Ülkemiz baharat üretiminde çeşitlilik açısından önemli bir yere sahip. Baharat Tebliğinden bize kısaca bahsedebilir misiniz? Bu Tebliğ hangi ürünleri kapsamaktadır?
Türkiye baharat üretimi ve tüketimi açısından çok önemli bir ülkedir. Türk Gıda Kodeksi Baharat Tebliği, baharatın tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretilmesi, hazırlanması, işlenmesi, depolanması, nakledilmesi ve piyasaya arz edilmesi aşamalarında taşıması gereken özelliklerini belirlemek amacıyla yayımlanmıştır.
Baharat Tebliği ilk olarak 2000 yılında yayımlandı, güncel gelişmeler, uluslararası mevzuat ve ihtiyaçlar doğrultusunda 2013 yılında ve en son 19 Nisan 2022 tarihinde güncellendi. Baharat Tebliği öncesinde de baharatla ilgili düzenlemeler 1952’de yayımlanan Gıda Maddeleri Tüzüğü'nde yer almaktaydı.
TEBLİĞ ÜLKEMİZDE YOĞUN TÜKETİMİ OLAN 51 ADET BAHARATI KAPSIYOR
Dünyada baharat amaçlı kullanılan 300’den fazla ürün bulunmaktadır. Ancak Baharat Tebliği ülkemizde yoğun tüketimi olan 51 adet baharatı kapsamaktadır. Tebliğ kapsamında yer alan baharatlar; Ada çayı, Anason, Ardıç, Aspir çiçeği, Biberiye-kuşdili, Cedvar, Çam fıstığı, Çemen, Çörekotu, Çörtükotu, Defne yaprağı, Dereotu, Fesleğen, Frenk kimyonu, Hardal, Haşhaş, Hindistan cevizi, Kakule, Karabiber (Beyazbiber-Akbiber, Karabiber, Yeşil karabiber), Karanfil, Kebabiye, Kekik, Kırmızıbiber (Toz kırmızıbiber, Pul kırmızıbiber, İpek pul kırmızıbiber, İsot), Kırmızı karabiber, Kimyon, Kişniş, Limonotu, Kuşüzümü, Mahlep, Maydanoz, Melisa-oğulotu, Mercanköşk, Meyankökü, Muskat (küçük hintcevizi), Nane, Reyhan, Rezene, Safran, Salep, Sarımsak, Soğan, Sumak, Susam, Tarçın, Tarhun, Vanilya, Yenibahar, Zahter (karabaş kekik), Zencefil, Zerdeçal’dır.
Bu 51 baharatın haricinde baharat karışımları da bu Tebliğ'in kapsamındadır. Ancak baharat ile birlikte nişasta, un, maya özütü gibi baharat harici bileşenler de içeren tavuk harcı, köfte harcı ve benzeri harç ve karışımlar bu Tebliğ kapsamında yer almamaktadır.
Tebliğ’de ilgili ürünlerin tanımlamaları yapılmış ve bitkilerin bilimsel isimleri verilmiştir. Ayrıca Tebliğ’de ürün özellikleri belirlenmiş, hijyen, ambalajlama ve etiketleme gibi özel bazı hükümlere yer verilmiştir. Tebliğ’in ekinde ise baharatların sahip olması gereken fiziksel ve kimyasal özelliklere dair tablolar ile ambalajsız baharat satışında dikkat edilmesi gereken hijyen kuralları yer almaktadır.
Yurt dışından ithal edilen ürünlere yönelik nasıl bir prosedür uygulanmakta? Bu ürünlerin satış standartları var mı?
Yurt dışından ithal edilen ürünler de aynı yurt içinde üretilen ürünler gibi Baharat Tebliğ'ine ve diğer gıda mevzuatımıza uygun olmak zorundadır. İthalat aşamasında ürünler ve ürünlere ait bilgi ve belgeler Bakanlığımızca kontrol edilmekte, numuneler alınmakta, mevzuatımıza uygun olan ürünlerin yurda girişine izin verilmektedir.
Eski tebliğle, yeni tebliğ arasında nasıl farklar var? Bu tebliğle sektöre nasıl yenilikler getirildi?
Yeni Tebliğin yayımı öncesinde uzun bir hazırlık, değerlendirme ve çalışma sonucunda, Codex Alimentarius ve başta Avrupa Birliği mevzuatı olmak üzere uluslararası düzenlemeler dikkate alınarak Tebliğ taslağı hazırlandı.
Hazırlanan taslak Bakanlığımız internet sitesinde tüm paydaşların görüşüne açılmış üreticiler, tüketiciler, üniversiteler, kamu kurumları ve sivil toplum örgütlerinin görüşleri alındı ve gelen görüşler değerlendirildi. Yeni Tebliğde bazı baharatların tanımları ve ürün özellikleri güncellendi ve bazı yeni ürünler eklendi.
Ülkemiz için önemli bir ihraç ürünü olan ve kültürel yetiştiriciliğinin en fazla Denizli ilimizde yapıldığı Origanum cinsi kekikler, kekik tanımının içerisine alındı. Kekiğin aromatik yönden zenginliğini gösteren uçucu yağ miktarı yüzde 1’den yüzde 2’ye çıkarıldı. Bunun dışında zahter, limonotu, ipek pul kırmızıbiber, yeşil karabiber tanımları ve ürün özellikleri Tebliğ'e eklendi. Köri ile ilgili hükümler de ilk defa Tebliğ' e eklenmiştir. Köri, bir baharat karışımı olup köri ve diğer baharat karışımları nişasta gibi dolgu maddeleri içermeyecek, rutubet oranı yüzde 15’ten, tuz oranı ise yüzde 5’ten fazla olamayacaktır.