EYLÜL-EKİM 2021 / EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ
Damaktaki Ege Yolculuğu Milas zeytinyağı ve pazarlama iletişimi
Uzaksanız Ege’nin turkuaz koylarından, düşlerinize giriyorsa kumsalların sarı sıcaklığı, dalıp gitmek istiyorsanız ığrıpların çalkantısında ufukta; yüzleşmenin zamanı gelmiştir, Milas Zeytinyağıyla. Hasretliğini saymıyorum bile yüreği Anadolu sevdasıyla çarpanların. Onu damağınızda gezdirdiğinizde meşrebinize göre portakal, turunç, limon kokarsınız. Onu dilinizle biraz dolandırdığınızda badem dolar cepleriniz. Bu lezzet yolculuğu bitsin artık derseniz; hafif bir acılık verir yüreğinize de işleyen. Olacak olan böyle olur onunla tanıştığınızda. Bütün bunları bilerek at sürün kulağınızda bir zeybek türküsüyle Milas’ın bereketli topraklarına.
Bu lezzet türküsünün derinliğine inmek için öncelikle Memecik zeytinini tanıyalım. Anadolu topraklarından Fenikeliler tarafından Akdeniz çanağına yayılan zeytin gen kaynakları açısından birçok çeşide de kaynaklık yapmıştır. Bunların en önemlilerinden biri olan Memecik zeytin çeşidi Milas’ın verimli topraklarını bin yıllardır kendine yurt edinmesinin de birçok nedeni var. Milas’ın bol kireçli, alüvyonlu toprağının yanı sıra killi-kumlu toprak yapısı ve yüksek düzeyde periyodisite göstermesi onu diğer akrabalarından farklılaştırmıştır. Milas’ın mikro klimasında rüzgarla olgunlaşarak dalında yağmur suyuyla beslenmesi aromatik yapısını oluşturur. Hem sofralık hem de yağında turunç, portakal, mandalina ve limon aroma kokuları olması bundandır.
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ZEYTİNYAĞI ÜRETİMİ
Zeytin ağacı varlığımız zeytinyağı talebinin de etkisi ile 2019 yılında yaklaşık 182 milyon adede yükselmiştir. Son beş yılın zeytinyağı üretim ortalaması yaklaşık 190 bin ton ve sofralık zeytin üretim ortalaması 413 bin ton ve yağlık zeytin üretimi ortalaması ise 1 milyon 330 bin ton olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye’de Aydın, İzmir, Muğla, Balıkesir, Bursa, Manisa, Çanakkale, Gaziantep ve Mersin önemli zeytin üretimi yapılan illerdir. Ege, Marmara, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu Bölgeleri ise önemli zeytin üreten bölgelerdir. Türkiye’de yaklaşık 320 bin zeytinci aile işletmesi mevcut olup bunun % 14’ü Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği ve Marmarabirlik ortaklarından oluşmaktadır. Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği yaklaşık 22 bin, Marmarabirlik ise yaklaşık 30 bin ortağa sahiptir.
ürkiye üretiminin 45-50 bin ton arasını ihraç etmektedir. Ayrıca İspanya ve İtalya’nın büyük üretici olmalarının yanında aynı zamanda ithalatçı ülkeler arasında yer almasının nedeni dünya zeytinyağı pazarlamasında etkin iki ülke olmalarından kaynaklanmaktadır. Milas zeytinyağında ise 13 milyon ağaç varlığı, 553 bin dekar üretim alanı, 18 bin ton üretimi, 6.500 kayıtlı üreticisi ve 73 işletmesiyle ülkemize katma değer yaratmaya devam ediyor.
MİLAS ZEYTİNYAĞININ COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜN YOLCULUĞU
Coğrafi sınırları Milas ilçe sınırları olan 201 no’lu bu coğrafi işaretimiz Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Milas Ticaret ve Sanayi Odasının başvurusuyla 24 Haziran 2014 yılında menşe olarak tescil edilmiştir. Ayrıca aynı oda tarafından Avrupa Birliği tescil süreci başlatılarak 23 Aralık 2020 tarihinde Protected Designation of Origin (PDO) olarak ülkemizin Avrupa Birliği nezdinde de beşinci tescilli ürünü olmuştur.
BİR COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜN OLARAK MİLAS ZEYTİNYAĞI
Beş bin yılı aşkın bir süredir insan yerleşmesi söz konusu olan ve bünyesinde 27 antik kenti barındıran Milas’ın tarihinde Karya Uygarlığı döneminden itibaren zeytinyağı ticareti önemli bir yere sahiptir. Antik Çağ Akdeniz üretim geleneğini kanıtlayan ayak yağı üretimi, baskı kollu pres, kaya işlikleri, zeytin değirmenleri donanımları tespit edilmiş olup, kalıntılar Milas’ın endüstriyel üretime yönelik organize etkinlik mekanı olduğuna işaret etmektedir. Milas Ortaköy-Türbeovası Pazarlık Mevkiinde Bizans döneminden kalma yağ işliğine, Akkovanlık Köyü, Belasarı ve İskele mevkilerinde baskı kollu pres sisteminin kullanıldığı çok sayıda pres yatağı, pres ağırlıkları, baskı kolu yuvası, tekne kalıntıları, ayak tekneleri ve kap yuvası belgelenmiştir. Bafa Gölü’nün kıyısında Hereklia’da bulunan pres ağırlığı geç Roma Döneminden bir çiftlik evine aittir. Milas-Bodrum yolunda Sarıçay Yatağında, Pilavtepe’deki yerli kayaya şekillendirilmiş bir pres yatağı MÖ 2000 yılına tarihlenir.
MİLAS ZEYTİNYAĞI VE PAZARLAMA İLETİŞİMİ
Milas zeytinyağı özelinde Türk zeytinyağlarının temel pazarlama iletişim sorunlarından biri de segmente olamamasında yatar. Segmentasyon pazarlama ve pazarlama iletişiminin üstüne kurulduğu bir alan olarak değerlendirildiğinde; bir mal veya hizmetin marka iletişim stratejilerinin belirlenmesinde hayati öneme sahiptir. Bu çözümlemeyi biraz daha derinleştirmek için zeytinyağı çeşitlerini bilmekte fayda vardır. Türk Gıda Kodeksi Zeytinyağı ve Prina Yağı Tebliğine göre zeytinyağları kendi aralarında 4 ana sınıfa ayrılır. 1- Natürel Zeytinyağı a-Sızma, b-Natürel birinci sınıf, c- Natürel ikinci sınıf, d-ham zeytinyağı, 2-Rafine Zeytinyağı 3-Riviera Zeytinyağı, 4-Çeşnili Zeytinyağı. Bu sınıflandırma marka iletişiminde fiyat-kalite eksenini belirlemede bilimsel ölçüttür. Milas zeytinyağı gibi natürel sızma sınıfında olan yağın segmentasyonda sorun yaşamayacağı açıktır.
Bu bilimsel ölçütlerin hedef kitle ve hedef pazarlarda marka iletişimine katkı sağlamasının ötesinde, kurumsal söylemin de tözünü oluşturur. Çağdaş tüketicinin aşırı bilgilendiği günümüz pazarlama dünyasında ‘"doğru" bilgilenmesi ve sağlıklı iletişim için "içerik/bilgi" üretilmesi her ürün ve marka için bir zorunluluktur. Bu bağlamda Milas zeytinyağı stratejik kavram üretme yeteneğini kullandığında pazarda derinleşmesinin ötesinde uluslararası pazarlarda Türk zeytinyağlarının da lokomotifi olacağı açıktır. Burada bir gerçeğin altını çizmekte fayda var dünya üretiminin %70-75 üretici ülkelerinde tüketildiği düşünüldüğünde sağlık açısından bileşenleri bu kadar yüksek Milas Zeytinyağı inovatif besin takviyeleri pazarında ve alternatif pazarlarda da kendine yer aramalıdır.
Türk zeytinyağı markaları kurumsal kimlik unsurlarını, tarihsel kökenlerini, Ön-Asya Arkeolojisi ve Türk tasarım kimliği ile harmanladığında dünya raflarında pozitif ayrışacağı açıktır. Bu dilin tarihsel kökenlerini yine bu topraklardan buluyor olmamız bizim kültürel derinliğimiz bir yana geleceğe taşımamız gereken tarihi sorumluluğumuzdur da. Genetik kaynağı Anadolu olan zeytin ve zeytinyağlarımızın kurumsal kimliklerinin kuşatıcı ve sarmalayıcı etkisini arkasına almış bir pazarlama iletişimi; onlara yeni bir öyküleme zamanı yaratacaktır.
Zeytin ve zeytinyağının en büyük alıcı olan Avrupa ülkelerine olan 15-20 bin ton ambalajlı ihracatımızın derinleşmesi için yapılacak pazarlama iletişiminde; doğru kurumsal kimlik tasarımı ve stratejik kavramlarla bütünleşik bir Milas zeytinyağı söylemi kendine pazar kanalı açacağı açıktır. Ayrıca rafların segmente olduğu coğrafi işaretli ürünler alanında Avrupa Birliği'nden tescilli bu zeytinyağımızın hedef kitlelerle daha hızlı buluşacağı kesindir.