EYLÜL-EKİM 2023 / KAPAK KONUSU
Cumhuriyet’in 100. yılına yakışır projeler hayata geçiyor
Cumhuriyetimizin 100. yılında ülke ekonomisine önemli katkılar sağlayacak yatırımlar yapılıyor. Bu yatırımlardan bazıları da Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü bünyesinde açılışları yapılacak olan AR-GE merkezleri ve laboratuvarlar. 100. yıla yakışır şekilde hayata geçirilecek projelerin detaylarını Türk Tarım Orman Dergisi için derledik.
MERSİN AGROPARK
Mersin Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü bünyesinde hayata geçirilecek olan proje 8 milyon TL sermayeli Tarım ve Orman Bakanlığının ortakları arasında bulunduğu Anonim Şirket. Tarım ve teknolojinin aynı çatı altında buluşturulacağı Türkiye’nin ilk tarım ve gıda teknoparkı Mersin Agropark, 800 kişiye istihdam sağlayacak. Mersin Agropark ile ilk hedef; tarım ve teknolojiyi buluşturarak yüksek katma değerli, yüksek verimli ve sağlıklı ürünler yetiştirerek Türkiye’nin tarımsal ihracatını artırmak ve tarımda dışa bağımlılığı ortadan kaldırmak olarak planlandı. Agropark firmalar arasında sinerji oluşturarak Türk tarımına hizmet etmeyi amaçlıyor.
Mersin Agropark, tarım ve gıda alanlarında sahip olduğu 800 dekarlık alanda proje kapsamında firmalara arazi ve ofis alanı temini sağlayarak hizmet verecek.
TURUNÇGİL HASAT VE HASAT SONRASI ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME VE UYGULAMA MERKEZİ
Turunçgil Hasat ve Hasat Sonrası Araştırma, Geliştirme ve Uygulama Merkezi turunçgil sektör temsilcilerinin talep ve ihtiyaçları doğrultusunda Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından hazırlanan bir proje.
Bu projeyle bahçeden tüketiciye kadar geçen süreçte üretim, hasat, hasat sonrası işleme, depolama ve taşıma aşamalarında yaşanacak kayıpları azaltmaya yönelik çalışmalar yapmak amaçlanıyor. Üretim–tüketim zincirinde kullanılan kimyasalların doğru kullanımına yönelik çalışmalar ya da çevre dostu uygulamalar ile alternatifler oluşturarak pestisit kalıntılarını azaltacak çalışmalar yapmak bu projenin bir diğer amacını oluşturuyor.
FİDE VE FİDAN DAĞITIMI, TIBBİ–AROMATİK BİTKİLER ANALİZ LABORATUVARI
Bu projenin, Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü bünyesinde 10 Kasım 2023’ten sonra hayata geçirilmesi planlanıyor.
Tıbbî ve aromatik bitkilerin ulusal ve uluslararası pazarda yer alabilmesi için en önemli faktörlerden biri, ürünün kalite (doku, renk, uçucu–sabit yağ oranları ve etken maddeler) değerlerinin bilinmesi. Bölgede ise üreticilerin bu analizleri yaptırabildiği bir laboratuvar bulunmuyor. Proje kapsamında bu eksikliğin giderilmesi, yöre ve bölge halkının ihtiyacının karşılanması için kalite analizlerinin yapılmasında gerekli altyapı kurularak çiftçilerin hizmetine sunulması hedefleniyor. Ayrıca 2023 yılı sonuna kadar üreticiye ücretsiz veya düşük maliyetli 200 bin aşılı asma fidanı, 100 bin karışık meyve ve tıbbî aromatik bitki fidesi dağıtımının yapılması planlanıyor.
DOKU KÜLTÜRÜ LABORATUVARI
Doku Kültürü Laboratuvarı Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü bünyesinde hizmet verecek.
Doku kültürü yöntemi ile vejetasyon süresine bağlı kalmadan hastalıklardan ari, steril bitki eldesi gerçekleştirmek mümkün. Böylelikle hızlı, seri ve aynı özelliklere sahip binlerce bitki üretebiliniyor. Proje kapsamındaki Doku Kültürü Laboratuvarı ile önemli tıbbî–aromatik bitkilerin üretimine başlandı.
Mayıs 2023 tarihi itibarıyla kurulumu tamamlanan doku kültürü laboratuvarında özellikle değerli sekonder metabolitleri barındıran tıbbî ve aromatik bitkilerden aronya, lavanta, vinca rose bitkilerinde üretim çalışmalarına başlandı. Bu üretim çalışmalarında sterilizasyon problemlerinin aşılması ve en verimli sürgün–kök elde edilmesi amacıyla farklı kültür ortamları ve sterilizasyon teknikleri kullanılarak etkili üretim protokolü oluşturulmaya çalışılıyor. Böylelikle iklim koşullarına bağlı kalmadan vejetasyon süresi boyunca hastalıklardan ari bitkiler elde edilerek aklimatizasyon aşamaları devam ediyor. Buradan elde edilen bitkiler hem steril donör bitki olarak kullanılacak hem de ilaç sanayiinde önemli olan sekonder bileşiklerin elde edilmesine kaynak teşkil edecek.
SERA AÇILIŞI
“Bir Fidandan Bin Bağ Kuralım Projesi” kapsamında yer alan sera açılışı Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü bünyesinde hayata geçirilecek.
Ana damızlık olarak tanımlanan, hastalıklardan ari baz materyallerden çoğaltılarak tesis edilen anaç kalem damızlıklarının kurulması gerekiyor. Gerekli alt yapıyı kurmak, standart sertifikalı (sarı etiketli) asma fidanı üretiminden, sertifikalı (mavi etiket) asma fidanı üretimine geçişi hızlandırmak amacıyla sera kurulumu gerçekleştirilecek.
BİYOTEKNİK MÜCADELE MERKEZİ
Proje, Bornova Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü bünyesinde hayata geçirilecek.
Biyoteknik Mücadele Merkezinde yerli imkânlarla yeni tuzak sistemleri ve cezbedicilerin geliştirilmesi sağlanacak. Akdeniz meyve sineği ile mücadelede İzmir Menderes’te turunçgil üretim alanlarında 2024 ve 2025 yıllarında 100 hektar alanda, Kısır Böcek Salım Tekniği (SIT) çalışmaları yürütülecek.
Proje ile geliştirilen tuzak sistemleri ve cezbediciler sayesinde ilaçlama sayıları azalacak, kalıntı sorunu ortadan kalkacak böylelikle üretim maliyetleri düşürülmüş, güvenilir gıda üretimi artırılmış olacak.
GLP LABORATUVAR AÇILIŞI
GLP Laboratuvarı Ankara Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü ile İzmir Bornova Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü bünyesinde faaliyet gösterecek.
Bu proje ile uluslararası geçerliliği sağlanacak “Akut Toksisite Test Yöntemleri” ülkemizde ilk olma özelliği taşıyacak.
Laboratuvarda organizmaların genetik materyali üzerinde herhangi bir mutasyonun varlığını, doğum anomalilerini ve kimyasalların canlılar üzerindeki muhtemel etkisinin değerlendirilmesini sağlayan “mutajenik, teratojenik ve ekotoksikolojik” testlerin yapılabilirliğine olanak sağlayacak ön çalışmalar yapılacak. Böylelikle ülkemizde tarımsal üretimde kullanılan pestisitlerin ruhsatlandırılması aşamasında yönetmelik gereği istenilen ve yurt dışından alınan hizmetlerin ülkemiz koşullarında yapılması sağlanacak ve millî ekonomiye katkı sunulacak.
OSMANİYE MERKEZ YAĞLI TOHUMLAR KOMPLEKSİ İKMAL İNŞAAT YAPIM İŞİ PROJESİ
Türkiye’nin ihtiyacı olan tarımsal teknolojiyi ülke içinde geliştirmek, tarım sektörünün karşılaştığı problemlerin çözümüne yardımcı olabilmek, projelerin sonuçlarının tarımsal alanda tüm paydaşlarla paylaşılmasını sağlamak ve uluslararası boyutta rekabetçi bir AR-GE oluşturabilmek için bu proje son derece önemli.
Projeyle hizmet binaları ve AR-GE merkezleri sayesinde yapılan araştırmalar ve yürütülen faaliyetler uluslararası düzeyde olacak. Ayrıca bilim insanı yetiştirmek yoluyla bilim dünyasına materyal sağlamak ve sayısız araştırma yapma olanağı sunmak amaçlar arasında. Açılacak olan bu komplekslerle birlikte enstitünün kapasitesi artırılarak farklı bölgelerdeki üreticilerin ihtiyaç duyduğu özelliklerdeki yerli ve millî çeşitlerin geliştirilmesi ve çeşit sayısının artırılması sağlanacak.
TARIM MAKİNELERİ VE TEKNOLOJİLERİ AR-GE İNOVASYON MERKEZİ
Proje, Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü bünyesinde hizmet verecek.
Projeyle üreticilerin ihtiyaçları doğrultusunda yerli ve millî kaynaklarla tarım makineleri ve teknolojileri konusunda yeni prototipler geliştirilecek. Bu merkezde, var olan makinelerin seviyeleri artırılarak ülke tarımına kazandırılacak bunun yanında ihracat ile ülke ekonomisine daha yüksek katma değer sağlanmasına yönelik AR-GE çalışmaları yürütülecek.
Ülke tarım makineleri sektörüne doğrudan katkı sağlayacak merkez, tarım, alet ve makinelerinin testlerini yapmak üzere yetkilendirilmiş durumda.
ÜSTÜN VASIFLI DAMIZLIK ÜRETİMİ
Proje, Balıkesir Bandırma Koyunculuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü bünyesinde hizmet verecek.
Enstitüde ıslah edilen başta Karacabey merinosu ve Bandırma ırkı olmak üzere her yıl yaklaşık 300 adet üstün vasıflı damızlık koç satışı ihale usulü gerçekleştiriliyor. 80 yıllık bilgi birikimi ve tecrübesine sahip olan Bandırma Koyunculuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü yetiştiricilere her geçen yıl daha fazla sayıda ve daha üstün vasıflı damızlık hayvan sunma gayretinde.
Enstitüde yıllardır sürdürülen ıslah çalışmalarına son yıllarda modern moleküler genetik yöntemleri de dâhil edilerek koyunlarda verim kayıplarına neden olan bazı hastalıklara karşı genetik dirençli damızlıkların üretimi sağlandı.
SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ AR-GE MERKEZİ AÇILIŞI
Proje, Balıkesir Bandırma Koyunculuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü bünyesinde hizmet verecek.
2023 yılı itibariyla kurulumu tamamlanan tesisimiz Su Ürünleri Araştırma ve Üretim Tesisi adıyla faaliyete geçmiş durumda. Tesiste ihracat kapasitesi yüksek, canlı çift kabuklularda gıda güvenliği ve halk sağlığı için tehlike arz eden Escherichia coli bakterisine karşı arındırma işlemi uygulanması hedefleniyor.
Tesis içindeki 6 adet beton havuzdan 5 tanesi farklı türlerdeki balıkları semirtmek için kullanılıyor. Balıkların bulunduğu havuz sistemi kapalı devre sistem olarak faaliyet gösteriyor. Kaba filtrasyon 50 mikronluk torba filtreler ile yapılırken, biyolojik filtrasyon ise nitrifikasyon bakterileri ve UV katkısı ile gerçekleştiriliyor. Üretim tesisinin kapalı alanında ise her biri 600 L kapasiteye sahip 10 adet karantina tankı bulunuyor. Bu tanklarda 500 adet koi balığı bulunuyor. Bu balıklar ileride yapılacak bilimsel proje ve çalışmalarda araştırma materyali olarak kullanmak amacıyla saklanıyor. Ayrıca tesis çıkış suyuna bir adet deneysel akuaponik sistem kurularak kapalı devre sistemin besin tuzları açısından zengin olan çıkış suyunda marul yetiştiriciliği denemesi başlatıldı.