OCAK-ŞUBAT 2023 / ÖZEL HABER
ÇKS’de online işlem kolaylığı başladı
2001 yılında hayata geçirilen Çiftçi Kayıt Sistemi ile ilgili işlemler artık e-Devlet Kapısı üzerinden gerçekleştirilebiliyor. Çiftçiye birçok kolaylık sağlayacak bu değişiklikler ile ilgili detayları Tarım Reformu Genel Müdürü Burhan Demirok’tan aldık.
Çiftçi Kayıt Sistemi'ni kısaca tanıtır mısınız?
Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) 21 Haziran 2001 yılında Bakanlığımızca devreye alınan, üreticilerin kendi tasarruflarında bulunan arazileri ile bu araziler üzerinde yaptıkları bitkisel üretim faaliyetlerinin kayıt altına alındığı ve bu kayıtlara göre tarımsal destek ödemelerinin yapıldığı idari bir kayıt sistemidir. ÇKS iş ve işlemleri 27 Mayıs 2014 tarihli Çiftçi Kayıt Sistemi Yönetmeliği hükümlerine göre yapılmakta olup Bakanlığımızın ana kayıt sistemlerinden biridir. Devreye alındığı tarihten günümüze kadar ÇKS’de süreç içerisinde dönemin ihtiyaçlarına ve gelişen teknolojiye bağlı mevzuat ve yazılım olarak bir takım güncellemeler yapılmıştır.
Tarihsel sürecine baktığımızda 2005 yılında ilk ÇKS Yönetmeliği yayınlanmış ve 2014 yılında da hâlihazırdaki Yönetmelik devreye alınmıştır. 2014 yılında ayrıca mevcut yazılım yenilenerek tapu ve nüfus sistemleriyle bağlantı yapılmış ve ilk dijitalleşme dönemi başlamıştır. Bu dönemde ayrıca ÇKS Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) altyapısıyla da donatılmıştır. 2001 yılından bu yana arazi parsel bilgileri, arazi sahibi veya kullanım hakkına sahip üreticiler, bu arazi üzerinde yetiştirilen ürünlerin kayıt altına alınması ve bu ürünler üzerinden tarımsal destek ödemelerinin yapılması ÇKS iş süreçlerinin bütününü oluşturmaktadır. Çiftçiler her üretim yılı tasarruflarında bulunan arazilerini ve bu araziler üzerindeki ürünlerini ÇKS başvuru dosyasıyla birlikte arazilerinin bulunduğu il/ilçe müdürlüklerine teslim ederek başvurularını oluşturmaktadırlar. İl/ilçe müdürlüklerimizdeki yaklaşık 15 bin veri giriş görevlisi personelimiz üreticilerin kayıtlarını girmekte veya güncellemekte olup bu iş döngüsü de her üretim yılı tekrarlanmaktadır. Yani ÇKS iş ve işlemlerinde yapılan başvuru, başvuruların sisteme işlenmesi ve kayıtların doğruluk kontrolünün yapılması ve bu kayıtlar ile tarımsal destekleme ilişkisinin kurulması aslında Bakanlığımız taşra teşkilatının ana iş yükünü oluşturmaktadır.
Haber Görseli
Burhan Demirok Tarım Reformu Genel Müdürü
E-DEVLET’TEN 2 DAKİKADA İŞLEM
Son yapılan düzenlemede ÇKS’de temel olarak neler değişti?
Bu düzenlemedeki temel amacımız çiftçilerimizin başvuru süreç ve şartlarını kolaylaştırmak, idari basitleştirme ve teknolojik imkânlardan yararlanarak bürokrasiyi azaltmaktır. Bu amaç doğrultusunda en büyük yenilik ÇKS başvurularının e-Devlet Kapısı üzerinden yapılabilir olmasıdır. E-Devlet başvuru imkânının yanı sıra yeni düzenleme temel olarak: Ürün beyan formlarında yer alan muhtar ve 2 aza imzalarının kaldırılması, ziraat odalarından her yıl alınan Çiftçi Belgesi'nin sadece ÇKS’ye ilk defa başvuran çiftçilerden alınması, ÇKS başvurularının üretim yılından önceki 1 Eylül - 31 Aralık tarihleri arasında yapılması, ürün değişikliklerinin şubat ayı içerisinde yapılması, e-Devlet kapısı üzerinde ÇKS Belgesi'ni ücretsiz olarak alabilmesi gibi konularda olmuştur. Normalde çiftçilerin başvuru süreci ortalama 2-3 gün sürmekteydi. Süreç, başvuru dosyasının il/ilçe müdürlüklerinden alınması, doldurulması, muhtar ve 2 azaya imzalatması, ziraat odalarından Çiftçi Belgesi'nin alınması ve tekrar il/ilçe müdürlüğüne dosyanın teslim edilmesi şeklinde işlemekteydi. Düzenleme sonrasında çiftçi dosyayı alıp eğer arazi bilgilerinde değişiklik yok ise aynı gün sadece kendi imzasıyla ve ayrıca hiçbir kurum ve kuruluşa gitmeksizin başvurusunu tamamlayabilmektedir. Bu süreç e-Devlet üzerinden 2 dakika içerisinde yapılabilmektedir.
Başvuru süreçlerinin sadeleştirilmesi kapsamında ürün beyan formlarında yer alan muhtar ve azaların imzaları muhtarlarımızın da talepleri doğrultusunda kaldırıldı. Ayrıca çiftçilerin ÇKS’ye başvururken ziraat odalarından her yıl aldıkları çiftçi belgesi sadece ÇKS’ye ilk defa başvuru yapacak çiftçilerimizden istenmektedir.
BAŞVURU SÜRELERİNDE DEĞİŞİKLİK
Bir diğer ana değişiklik, üretim planlamasına zemin oluşturması için başvuru sürelerinde yapıldı. Bu kapsamda üretim yılından önceki 1 Eylül tarihinde başlayan başvurular 10 ay süreyle devam edip üretim yılının 30 Haziran tarihinde son bulmaktaydı. Düzenleme ile birlikte başvuru süresi 4 ay olarak belirlendi. Başvurular üretim yılından önceki 1 Eylül tarihinde başlayıp 31 Aralık’ta sona ermektedir. Yani 2023 üretim yılı için ÇKS başvuruları 1 Eylül 2022 tarihinde başlamış olup 31 Aralık 2022 tarihinde sona erecektir. 31 Aralık’a kadar başvuru yapan çiftçilerimiz ihtiyaç duyduklarında ürün değişikliklerini şubat ayı içerisinde yapabileceklerdir.
HEDEF TAM DİJİTALLEŞME
E-Devlet Kapısı başvuru imkânından tüm çiftçiler yararlanabiliyor mu?
Öncelikle ÇKS e-Devlet çalışmalarına verdiği destek ve ortaya koyduğu vizyon için Sayın Bakanımıza şükranlarımızı sunuyoruz. Bu kapsamda ÇKS’nin oldukça kompleks bir sistem ve iş döngüsüne sahip olduğunu ve farklı iş akış algoritmalarının oluşması gerektiğini belirmek gerekmektedir. Bunun için e-Devlet hizmeti çiftçilerimizin kullanabileceği şekilde oldukça basit bir akışta tasarlandı. Hem gerçek hem de tüzel kişiliği haiz çiftçilerimizin yararlanacağı e-Devlet Kapısı başvurusu çiftçilerimiz için bir seçenek olup isteyen çiftçilerimiz il/ilçe müdürlüklerine de başvuru yapabileceklerdir.
E-Devlet süreci tasarlanırken adım adım ilerlemenin ve kapsam genişletmenin daha doğru olacağını değerlendirdik. Bu kapsamda ilk adımda bir önceki ÇKS başvurusuna göre arazi bilgilerinde değişiklik olmayan sadece ürün güncellemesi yapan çiftçilerin e-Devlet kapsamında başvurularının alınması temel prensip olarak belirlendi. Yani üreticinin daha önceden ÇKS’ye başvurmuş olması ve en son başvurusundaki arazi bilgilerinde değişiklik olmaması durumunda e-Devlet başvurusundan yararlanabilecektir. En son başvurusunda yer alan ve kullanım hakkı sona eren parselleri e-Devlet ekranlarına yansımamaktadır. Yani kira ve muvaffak süreleri dolan parseller için üreticilerimizin il/ilçe müdürlüklerimize başvuru yapması gerekmektedir.
Çalışmanın sonraki fazlarında ikinci ve üçüncü üretimler kapsama alınacak ve kısmi olarak da arazi kullanım bilgilerinde değişiklik yapma imkânı getirilerek kapsam biraz daha genişlemiş olacaktır. Bu süreç adım adım dinamik bir şekilde devam edecek olup nihai hedefimiz tamamen dijitalleşme yani minimum kırtasiyecilik olacaktır.
E - DEVLET ÜZERİNDEN ÇKS BELGESİ
Bilindiği üzere ÇKS başvurusunu yapan ve başvurusu uygun bulunan çiftçiler ÇKS Belgesi almaya hak kazanmaktadır. Yapılan bu düzenleme kapsamında bu belge de e-Devlet üzerinden ücretsiz ve resmî nitelikte barkotlu bir şekilde alınabilmektedir. Üreticilerimizin ÇKS Belgesini almak için il/ilçe müdürlüklerine gitmesine de gerek kalmamıştır. 2023 üretim yılı için ÇKS e-Devlet Kapısı başvuru sisteminin açıldığı 1 Ekim 2022 tarihinden kasım ayı başlarına kadar yaklaşık 400 bin çiftçi ÇKS başvurusunu e-Devlet üzerinden yapmıştır. Yaklaşık 600 bin çiftçi de e-Devlet üzerinden ÇKS Belgesi'ni almıştır. Dijitalleşme anlamında bu rakamlar sektörümüze yapılan önemli yenilik ve ihtiyaç olduğunu da göstermektedir.
KAYITLILIĞI ARTIRMAK İSTİYORUZ
Bu kapsamdaki nihai hedefiniz nedir?
Bu süreçte iki temel hedefimiz bulunmakta olup bunlar başvuru süreç ve şartlarını kolaylaştırmak ve kayıtlılığı arttırmaktır. Bu konuda sağlıklı ve kapsayıcı veri ile Bakanlığımız politikalarının oluşmasına katkı sunmayı amaçlıyoruz. Yani öncelikle mevcut iş döngüsündeki çiftçi açısından kamu hizmetine kolay erişim, kırtasiyeciliğin azaltılması ve olabildiğince dijital dönüşüm hedeflenmektedir. Bu süreçte ÇKS ve destek başvuru iş ve işlemleri il/ilçe müdürlüklerimizin mesaisinin önemli bir bölümünü almaktadır. Aynı şekilde bu konuda personellerimizin ofis iş yükünü de azaltarak sahaya çıkma kabiliyetlerinin arttırılmasını hedeflemekteyiz.
Buradan hareketle ÇKS’ye kayıt oranının arttırılması ve daha kapsayıcı bir veri ekosistemi ile Bakanlık politikalarının etkinliğini arttırmak planlarımız arasındadır. Getirilen yeniliklerin çiftçilerimize, personellerimize ve tüm sektör paydaşlarımıza hayırlar getirmesini temenni ederim.