MAYIS-HAZİRAN 2020 / NESLİ TEHLİKE ALTINDAKİ TÜRLER

Özel kokulu bitki: İstanbul soğanı


Murat ÖZKAN    

22.05.2020 


İstanbul’un ev sahipliği yaptığı endemik türlerin sayısı 50’nin üzerinde, buna son yıllardaki envanter çalışmalarında yeni bir tür olan İstanbul soğanı da (Allium İstanbulenese) eklendi. Ülkemiz Allium türleri bakımından çok zengin ve bazı grupları için de gen merkezi konumunda. Allium İstanbulenese türü de 2017 yılında keşfedilen bir tür.

İstanbul Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter çalışmalarında ortaya çıkan bu endemik bitki türü; aynı zamanda dünya literatürü için de bir ilk olma özelliği taşıyor. İstanbul’da yürütülen "Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi" (UBENİS) çalışmaları sırasında saptanan İstanbul soğanının ülkemiz çapında yürütülen biyolojik çeşitlilik envanter çalışmaları sırasında toplanan Allium cinsine ait örneklerin hiç birisine benzemediği tespit edildi. Bilimsel olarak tanımlanması da yapılan tür böylece dünya literatürüne Allium İstanbulenese olarak geçmiştir.
 
Allium bilimsel adı ile tanınan cins, geniş çapta kültürü yapılan yemeklik soğan, pırasa ve sarımsağın da içinde bulunduğu özel kokulu soğanlı bitkileri kapsar. Türkiye’de bu cinsin 200 kadar türü tabii olarak: yabani olarak dağlarda, makiliklerde, kumullarda, orman açıklıklarında farklı kaya tipleri ve topraklarda yetişir.
 
İstanbul, aslında ülkemizdeki 12 bin üzerindeki bitkinin yaklaşık 2 bin 200 adetinin de yetişebildiği bitki çeşitliliği ile ne kadar zengin biyoçeşitliliğe sahip olduğunu gösteriyor. Ilıman iklim kuşağında ve göç yolları üzerinde bulunan İstanbul’da, bu özelliğiyle Avrupa’daki birçok ülkeden daha fazla tür çeşitliği mevcut. Bizlere düşen görev de bu zenginliğimize gözümüz gibi bakmak ve bu türlerin gelecek nesillere ulaşmasını sağlamaktır.

İstanbul soğanı