Eber sarısı; bakla, fasulye, nohut, mercimek, tırfıl, yonca gibi ekonomik değere sahip çok sayıda bitki türüne sahip baklagiller (Fabaceae) familyasının bir üyesidir. Ekonomik değere sahip birçok türü barındıran baklagiller (Fabaceae) dünyada üçüncü büyük familyadır. Thermopsis Turcica’yı diğer baklagil türlerinden ayıran en önemli özelliği bir çiçekte 3 meyve oluşturmasıdır. Bu özelliğe bugüne dek 18 bin civarında türü bulunan baklagillerden hiçbirinde rastlanmamıştır. Türkiye’de tek endemik türle temsil edilen “Thermopsis Turcica” en yakını olan Asya’daki (Türkistan, Türkmenistan, Kazakistan) akrabalarından bile hayli uzakta yaşamaktadır.
Eber sarısı toprak altı uzun rizomlara sahip çok yıllık bir bitkidir. Gövde dik ve 35-80 cm arası boyalanan taç yaprakları sarı renktedir. Ovaryum 3 karpelli, meyve 3-10 tohumlu bakla tipi, çanak yapraklar sık olup beyaz tüylüdür. Üremesi daha çok vejetatif üreme olarak kök gövdelerin yayılmasıyla gerçekleşir. Nisan sonu, mayıs ayı başında çiçeklenen ve ağustosta meyve veren bitkinin, yöredeki tarımsal faaliyetler nedeniyle popülasyonunda parçalanmalar olmuş ve daha küçük gruplara ayrılmıştır. Bitkinin çok güçlü bir kök yapısı vardır ve genellikle kök sürgünleriyle yayılmakta ve çoğalmaktadır. Bu nedenle nadasa bırakılan alanlar ile birkaç yıl ekilmeyen alanlarda tekrar ortaya çıkabilmektedir.
Kök-gövdeleriyle (rizomlarıyla) kuvvetli bir şekilde toprağa tutunan türün alandaki varlığını sürdürmesinin, esas olarak taban suyuna ve Sultan Dağı ile Eber ve Akşehir gölleri arasında oluşan mikroklima özelliklerine bağlı olduğu düşünülmektedir. Türün yoğun olduğu alanlar tel çit ile çevrilip koruma altına alınmıştır.
Türün ilk keşfedilişi 1983 yılıdır ve bilim dünyasına tanıtılmıştır. Türün korunmasına yönelik ilk önemli belge 27.03.2008 tarihli Ulusal Sulak Alan Komisyonu tarafından onaylanarak yürürlüğe konan “Akşehir-Eber Gölleri Sulak Alan Yönetim Planı”dır. 2008 yılından sonrada türün tanınması ve korunmasına yönelik araştırma ve çalışmalar artmıştır. İçeriğinde bulunan antioksidan ve antimikrobiyal maddeler sayesinde bitkinin ilaç sanayinde kullanılma potansiyeli mevcuttur.
EBER SARISINA ZARAR VERENLERE 109 BİN LİRA CEZA
Doğada kısa süre içinde yok olacak olan türler içerisinde olduğu ve çok tehlikede (Critically Endangered-CR) kategorisinde bulunduğu bilinen bitki ile ilgili olarak Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce Tür Koruma Eylem Planı hazırlanmış ve uygulanmaya konmuştur. Eber sarısı çiçeğine zarar verenlere her yıl değişen miktarlarda ceza verilmektedir. 2022 yılı için de 109 bin 593 lira para cezası verilmektedir.