verilmemesi hususunda il müdürlüklerimiz talimatlandırılıyor.

KURBANLIK SEÇERKEN NELER DİKKAT ETMELİ?

• Küpesinin olup olmadığına bakılmalı.

• Çok zayıf , gebe ya da yeni doğum yapmış hayvanlar alınmamalı.

 • Hayvanın kılları düzgün ve parlak, bakışları ve dış görünümü canlı olmalı.

 • Yüksek ateş, salyası ve gözde akıntısı olmamalı.

• Pis kokulu ishali ve burun akıntısı olmamalı.

• Öksürük ve nefes darlığı yaşamamalı.

 • Çevreye karşı aşırı tepkili veya çok duyarsız olmamalı.

• Yara, şişlik ve ödemi olmamalı.

• Cinsiyet organları ve memede kötü kokulu akıntısı bulunmamalı.

• Damızlık niteliği taşıyan dişi hayvanlar tercih edilmemeli.