TEMMUZ-AĞUSTOS 2022 / ÖZEL HABER
Güneş enerjili sistemlere yüzde seksen destek
Göksu Taşeli Havzası Kalkınma Projesi (GTHKP) kapsamında Konya ve Karaman’da güneş enerjili sistemler yüzde 70-100 oranında hibelerle destekleniyor. Bireysel damla sulama sistemlerinden köy bazlı içme suyu tesislerine, soğuk hava depolarından çoban barınakları ve elektrikli çit uygulamalarına kadar çok farklı alanlarda güneş enerjili destekler sağlanıyor.
Göksu Taşeli Havzası Kalkınma Projesi (GTHKP) iklim değişikliğinin küçük ölçekli aile işletmeleri üzerindeki etkisini azaltmak ve bu işletmelerin geçim kaynaklarını iyileştirerek piyasaya entegre olmalarına yardımcı olmak amacıyla 2016 yılında başlatıldı. Konya ve Karaman illerinin 11 ilçesini kapsayan proje, değer zinciri geliştirilmesi temelinde ekonomik çeşitlenmenin desteklenerek Türkiye'de kırsal yoksulluğun azaltılmasını hedefliyor.
2023 yılı sonuna kadar devam edecek GTHKP kapsamında iki temel bileşen bazında destekleme faaliyetleri yürütülüyor. Tarımsal Verimlilik ve Doğal Kaynak Yönetimi Bileşeni, yüksek rakımlı bölgelerde kıt olan arazi ve su kaynaklarının iyi tarım uygulamaları ve iklim değişikliğine duyarlı yatırımlarla sürdürülebilir yönetimini sağlayarak tarımsal verimliliğin ve kârlılığın arttırılmasını amaçlıyor.
Pazara Erişimin Güçlendirilmesi Bileşeni ise üretici fiyatlarının yükselmesi, pazar bilgileri ve bağlantılarının iyileştirilmesi yoluyla çiftçilerin gelirlerinin arttırılmasına yönelik faaliyetleri kapsıyor. Bu doğrultuda, hasat sonrası kayıpların azaltılması, kalite, hacim, düzenlilik, homojenlik, çeşitlilik aralığı, paketleme ve markalaşmaya yönelik piyasa taleplerinin karşılanmasına değer kazandırmak amacıyla destekleme faaliyetleri yürütülüyor.
Desteklemeler içinde güneş enerjili sistemler (GES) önemli bir başlık. GES’ler enerji ihtiyacının daha düşük maliyetlerle ve daha önemlisi iklim dostu yöntemlerle karşılanmasına imkân veriyor. GES destekleri enerji ihtiyacının elektrik şebekesinden bağımsız şekilde sağlanması yoluyla insan ve hayvan refahını artırmaya da katkı sağlıyor.
YÜZDE 70-100 ARASI HİBE
GTHKP kapsamında 2018 yılından itibaren başlayan demonstrasyon, hibe uygulamaları ve altyapı projeleriyle sahada GES kullanımı destekleniyor. GES destekleri bireysel damla sulama sistemlerinden köy bazlı içme suyu tesislerine, soğuk hava depolarından çoban barınakları ve elektrikli çit uygulamalarına kadar çok farklı alanlarda sunuluyor. Demonstrasyonlar yüzde 100 proje bütçesinden finanse edilirken hibe uygulamalarında, 2022 yılında genç yararlanıcılar yüzde 80, diğer yararlanıcılar yüzde 70 oranında destekleniyor. Altyapı yatırımları ise kamu eliyle yapılması halinde proje bütçesinden finanse edilirken çiftçi örgütleri eliyle yapılanlar yüzde 80 oranında destek alıyor.
Güneş enerjili sistemler kapsamında Karaman-Elmayurdu, Tepebaşı, Boyalık Köyleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi tarafından işletilen soğuk hava deposu GES yatırımı, köy bazlı tarımsal sulama ve içme suyu tesislerinin GES dönüşümü, bireysel damla sulama desteklerinin enerji ihtiyacının giderilmesine yönelik panel destekleri ile şebeke bağlantısının olmadığı yerlerde üreticilerin ve hayvan refahını artırmak üzere enerji temini amacıyla taşınabilir panelleri, çoban barınakları ve elektrikli çit destekleri veriliyor.
Proje kapsamında GES içerikli desteklerden proje uygulama süresi boyunca toplam bin 624 yararlanıcı faydalandı. Bu kapsamda 4 bin 318 da alandaki bitkisel üretim, girdi maliyetlerinin azaltılması yoluyla desteklendi, 2 bin 204,8 kWp kurulu güç bölgeye kazandırıldı. Uygulanan programlar aracılığıyla bugüne kadar yaklaşık toplam 10 milyon TL destek verilirken 11 milyon TL tutarında yatırım yapıldı.
GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMİ İLE ELEKTRİK BEDELİ ÖDEMEDİLER
2020 yılı içinde Ekonomik Yatırım Projesi desteği kapsamında Karaman-Ermenek’te faaliyette bulunan SS. Elmayurdu, Tepebaşı ve Boyalık Köyleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’ne ait soğuk hava deposunun enerji ihtiyacını karşılamak üzere 295,26 kWp büyüklüğünde güneş enerjisi paneli kuruldu. GES dönüşümüyle 2 bin ton kapasiteli soğuk hava deposunun elektrik giderlerinin yüksek oranda karşılanması hedefleniyor. Kooperatif şebeke bağlantılı GES tesisi sayesinde 2021 yılında mahsuplaşma sonrası elektrik tüketim gideri ödemedi. Deponun işletme maliyetlerinin düşmesiyle üretim zincirindeki ürünlerin kalitesi, muhafazası ve sürdürülebilirliğinin sağlanması, böylece çiftçilerin ürünlerini daha yüksek fiyatlardan pazarlayabilmelerinin de önü açılmış oldu.
Karaman Merkez ilçeye bağlı Cerit Köyünde faaliyet gösteren S.S. Cerit Köyü Tarımsal Sulama Kooperatifi ise yaklaşık bin 200 dekarlık alanda sulama yapabilecek kapasitede bir kuyuya sahip. Destek sonucunda şebeke bağlantılı şekilde toplam 115,5 kWp büyüklüğünde GES kurulumu gerçekleştirildi ve bu kuyuya ait iki pompanın enerji ihtiyacı karşılanmış oldu. Tesis sulama için ihtiyaç duyulan enerji ihtiyacını karşılamanın yanı sıra tüketim fazlası enerjiyi yetkili kuruluş MEDAŞ’a satıyor. Yatırım 570 bin 751 TL’ye mal oldu. Kooperatif, GES panellerinin kurulacağı araziyi satın alarak yatırıma katkı sağladı.
Konya’nın Akören ilçesinde faaliyet gösteren S.S. Süleymaniye Köyü Tarımsal Sulama Kooperatifine ait 19 kuyu için enerji ihtiyacının GES yoluyla sağlanması için destek sağlandı. Destek kapsamında 100 kWp gücünde güneş enerjisi santrali kuruldu. Kamu yatırımı olarak yapılan santral için proje bütçesinden 722 bin 730 TL destek sağlandı. Köyde yaşayan 243 kişi bu hizmetten faydalanıyor.
KÖY BAZLI ALTYAPILARA İLİŞKİN GES DESTEĞİ
Proje kapsamında tarımsal yeni ürün ve yenilikçi uygulamaların bölgede yaygınlaştırılması, verimliliğin artırılması amacına hizmet eden demonstrasyon ve hibe uygulamalarıyla birlikte proje sahasında yaşayanların hayat standardını iyileştirmeye yönelik köy bazlı içme suyu ve biyolojik arıtma tesisleri gibi altyapı yatırımları da yürütülüyor. Bu kapsamda Karaman ili Merkez ilçeye bağlı Aybastı’da 107 hane ve yaklaşık 300 kişi ve Zengen’de 150 hane ve yaklaşık 600 kişinin faydalandığı Güneş Enerji Sistemli Dönüşümlü Evsel İçme Suyu Tesisi kurulumu yapıldı.
DAMLA SULAMANIN ENERJİSİ DE GÜNEŞTEN
Ayrıca proje kapsamında gençlere yüzde 80, diğer yararlanıcılara yüzde 70 oranında destek sağlanarak hibe uygulamaları yürütülüyor. Güneş Enerjili Bireysel Tarla İçi Damla Sulama Sistemi Hibeleri bunların başında geliyor. Bu başlıkta Karaman’da 2019-2021 yılları arasında 138 yararlanıcıya destek verildi. Yatırımlarla bin 940 da alanın damla sulama yöntemiyle sulanması için gereken enerji güneş enerjili sistem ile karşılandı. Daha önce pompaların enerji ihtiyacı fosil yakıtlardan karşılanıyordu, projeyle karbon salınımının azaltılmasına da katkı sağlandı. Yatırımın toplam bedeli 6,31 milyon TL olup 3,88 milyon TL’si hibe olarak verildi.
DİĞER GÜNEŞ ENERJİLİ SİSTEM DESTEKLERİ
Güneş enerjili sistem destekleri bir taraftan proje sahasında yaşayanların ekonomik ve sosyal refahını artırırken diğer taraftan şebeke elektriğinin olmadığı bölgelerde ve meralarda enerjiye erişimi de mümkün kılmakta.
Çoban barınaklarına güneş paneli desteği
Karaman ilinde yılın belli zamanlarında meralarda yaşayan çobanlara aydınlatma, televizyon, su ısıtıcısı gibi elektrikli aletleri kullanma imkânı sağlayarak hayat standartlarında önemli iyileşme sağlayan çoban barınakları desteği verildi. Çoban barınakları çobanlar ve ailelerinin yaz dönemi boyunca daha sağlıklı ve konforlu bir ortamda konaklamalarına imkân veriyor. Barınakların enerji ihtiyacı GES panelleriyle sağlanıyor. Sağlanan enerjiyle süt sağma makinelerinin çalıştırılması da mümkün oluyor. 2021 yılında ilk kez uygulanan destekten 7 yararlanıcı faydalandı.
Taşınabilir güneş paneli ile hayatları kolaylaştı
Taşınabilir güneş paneli desteklerinden bugüne kadar Konya ve Karaman illerinde 144 kişi yararlandı. Toplam 3,27 milyon TL tutarında yatırıma 2,50 milyon TL destek sağlandı. Elektrik imkânı olmayan meralarda geçici süre yaşayanlar, GES panellerini günlük enerji ihtiyaçlarını karşılamak için kullandılar.
Ayrıca proje kapsamında bitkisel üretimin korunması amacıyla elektrikli çit desteği verildi. Altı kişiye demonstrasyon, 14 kişiye hibe şeklinde destek sağlandı. Elektrikli çitlerin ihtiyaç duyduğu enerji yine mikro güneş enerjisi sistemlerinden sağlanıyor.