EYLÜL-EKİM 2022 / BİTKİSEL ÜRETİM
Nar
Çarşıdan taneyle alıp eve geldiğimizde binlerce çoğalan nar, büyüleyici rengi ve taneleriyle bereketin simgesi kabul edilerek en sevilen meyveler arasında yer almaktadır. Gıda endüstrisinde nar suyu ve ekşisi, şurup, tane konservesi, nar tane kurusu, reçel, jöle, sirke, nar çekirdeği ve yağı gibi değişik ürünlere işlenebilmektedir. Ülkemizde Akdeniz, Ege ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde yetiştirilen narla ilgili sorularımızı Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Dr. Abdullah ÜNLÜ ve Ziraat Yüksek Mühendisi Alpaslan ŞAHİN’e yönelttik.
Ülkemizde oldukça sevilen nar meyvesinin anavatanı neresidir? Nar ülkemizde en çok hangi bölgelerde yetişir?
Çeşitli kaynaklarda narın anavatanı olarak; Güney Batı Asya, Güney Asya, Yakın Doğu, Orta Doğu, İran, Afganistan, Güney Kafkasya ve Anadolu gibi farklı bölgeler gösterilmektedir. Ancak bu bölgeler birbirinden çok uzak, çok değişik yerler olmayıp, Asya kıtasının belirli bir kısmını kapsamaktadır. Genel olarak Anadolu, Suriye, İran, Irak ve Afganistan’da yabani nar alanlarına rastlanılmaktadır.
En çok sırayla Akdeniz, Ege ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde yetiştirilmektedir.
Narın yetiştirilme şartları için neler gereklidir?
Nar bahçesi kurulacak yerin seçiminde öncelikle narın ekolojik istekleri gözetilmelidir. Buna göre uzun ve sıcak bir yaz, ılık ve yağışlı bir kış iklimi görülen, kış aylarında sıcaklığın -10 °C’den aşağı düşmeyen, aşırı derecede rüzgar almayan, silisli topraktan ağır killiye kadar birçok toprak tipine, sulama imkânlarına sahip ve 1000 m rakıma kadar olan yerler nar bahçesi için en uygun alanlardır.
Ülkemizde ve dünyada ne kadar nar üretimi yapılmaktadır? Narın dış ticareti ile ilgili bilgileri paylaşır mısınız?
Dünya nar üretimi verileri FAO kaynaklarında yer almamakla beraber yapılan literatür taramalarında en fazla nar üreten ülkelerin Hindistan, İran, Çin, Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, Tunus, Arjantin, Peru, Brezilya, Uruguay, Avustralya, İtalya, İspanya, Yunanistan, Afganistan ve en önemli ithalatçı ülkelerin ise Almanya, Belçika, Hollanda ve İngiltere olduğu belirtilmiştir.
Haber Görseli
Dr. Abdullah ÜNLÜ Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü, Alpaslan ŞAHİN Ziraat Yüksek Mühendisi
İHRACAT YAPILAN ÜLKELER
Ülkemizin 2021 yılı nar üretimi 647 bin 676 ton olup 177 bin 695 tonluk ihracatıyla 131 milyon 980 bin dolarlık gelir elde edilmiştir. Aynı yıl nar ihracatımızdaki ilk üç sırayı Rusya, Irak ve Almanya almıştır. Ukrayna, Belarus, Hollanda, Romanya ve Hırvatistan ise diğer ihracat yaptığımız ülkelerdendir.
Narın üretiminden pazarlanmasına kadar olan süreçte nasıl bir yol izlenmektedir?
Nar yetiştiriciliğinde çeşit seçimi çok önemlidir. Çeşitlerin o bölgeye adapte olmuş o yörenin iklimine, hastalıklara dayanıklı, verimi iyi, meyveleri insanların göz zevkine ve damak tadına uygun ve taşımaya dayanıklı olmalıdır. Çeşit seçiminde ticari amacına göre sofralık ya da endüstri çeşitlerinin yetiştirilmesine karar verilmelidir.
Ayrıca, bu çeşitlerin meyvelerinde irilik, kabuk rengi ve kalınlığı, dane rengi, yumuşak çekirdeklilik, sululuk gibi özellikleri ihtiyaca cevap verebilmelidir. Yurt içinde sevilen nar çeşitleri hafif mayhoş veya tatlı, çekirdeksiz ve iri meyveli olanlardır. Avrupa’ya ihracat için özellikle kabuk ve dane rengi kırmızı ve mayhoş çeşitler seçilmelidir. Arap ülkelerine ihracat için ise tatlı narlar tercih edilmelidir. Ayrıca nar suyu veya nar ekşisi elde etmek için yine kırmızı daneli ve ekşi mayhoş narlar seçilir.
Depoda uzun süre muhafaza edilebilmesi pazarlaması için kolaylık ve yüksek getiri sağladığından bu özellik çeşit seçerken dikkate alınmalıdır.
NAR ÜRETİMİ KARLI BİR YATIRIM
Narların ambalajlanması pazarlama açısından oldukça önemlidir. Meyvelerin seçimi, boylanması ve paketlenmesi pazar açısından özellikle ihracatta önem arz etmektedir. Narların seçme ve boylamasının elle yapılması daha uygun olup meyvelerin birbirine değmeyecek şekilde paketlenmesine dikkat etmek gerekmektedir.
Narlar meyve kabuğunun özel yapısı dolayısıyla modern soğuk hava depolarında 5-6 ay süreyle depolanabilmektedir. Kışın, ilk fiyatının 2-3 katı arttığından oldukça kârlı, iyi bir yatırımdır.
Nar sadece meyve olarak mı tüketilmektedir? Farklı kullanım alanları nelerdir?
Nar genellikle sofralık olarak taze tüketilmektedir. Ancak taze olarak tüketiminin güçlüğü nedeniyle gıda endüstrisinde nar suyu ve ekşisi, şurup, tane konservesi, nar tane kurusu, reçel, jöle, sirke, nar çekirdeği ve yağı, şarap gibi değişik ürünlere işlenebilmektedir. Bunun yanında nardan kimya, kozmetik ve ilaç sanayinde ekstrakt, boya, mürekkep, hayvan yemi, tanen, pektin, sitrik asit üretiminde yararlanılabilmesi bu meyvenin ekonomik önemini ortaya koymaktadır.