EYLÜL-EKİM 2023 / ÖZEL HABER
TMO tarihinin rekor alımını gerçekleştirdik
Yılın ilk ayları yağışsız geçip çiftçiyi korkutsa da bahar yağmurları üretimin gerçekleşmesine imkân verdi ve artan verim çiftçiyi sevindirdi. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) bu yıl hububat alımında rekor rakamlara ulaştı. Konuyla ilgili bir araya geldiğimiz TMO Genel Müdürü Ahmet Güldal TMO’nun bu yılki alımları hakkında bilgi verirken, işlerinin alım yapmakla sınırlı olmadığının da altını çizdi. Güldal, ürünlerin muhafazası, bekletilmesi ve ticarete konu edilmesinin de çok önemli olduğunu vurgulayarak, ülkemiz arz güvenliğinin devamı için herhangi bir aksaklığa meydan vermeden faaliyetlerini sürdüreceklerini kaydetti.
2023 yılı TMO alım rakamları ve fiyatlar hakkında bilgi verir misiniz?
TMO'nun ana faaliyet alanını hububat, bakliyat ve haşhaş oluşturuyor. Bu ürünlerin yanında ülkemiz için son derece önemli olan ve görev verilecek diğer tarımsal ürünlerde de Kurumumuz etkin görev alıyor. Geçtiğimiz yıllarda yaşadığımız kuraklık ve salgın hastalık nedeniyle geçirdiğimiz olağanüstü durumlar, TMO’nun sahada her zamankinden daha aktif rol almasını zorunlu kılmıştı. TMO, 85 yıllık tecrübesi ile bu zorlu süreci başarıyla yönetti ve ülkemizin gıda arz güvenliğine olumsuz etki etmesine izin vermedi.
2023 yılı ise kuraklık ve salgın hastalık sürecinden farklı bir gelişme gösterdi. Ocak-şubat aylarının kurak geçmesi bu yılın da kurak geçebileceği beklentisini güçlendirirken mart ayından itibaren gelen yağışlar üreticimizin yüzünü güldürdü.
Kurak geçen aylarda kuraklığa göre aksiyon alan TMO, sonraki aylarda gelen mevsim yağışları nedeniyle bu aksiyon sürecini tamamen değiştirdi. Hasat zamanının ötelenmesine de neden olan yağışlar, rekoltede ciddi artışlara neden oldu. Bir bereket yılını yönetmek üzere tedbirlerini alan TMO, alım hazırlıklarını tamamlayarak haziran ayının ilk haftasında sahaya indi.
2023 yılı TMO hububat alım fiyatları, 6 Haziran’da Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklandı. 2023 yılında ton başına; ekmeklik buğday fiyatı 8.250 TL, makarnalık buğday fiyatı 9.000 TL, arpa fiyatı 7.000 TL, yulaf fiyatı ile çavdar ve tritikale fiyatı ise 6.000 TL olarak açıklandı. Açıklanan bu fiyatlar üreticiler tarafından memnuniyetle karşılandı.
Alım fiyatlarına ilave olarak tüm kesimlere ton başına buğdayda 1.000 TL; arpa, çavdar, yulaf ve tritikalede 500 TL ÇKS’deki üretim miktarı kadar hububat üretim desteği Bakanlığımız tarafından verildi.
2023 yılı hububat üretiminin buğdayda 20,5 milyon ton, arpada ise 8,6 milyon ton seviyelerinde gerçekleşeceği tahmin edilse de verimin yüksek gerçekleşmesine bağlı olarak üretim tahmin edilenden daha yüksek oldu. Bu nedenle TMO alımları hasadın başladığı ilk andan itibaren ülke genelinde yoğun bir şekilde devam etti.
Haber Görseli
Ahmet Güldal TMO Genel Müdürü
ALIM NOKTASI 612’YE YÜKSELDİ
Üretimdeki bu artış nedeniyle randevulardaki yoğunlukla ilgili aldığınız tedbirlerden bahseder misiniz?
Piyasada başka alıcının olmaması nedeniyle üreticilerimiz tarafından TMO’ya yoğun bir talep oldu. Üreticilerimiz hasat ettikleri ürünleri bekletmeden TMO’ya teslim etmek istediği için zaman zaman randevu sisteminde yoğunluklar oluştu ancak üreticilerimizin arz ettiği (standartlarımıza uyan) tüm ürünler Kurumumuzca alındı.
Randevularda oluşan yoğunluğun giderilmesi adına 2022 yılında 510 olan alım noktası sayısı bu yıl 612’ye yükseltildi, iş yerlerinin günlük alım kapasiteleri azami seviyeye çıkarıldı. Ülke geneli günlük 200-250 bin tona varan alım gerçekleşti. Gerektiğinde aynı yerde birden fazla alım noktası açıldı, iş yerlerinde çalışma süreleri haftanın 7 günü, 12 saat esasına göre düzenlendi. Ayrıca TMO ve lisanslı depo şirketleri hafta sonu ve Kurban Bayramı tatilinde de (ilk 2 gün hariç) çalıştı.
Diğer yandan Kurumumuz ile protokol imzalayan lisanslı depoların boş kapasiteleri de TMO randevu sistemine entegre edilerek lisanslı depolardan öncelikli olarak üreticilerin yararlanmasına imkân sağlandı. Alınan ürünler; Kurumumuz depoları, lisanslı depolar, kiralanan kapalı depolarda ve bunların yetersiz olduğu noktalarda açık yığın sahalarında depolandı.
Hasat, ülke genelinde eylül sonu itibarıyla tamamlandı. Hububat alımlarında yoğunluk azaldı ve İç Anadolu Bölgesi’nin yüksek kesimleri ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde hasadın yeni tamamlanması nedeniyle alımlarımız bu yerlerde eylül ayında da devam etti.
65 MİLYAR TL’LİK ALIM YAPTIK
Bu yıl TMO’nun çiftçilere yaptığı toplam ödeme ve alım miktarı hakkında da bilgi verir misiniz?
Eylül sonu itibarıyla 280 bin üreticiden 11,2 milyon ton ürün alımı yapıldı. Bu miktar TMO tarihinin en yüksek alım miktarı olarak gerçekleşti. Ödemelerimiz alımlara müteakip 30 gün içinde yapıldı. Eylül sonu itibarıyla bu rakam 65 milyar TL.
Alım sürecimiz boyunca üreticilerimizin arz ettiği ve standartlarımıza uyan ürünlerin tamamının TMO tarafından satın alınacağı bilgisi sık sık paylaşıldı ve üreticilerimizin bu konuda müsterih olmaları gerektiği kamuoyuna aktarıldı.
Yine eylül ayı sonu itibarıyla 425 bin ton ilave randevu bulunmakta olup son ürün alınana kadar randevular verilerek alım faaliyetlerimiz devam edecek. Kurumumuz, tüm yıl boyunca üreticilerimizin mağdur olmaması için gereken tüm tedbirleri alıyor.
Ayrıca 22 Ağustos 2023 tarihinde mısır alım fiyatı 6.000 TL/ton olarak açıklanmıştı ve alımlara 24 Ağustos tarihi itibarıyla başladık. 2023 yılı mısır üretiminin geçen yıl seviyesinde, 8,5 milyon ton olacağı tahmin ediliyor. Mısır hasadı 1 Ağustos’ta Akdeniz Bölgesi’nde, 30 Ağustos’ta Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, 11 Eylül’de ise Ege Bölgesi’nde (Aydın-Çine) başladı; hasat ülke genelinde yüzde 18 seviyelerine ulaştı.
Eylül sonu itibarıyla 45 noktada toplam 435 bin ton mısır alımı yapılmış olup alımlar devam ediyor. Alımlarımızın yüzde 91’i lisanslı depolar üzerinden yapıldı.
Alımlar randevulu olarak yapılıyor ve hâlihazırda alınmış 120 bin ton randevu bulunuyor.
Hububat alımlarında olduğu gibi mısır alımlarında da Kurumumuz ile protokol imzalayan lisanslı depoların boş kapasiteleri TMO randevu sistemine entegre edilerek lisanslı depolardan öncelikli olarak üreticilerin yararlanmasına imkân sağlanıyor.
Netice itibarıyla 2023 yılı hububatta TMO tarihinde rekorların yaşandığı bir yıl olmuştur. Tabii ürünü almış olmakla TMO olarak bizim işimiz bitmiyor. Aldığımız ürünün muhafazası, bekletilmesi, ticarete konu edilmesi de en az alımlar kadar önemli. Önümüzdeki dönemde ülkemiz arz güvenliğinde herhangi bir aksaklığa meydan vermeden faaliyetlerimizi sürdüreceğiz.