EYLÜL-EKİM 2024 / NESLİ TEHLİKE ALTINDAKİ TÜRLER

Anadolu’nun renkli hazinesi anadolu sıvacısı


Murat ÖZKAN    

15.11.2024 


Ülkemizde farklı kaynaklara göre 450 ile 500 arasında kuş türü yaşıyor. Bu türlerden yaklaşık 300 adeti de ülkemizde ürüyor. Endemik bir tür olan Anadolu sıvacısı da bu popülasyon çeşitliliğinde önemli bir yer tutuyor.

On binlerce yıldır Anadolu’da yaşadığı bilinen sıvacı kuşunun Latince ismi, türü İzmir’de ilk fark eden Dr. Theobald Krüper adlı kişiye itafen Sitta krueperi (Pelzeln 1863) olarak tanımlanmıştır. 
 
Anadolu sıvacısı ya da diğer adıyla küçük sıvacı kuşu, sıvacı kuşgiller familyasına ait ötücü bir türdür. Dünya dağılımı ağırlıklı olarak ülkemizde bulunan bu kuş türü; Kafkasya Bölgesi, Midilli Adası gibi çok geniş olmayan bir coğrafyada yaşam sürmektedir. Sıvacı kuşu ülkemizde, Orta ve Batı Anadolu Bölgesinde dağlık alanlarda yaygın olarak bulunur. Bu türe, Doğu Karadeniz, Gürcistan ve Ermenistan arasında kalan bölgelerde de rastlanmaktadır. Genellikle dağlık bölgeler, iğne yapraklı ve karışık ormanlarda yaşar. Yaşam alanlarının sınırı 2500 metreleri bulabilir.  Karaçam, kızılçam, sarıçam, ardıç, köknar ve sedir gibi iğne yapraklı ağaçların bulunduğu ormanlarda yaşamayı tercih eder. Yazın daha çok bin metre ile bin 250 m, kışın ise 500 m ile 750 m rakımlı yüksekliklerde görülürler. Mevsime bağlı olarak daha yükseğe göç ederler.
Anadolu Sıvacısı küçük sayılabilecek bir kuş türüdür, 13-15 gram ağırlığa sahiptir.  7-8 yıl yaşadığı bilinen Anadolu Sıvacısının kanat uzunluğu 7,5 cm, kuyruk uzunluğu 3,7 cm, gaga uzunluğu da 1,7 cm civarındadır. Mavi, kızılımsı, kahverengi ve gri renkleriyle dikkat çeken Anadolu sıvacısının boyu ise 10-15 cm aralığındadır.
 
Göç etmeyen bu kuş türünün erkek bireylerinin alnının ön kısmı siyahtır. Alınlarının altından beyaz kaş çizgisi, gözlerinin etrafından da sürmeye benzer siyah bir çizgi geçer. Boyunları beyaz renkte olup göğüsleri kızıl kahverengidir. Göğüslerinin altı ise soluk gri renge sahiptir. Sırtları mavi-gri renktedir. Genç bireyler, dişiler gibi genel olarak renkleri daha soluk görünüşlüdür.

Haber Görseli

YUVASINI GENELLİKLE KENDİ BAŞINA İNŞA EDER
 
Sırtlarının altında bulunan güçlü pençeleri ve kuvvetli gagaları, onlara dik bir şekilde tırmanma kabiliyeti sağlar. Yiyeceklerini depolama eğilimindedir. Kış aylarında yiyecek bulmak için önceden topladıkları tohumları ve böcekleri ağaç kabuklarına veya çatlaklara gizler. Genellikle çiftler veya küçük gruplar hâlinde dolaşırlar. Besin kaynaklarına bağlı olarak diğer kuş türleriyle rekabet edebilirler. Ayrıca, karma kuş sürülerine de katılabilirler. Mart başında başlayan kuluçka faaliyeti haziran sonuna kadar devam etmektedir.  Sıvacı kuşu genellikle 1 yaşından sonra üremeye başlar.
 
Anadolu sıvacısı genellikle insanlardan rahatsız olmayan kendi hâlinde bir tür olup cinsiyete bağlı olarak bazı belirgin davranış şekilleri göstermektedir. Ağaçlarda baş aşağı durdukları, yumurtadan çıkan yavruların da yarasalar gibi dallarda asılı kaldıkları gözlenmiştir. Hayatının çoğunu ağaçlarda geçiren Anadolu sıvacı kuşu neredeyse sadece su içmek için yere iner. Ağaç kovuklarında veya ağaç gövdelerinin çatlaklarında yuva yapar. Yuvasını genellikle kendi başına inşa eder.  Bu davranış şekillerini duruş şekilleri, kanat-kuyruk ve kafa hareketleri, temas içeren veya içermeyen hareketler, saldırı ve tehdit davranışları altında değerlendirmek mümkündür.
 
Böcekler, böcek larvaları, çekirgeler, örümcekler ve diğer küçük arthropodları (eklem bacaklılar) avlar. Ağaç kabuğunun altında veya çatlaklarda gizlenen böcekleri tespit etmek için gagalarını kullanır. Ağaçların tohumları da beslenme rejimine dâhil olabilmektedir. Özellikle ağaçlardaki kozalakları ziyaret ederek kozalak tohumlarını yiyebilir. Ayrıca meyveyle de beslenmektedir.

Anadolu sıvacısı