EYLÜL-EKİM 2019 / RÖPORTAJ

Türkiye’nin tarımsal üretim üsleri OSB’ler


Müge ÇEVİK    

10.09.2019 

“Asıl hedefimiz, büyükbaş besi ve seracılık konularında alt yapısı sağlanmış bu bölgelerde yeni teknolojileri uygulayabilen ve ekonomik büyüklükteki işletmelerde; sürdürülebilir, güvenilir ve katma değeri yüksek üretim sağlamak ve ortaya çıkan bu imkânlardan daha fazla yurttaşımızın faydalanmasıdır.”
Türkiye’de 27 ilde bitkisel ve hayvansal üretim konulu Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (TDİOSB) projesi yürütülüyor. Bu çerçevede kurulan ve kurulma aşaması devam eden bin 800 besi işletmesi, 130 süt işletmesi, 260 sera işletmesi, 50 çiçekçilik işletmesi olmak üzere 2 bin 240 işletme, Türkiye’nin tarımsal üretim üsleri haline gelen TDİOSB’lerde faaliyet göstermeye başladı. Söz konusu OSB’lere yönelik merak ettiğimiz soruları Organize Tarım ve Hayvancılık Bölgeleri Daire Başkanı Deniz ORUÇ’a yönelttik. Ayrıca Tarıma Dayalı İhtisas OSB’lerden bir örnek olarak, Ankara’da alt yapısı tamamlanan, 17 bin 500 büyükbaş hayvan kapasiteli Çubuk Hayvancılık OSB ile ilgili bilgileri derledik.

Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri hakkında bilgi verir misiniz?
 
Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi, kamu, tüzel kişi ya da kişilerince kurulan; tarım ve sanayi sektörünün entegrasyonunu sağlamaya yönelik, tarıma dayalı sanayi girdisini oluşturan bitkisel ve hayvansal üretimin ve bunların işlenmesine yönelik sanayi tesislerinin yer aldığı mal ve hizmet üretim bölgesini ifade ediyor. Bu bölgelerin kurulma amacı ise her türlü hayvansal ve bitkisel üretim işletmelerinin ihtisas konusuna göre bir araya getirilerek, üretimin her safhasının kontrol edildiği, hijyenin sağlandığı, verimin ve kalitenin en üst seviyeye çıkarıldığı, ucuz maliyetli üretimin teşvik edildiği, giriş ve çıkışların kontrol edilebildiği bölgeler oluşturmak. Bu bölgeler ile bitkisel ve hayvansal üretimin ve bunlara dayalı sanayinin desteklenmesi, geliştirilmesi; ürünlerin paketlenmesi, işlenmesi, muhafaza edilmesi; uygun ve kaliteli ham maddenin temini; tarım-sanayi entegrasyonunun geliştirilmesi sağlanacak.

27 İLDE OSB PROJELERİ YÜRÜTÜLÜYOR
 
Ülkemizde hangi illerde TDİOSB var ve bunların ağırlıklı olarak faaliyet gösterdikleri alanlar nelerdir?
 
Bu bölgeler üretime katma değer sağlayacak bitkisel ve hayvansal üretim faaliyetleri için kuruluyor. Hayvancılık konularını ağırlıklı olarak büyükbaş besi ve süt yetiştiriciliği, su ürünleri oluştururken; bitkisel konulardan ise seracılık, çiçekçilik projeleri için yoğun talep geliyor. Bakanlığımız tarafından Amasya, Ankara, Diyarbakır, Eskişehir, Şanlıurfa, Kars, Yalova, Denizli, Gaziantep, Elazığ, Hatay, Sivas, Malatya, Afyonkarahisar, Samsun, Ağrı, Adana, Çorum, Erzincan, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Van, Balıkesir, İzmir, Aydın, Niğde ve Zonguldak olmak üzere 27 ilde bitkisel ve hayvansal üretim konulu Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi projesi yürütülmekte. Ayrıca bitkisel ve hayvansal üretim konulu yeni TDİOSB başvuru projeleri ve dosyalarının da inceleme ve değerlendirmeleri devam ediyor. Sayı konusunda nihai bir hedef belirlenmedi. Ancak ülkemizin her köşesinde, üreticilerin ve yetiştiricilerin kümelenmelerini ve ihtisaslaşmalarını sağlayarak bitkisel üretimi ve hayvancılık üretimini teşvik ediyoruz.  Asıl hedefimiz, büyükbaş besi ve seracılık konularında alt yapısı sağlanmış bu bölgelerde yeni teknolojileri uygulayabilen ve ekonomik büyüklükteki işletmelerde; sürdürülebilir, güvenilir ve katma değeri yüksek üretim sağlamak ve ortaya çıkan bu imkânlardan daha fazla yurttaşımızın faydalanması.

Özellikle hayvancılık işletmelerinin insan ve çevre sağlığına yönelik hedeflerini anlatır mısınız? 
 
Elbette, bu OSB’lerin kurulma amaçları arasında insan ve çevre sağlığını olumsuz etkileyen durumları da ortadan kaldırmak var. Örneğin yerleşim alanlarındaki hayvancılık işletmelerinin bu bölgelere taşınması bunlardan bir tanesi. Ayrıca modern işletmelerin kurulması ile hayvan refahının artırılmasına katkı sağlamayı hedefliyoruz.
 
OSB’LERE TALEP FAZLA 
 
Tarıma Dayalı OSB’lere talep hangi düzeyde?
 
Çok fazla il ve ilçeden TDİOSB kurma talebi geliyor. Hazırlanan proje teklifi ve başvuru dosyası, ilin/ilçenin proje konusundaki üretim potansiyeli, üretim kapasitesi, talep durumu, il/ilçe için gerekliliği ve uygulanabilirliği hususları dikkate alınarak proje konusu ile ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde değerlendiriliyor.

Haber Görseli

 
 
Tarım-sanayi entegrasyonunun sağlanması hedefi doğrultusunda gelinen noktada hangi durumdayız?
 
TDİOSB projelerimizden Amasya Suluova, Gaziantep-Oğuzeli, Elazığ  ve Diyarbakır’da, hem işletme hem de sanayi parselleri aktif olarak çalışıyor. Ankara-Çubuk, Eskişehir-Beylikova, Denizli-Sarayköy, Şanlıurfa Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgelerinde de alt yapıları tamamladık. Yatırımcılara tahsis işlemleri devam ediyor.
 
TDİOSB BİLGİ PORTALI HAYATA GEÇİYOR
 
Tarıma Dayalı OSB’lerle ilgili sorunlar ve çözüm önerileriniz nelerdir?
 
TDİOSB projelerinin yeteri kadar tanıtımı yapılmaması sorunu söz konusu. Bu duruma yönelik mesai arkadaşlarımızla birlikte gelen talepler doğrultusunda birçok ilde çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Projelerimiz içerisinde yer alan İhtiyaç Analizi Projesi ile Türkiye genelinde yapılabilirlik araştırması sonucunda bu sorunun üstesinden gelmeyi hedefliyoruz. Ayrıca TDİOSB bilgi portalını hayata geçiriyoruz. Bu portal sayesinde tüm TDİOSB’yi  anlık olarak takip edip, yapı ruhsatı, yapı kullanım izin belgesi, yatırımcı portal, abonelik işlemleri ve Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgelerinin yatırıma açılmamış üretim ve sanayi parsellerini yatırım yapmak isteyen yatırımcılarımızın hizmetine sunacağız.

Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgelerine Bakanlığımızca sağlanan teşvikler nelerdir?
 
Proje yatırım programına alındıktan sonra Bakanlığımızca alt yapı için arsa, kamulaştırma, etüt-proje giderleri için kredi kullandırılırken; üst yapılara ait giderler kapsamında da yatırımcılar tarafından istenildiği takdirde IPARD ve KKYDP hibe programlarından yararlanılabiliyor. Bu krediler kalkınmada öncelikli illerde 5 yıl geri ödemesiz yüzde 1 faizle, normal illerde 3 yıl geri ödemesiz yüzde 2 faizle ve gelişmiş illerde 2 yıl geri ödemesiz yüzde 3 faizle sağlanıyor. OSB’lerde yer alan parsellerde tahsis indirim oranları ise birinci kademe gelişmiş ilçelerde indirimsiz, ikinci kademe gelişmiş ilçelerde yüzde 60 indirimli, ikinci kademe gelişmiş ilçelerde yüzde 80 ve dördüncü kademe gelişmiş ilçelerde de yüzde 100 indirim şeklinde uygulanıyor.

Haber Görseli

Çubuk hayvancılık OSB yatırımcılarını bekliyor

Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgelerinden biri olan ve Ankara’nın Çubuk ilçesinde kurulan Çubuk Hayvancılık İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’nin alt yapı çalışmaları sona erdi. Atık su, yağmur suyu, içme suyu, yollar, aydınlatma gibi çalışmaların tamamlandığı OSB yatırımcılarını bekliyor. Çubuk Hayvancılık OSB ile Çubuk ve Akyurt ilçelerinde besi amacıyla yetiştirilen yaklaşık 20 bin büyükbaş hayvanı belli bir bölgede toplayarak günümüz tekniklerine uygun modern besiciliği teşvik etmek, daha sağlıklı ve verimli, çevre ve insan sağlığına zarar vermeyen hijyenik bir ortamda et üretimini artırmak hedefleniyor. Ayrıca uluslararası bir havaalanı niteliğine kavuşan Esenboğa Havalimanı’nı tehdit eden çevre kirliliği ve pis kokulardan kurtarmak için bu bölgeden uzaklaştırılacak olan besi ahırlarının da bu OSB’de toplanması amaçlanıyor.
 
OSB’ye ilişkin yetkililerden alınan bilgiye göre, Çubuk Hayvancılık OSB, 17 bin 500 büyükbaş erkek besi hayvanı kapasitesine sahip. Organize Sanayi Bölgesi toplam 115 parselden oluşuyor. Bu parsellerden 90 adedi besi ahırı, 11 adedi ise hayvancılıkla ilişkili tesislere yönelik sanayi parseli olarak ayrılmış durumda. Kalan 14 parsel ortak kullanım alanı olarak düzenlenmiş. Bunlar da acil kesim ünitesi, teknik hizmet alanı, hayvan kliniği, gübre bertaraf alanı olarak imar planında belirlenmiş durumda. Ayrıca söz konusu 90 adet besi işletme alanı 52 adet 100 başlık, 33 adet 250 başlık ve 5 adet 500 başlık tesisten oluşuyor.
 
OSB’nin tüzel kişiliği kurucuları arasında; yüzde 50 hisse ile Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı (Ankara İl Özel İdaresinden devir), yüzde 30 hisse ile Çubuk Belediyesi, yüzde 10 hisse ile Ankara Büyük Şehir Belediyesi ve yüzde 10 hisse ile Ankara Kırmızı Et Üreticileri Birliği yer alıyor.

Haber Görseli

47 İŞLETME ALANI TAHSİS EDİLMİŞ DURUMDA
 
Çubuk OSB’de Haziran ayı itibariyle 47 adet besi işletme alanı üreticilere tahsis edilmiş ve sözleşmeleri imzalanmış durumda. Bunların içinde projelerini getirip yapı ruhsatı için başvuranlar olduğu gibi, TKDK IPARD çağrısı için proje hazırlayanlar da bulunuyor. 
 
TOPLU ALIMLAR YAPILABİLECEĞİNDEN MALİYETLER DÜŞECEK
 
Yer Seçim Komisyonu’nun hazırladığı rapor doğrultusunda, Çubuk-Şabanözü karayolunun 8’inci kilometresinde 255 hektar alanda kurulan OSB’nin en önemli kuruluş amacı Esenboğa Havaalanı çevresindeki dağınık halde bulunan besicileri bir araya toplamak. OSB’nin bulunduğu yer, hakim rüzgar yönü olarak havaalanına koku gitmeyecek şekilde belirlenmiş durumda.
 
Çubuk Hayvancılık İhtisas OSB’nin Çubuk bölgesindeki hayvancılık kapasitesini taşıyabileceği ve besicilerin birçok sorununun da ortadan kalkacağına dikkat çekiliyor. Yem, besi hayvanı alımlarında, ilaç ve veterinerlik hizmetlerinde toplu alımlar gerçekleştirilebileceği için besicilerin maliyetlerinin düşmesi ve hayvan satışlarının da daha kolay gerçekleşmesi bekleniyor.
 
BİYOGAZ TESİSİ KURULACAK
 
OSB’de 52 bin metrekare gübre bertaraf alanı bulunuyor. Tüm atık gübreler burada  toplanacak ve kurulacak biyogaz tesisinde hem üreticilerin atık sorunun çözülmüş olacak hem de üretilecek elektrik enerjinin OSB ve Çubuk’a katkı sağlanacak. Tesis ile özellikle yaz aylarında yaşanan koku ve sağlık sorunları çözülecek hem de geri dönüşüm sağlanacak.

OSB Çubuk tarımsalüsler